Subskrybuj nas na Youtube
Więcej podmiotów będzie musiało przestrzegać przepisów związanych z przeciwdziałaniem praniu pieniędzy. Znacząco zaostrzone zostaną też zasady weryfikacji klientów instytucji obowiązanych.
Podmioty zobligowane do dokonania zgłoszenia w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych (de facto większość form spółek wymienionych w kodeksie spółek handlowych), które nie dopełniły tego obowiązku, nie uzyskają finansowania działalności od instytucji finansowych. 31 października br. wejdzie bowiem w życie przepis nakazujący instytucjom obowiązanym (większość podmiotów ze świata finansów) uzyskanie potwierdzenia rejestracji albo odpisu z CRBR od podmiotów zainteresowanych nawiązaniem współpracy lub dokonaniem transakcji okazjonalnej.
Nowe wymogi są ujęte w ustawie z 30 marca 2021 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 815 ze zm.; dalej: nowelizacja u.o.p.p.f.t.). Obowiązuje ona od maja, jednak dla poszczególnych zmian przewidziano dodatkowe vacatio legis.
Dotychczas instytucje finansowe samodzielnie ustalały sposób weryfikacji beneficjentów rzeczywistych swoich potencjalnych klientów. Od przyszłego tygodnia będą musiały wymagać potwierdzenia zgłoszenia w CRBR. I choć obowiązek dokonania wpisu w rejestrze istnieje od dwóch lat (a jego niedopełnienie jest zagrożone karą nawet do miliona złotych), to i tak przedstawiciele instytucji finansowych biją na alarm.
- Odsetek klientów, którzy korzystają z usług naszej instytucji i jednocześnie nie zgłosili spółek do CRBR, wcale nie jest mały. To poważny kłopot - zdradza nam przedstawiciel jednej z instytucji finansowych.
Adwokat Adrian Andrychowski, senior associate w kancelarii JDP, przyznaje, że część podmiotów (przeważnie spółek akcyjnych) rzeczywiście nie dokonuje wpisu do rejestru bądź nie aktualizuje informacji, gdyż niekoniecznie chcą ujawniać faktycznych decydentów w publicznych rejestrach.
- Informacje przekazywane bankom nie były przekazywane do publicznej wiadomości. Po zaostrzeniu przepisów podmiotom będzie grozić już nie tylko kara za brak dokonania zgłoszenia do CRBR, lecz także odcięcie od możliwości finansowania działalności - mówi mec. Andrychowski.
W Ministerstwie Finansów słyszymy, że prawo europejskie wymaga, aby obligatoryjnym elementem tzw. środków bezpieczeństwa finansowego (zestawu czynności oceniających ryzyko prania pieniędzy i przeciwdziałających temu zjawisku) było uzyskanie potwierdzenia rejestracji albo odpisu z CRBR lub podobnego rejestru prowadzonego w innym państwie członkowskim UE. „(…) brak wpisu podmiotu do tego zobowiązanego do CRBR lub rejestru w innym państwie członkowskim UE powinien wykluczać możliwość skutecznego nawiązania nowych stosunków gospodarczych z takim podmiotem” - podkreśla MF w odpowiedzi dla nas.
Co ważne, instytucje obowiązane będą porównywać informacje z rejestru z tymi uzyskanymi samodzielnie na podstawie zgromadzonych danych. A ewentualne rozbieżności będą musiały zgłaszać do ministra finansów.
- Należy spodziewać się, że instytucje finansowe będą podchodzić do realizacji tego obowiązku bardzo restrykcyjnie - mówi Katarzyna Dec, radca prawny z kancelarii SDZLEGAL SCHINDHELM.
Szerszy katalog instytucji
Kłopot jest o tyle istotny, że nowelizacja u.o.p.p.f.t. dodatkowo rozszerzy katalog przedsiębiorców będących instytucjami obowiązanymi do wdrożenia środków bezpieczeństwa finansowego. Będą nimi także m.in. przedsiębiorcy świadczący usługi polegające na sporządzaniu deklaracji, prowadzący księgi podatkowe i udzielający porad z zakresu prawa podatkowego lub celnego, pośrednicy w obrocie nieruchomościami, firmy prowadzące obrót lub pośredniczące w obrocie dziełami sztuki i przedmiotami kolekcjonerskimi bądź antykami (w zakresie transakcji o wartości powyżej 10 tys. euro), a także trudniący się przechowywaniem takich przedmiotów (o ile czynsz miesięczny z tytułu dzierżawy nieruchomości wynosi powyżej 10 tys. euro).
Podmioty te będą musiały np. posiadać wewnętrzne procedury zmierzające do przeciwdziałania praniu pieniędzy, raportować podejrzane transakcje, identyfikować swoich klientów oraz wprowadzić mechanizmy ochrony dla sygnalistów zgłaszających nieprawidłowości.
Spod zakresu stosowania przepisów związanych z przeciwdziałaniem praniu pieniędzy wyłączeni zostaną zaś pośrednicy w obrocie nieruchomościami, którzy biorą udział przy zawieraniu umów najmu lub dzierżawy nieruchomości z miesięcznym czynszem wynoszącym poniżej 10 tys. euro.
Wynajem siedziby też podlega wpisowi
Przepisy wprowadzają również obowiązek spełnienia określonych wymogów oraz uzyskania wpisu do właściwego rejestru dla przedsiębiorców prowadzących tzw. działalność na rzecz spółek i trustów.
Rodzi to wątpliwości spółek deweloperskich, które wynajmują lokal innej spółce lub gdy adres takiego lokalu udostępniają np. spółkom zależnym na potrzeby zapewnienia im, wymaganego przepisami ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, adresu siedziby.
Polski Związek Firm Deweloperskich zwrócił się w tej sprawie do Ministerstwa Finansów, argumentując, że zawiązywanie umów najmu na potrzeby zapewnienia siedziby nie jest pojęciem tożsamym co świadczenie usługi, a skoro ustawa posługuje się tym drugim pojęciem, to trzeba dokonywać wykładni zgodnie z celem przepisów.
- Byłoby to zgodne i wpisywałoby się w cel regulacji, u którego źródeł znalazła się potrzeba ograniczenia możliwości popełnienia przestępstwa prania pieniędzy, którego ryzyko szczególnie wzrasta w przypadku administrowania usługami wynajmu tzw. biur wirtualnych - podkreślił PZFD.
W odpowiedzi Departament Informacji Finansowej MF zaznaczył, że zgodnie z ustawą instytucjami obowiązanymi są przedsiębiorcy w rozumieniu prawa przedsiębiorców niebędący innymi instytucjami obowiązanymi, świadczący usługi polegające na „zapewnieniu siedziby, adresu prowadzenia działalności lub adresu korespondencyjnego oraz innych pokrewnych usług osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej”.
- Adresatem przepisu w sensie podmiotowym są więc przedsiębiorcy świadczący ww. usługi dla osób prawnych lub jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej - wskazał resort.
Zdaniem DIF MF przedmiotem usługi jest zapewnienie siedziby, adresu prowadzenia działalności lub adresu korespondencyjnego oraz innych pokrewnych usług.
Jak wyjaśnili urzędnicy, przepis dotyczy sytuacji, gdy usługa tworzy coś więcej niż zwykły najem powierzchni, bo zapewnia siedzibę, adres prowadzenia działalności lub adres korespondencyjny oraz inne pokrewne usługi osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej.
Z odpowiedzi tej wynika zatem, że spółki deweloperskie, które zapewniają siedziby innym podmiotom na podstawie umów najmu, a także udostępniające adres swoim podmiotom powiązanym, podlegają rygorom nowych przepisów.
Nie jest to jednak wiążąca wykładnia przepisów, lecz ich interpretacja.
Częściowy poślizg
Opisywana nowelizacja u.o.p.p.f.t. zakłada, że z końcem października br. wejdą w życie również inne regulacje. Przykładowo rozszerzające katalog podmiotów zobowiązanych do dokonywania zgłoszeń w CRBR m.in. o spółki partnerskie, trusty, spółki europejskie, spółdzielnie, stowarzyszenia wpisane do KRS oraz fundacje. A także regulacje stanowiące, że za brak zgłoszenia do rejestru odpowiedzialność może ponosić nie tylko podmiot zobowiązany do dokonania tego zgłoszenia, ale również sam beneficjent, jeżeli nie dostarczył temu podmiotowi niezbędnych danych (grozi mu kara finansowa do 50 tys. zł). Ponadto przepisy określające, że dane z CRBR mają być przechowywane przez 10 lat od daty wykreślenia podmiotu z Krajowego Rejestru Sądowego lub - w przypadku trustów - dekady od ustania obowiązku zgłoszeniowego.
Wielu prawników oraz przedsiębiorców przeoczyło jednak to, że wejście w życie tych przepisów zostanie najprawdopodobniej przesunięte na koniec lutego 2022 r. Wszystko przez procedowany właśnie w Senacie rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (druk 1547), w którym zawarto przepisy odwlekające wejście w życie części regulacji z nowelizacji u.o.p.p.f.t.
- Przy założeniu, że nowelizacja ustawy podatkowej faktycznie zostanie przyjęta w najbliższym czasie, oznacza to, że np. spółdzielnie czy stowarzyszenia będą miały czas na dokonanie zgłoszenia w CRBR aż do końca maja 2022 r. - wyjaśnia Katarzyna Dec.
OPINIA
Pojawiają się kolejne wątpliwości
Przemysław Dziąg, radca prawny Polskiego związku Firm Deweloperskich
Przepisy, które wchodzą wżycie 31 października 2021 r., mogą okazać się bardzo kłopotliwe dla przedsiębiorców prowadzących działalność deweloperską. Zgodnie ze zmianami działalność gospodarcza polegająca na świadczeniu usług wrozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 16 będzie działalnością „na rzecz spółek itrustów”. Możliwość jej wykonywania związana będzie zobowiązkiem uzyskania przez podmiot zobowiązany wpisu do właściwego rejestru. Problem wtym, że wymogiem rejestracji objęto bardzo szeroki krąg przedsiębiorców świadczących usługi polegające m.in. na zapewnianiu siedziby, adresu prowadzenia działalności lub adresu korespondencyjnego oraz innych pokrewnych usług osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej. Jednocześnie ustawa nie precyzuje bliżej, jak należy przedmiotowo definiować wykonywanie wskazanej usługi zapewnienia siedziby.
Zaczęliśmy otrzymywać coraz więcej sygnałów od deweloperów zrzeszonych w PZFD, że przepisy pozostawiają dużo luzu interpretacyjnego, co -biorąc pod uwagę wysokie sankcje finansowe za naruszenie obowiązków rejestracyjnych -rodzi duże niebezpieczeństwo dla firm, które wramach różnych grup kapitałowych zapewniają iwynajmują swoim spółkom celowym powierzchnie biurowe na potrzeby zapewnienia siedziby, gdyż te najczęściej nie mają rozbudowanych własnych zasobów nieruchomościowych. Niestety odpowiedź, jaką otrzymaliśmy zministerstwa, nie rozwiewa wątpliwości, awręcz przynosi kolejne.
Etap legislacyjny
Zmiany wchodzą w życie 31 października 2021 r.
/>