Jeśli przedsiębiorca nie zgadza się np. z wysokością kwoty subwencji określonej do zwrotu, może wszcząć postępowanie wyjaśniające. Jednak nie zawsze zostanie ono podjęte przez organ
Pod koniec kwietnia rozpocznie się rozliczanie subwencji finansowych, jakich Polski Fundusz Rozwoju udzielił w zeszłym roku ponad 350 tys. przedsiębiorcom w ramach Tarczy Finansowej PFR 1.0. Procedura przewiduje, że przedsiębiorca otrzyma z banku propozycję oświadczenia o rozliczeniu subwencji finansowej, który to dokument – po jego uprzednim uzupełnieniu i ewentualnej modyfikacji – będzie musiał złożyć do PFR w ustalonym terminie, tj. nie wcześniej niż pierwszego dnia po upływie 12 miesięcy liczonych od dnia wypłacenia subwencji finansowej i nie później niż w terminie 10 dni roboczych od upływu 12 miesięcy liczonych od dnia wypłacenia mu subwencji. Na skutek złożonego przez przedsiębiorcę oświadczenia fundusz wyda – odpowiednio – decyzję:
- określającą kwotę subwencji finansowej podlegającą zwrotowi (przy czym w szczególnych przypadkach umorzeniu może ulec nawet 100 proc. przyznanej subwencji, a w pozostałych wypadkach maksymalna kwota umorzenia to 75 proc.);
- o zwrocie przyznanej kwoty subwencji finansowej w całości;
- informującą o zidentyfikowaniu przez PFR okoliczności, które uniemożliwiają ustalenie wysokości subwencji finansowej podlegającej zwrotowi (pisaliśmy o tym 23 kwietnia 2021 r. w poradniku „Rozliczamy pomoc z Tarczy Finansowej PFR 1.0”; DGP nr 78).
Decyzja określająca wysokość subwencji finansowej podlegającej zwrotowi albo decyzja informująca o zidentyfikowaniu przez PFR okoliczności, które uniemożliwiają ustalenie wysokości subwencji finansowej podlegającej zwrotowi, powinna zostać udostępniona przedsiębiorcy w terminie 15 dni roboczych, licząc od ostatniego dnia terminu na złożenie oświadczenia o rozliczeniu (przy czym w wyjątkowych przypadkach termin ten może ulec wydłużeniu).
Możliwości kwestionowania wysokości zwrotu
Co istotne z punktu widzenia przedsiębiorcy, istnieje możliwość zakwestionowania decyzji, jednak jest ona mocno ograniczona.
Zgodnie z regulaminem Tarczy Finansowej PFR 1.0, który został przyjęty przez PFR 13 kwietnia 2021 r., a zacznie obowiązywać od 28 kwietnia 2021 r., przedsiębiorca ma prawo zwrócić się do PFR z pytaniem dotyczącym kwoty subwencji finansowej podlegającej zwrotowi, która została określona przez fundusz w decyzji udostępnionej przedsiębiorcy. Na zgłoszenie wątpliwości ma 10 dni roboczych od dnia udostępnienia mu tej decyzji. Przy czym zapytanie do PFR jest kierowane za pośrednictwem banku, w którym składał wniosek o przyznanie subwencji finansowej i w którym zobowiązany był złożyć oświadczenie.
Warunkiem skutecznego złożenia pytania, tj. wszczęcia postępowania wyjaśniającego, będzie udokumentowanie różnic pomiędzy treścią wydanej decyzji a stanem faktycznym. To zaś oznacza m.in., że przedsiębiorca powinien udowodnić przed PFR, iż wcześniej podjął działania zmierzające do usunięcia rozbieżności pomiędzy danymi, na podstawie których PFR ustala kwotę subwencji podlegającą zwrotowi, a stanem rzeczywistym przed ostatecznym terminem przewidzianym na złożenie oświadczenia o rozliczeniu. Powinien np. wykazać, że wystosował pismo do ZUS lub właściwego urzędu skarbowego i miało to miejsce jeszcze przed złożeniem wniosku o rozliczenie. W tym momencie warto bowiem pamiętać, że z regulaminu wynika, iż przedsiębiorcy którzy nie zakwestionowali zaproponowanej kwoty subwencji finansowej do zwrotu na etapie składania oświadczenia o rozliczeniu, nie mają potem możliwości wszczęcia postępowania wyjaśniającego. Zatem już na etapie zapoznania się ze wstępną propozycją rozliczenia trzeba bardzo dokładnie zweryfikować wszelkie dane. [ramka 1]
Ramka 1
Ważna weryfikacja już na etapie oświadczenia
Biorąc pod uwagę zasady przyjęte w regulaminie, już na etapie składania oświadczenia będącego podstawą do wydania decyzji należy bardzo dokładnie przeanalizować jego treść. Przede wszystkim trzeba sprawdzić dane, które mogą mieć wpływ na ostateczną wysokość kwoty subwencji podlegającej zwrotowi. Po podpisaniu oświadczenia przedsiębiorca nie ma już możliwości korekty oświadczenia, a więc decyzja PFR zapadnie na podstawie udzielonych w nim informacji. Co więcej, złożenie oświadczenia o rozliczeniu subwencji bez dokonywania w nim zmian dotyczących kwoty subwencji finansowej do zwrotu oznacza, że przedsiębiorca zgadza się z wyliczoną przez fundusz kwotą podlegającą zwrotowi (kwota bezsporna) i nie będzie mógł później zakwestionować tej kwoty w postępowaniu wyjaśniającym. ©℗
Gdy nie daje się ustalić kwoty
Regulamin Tarczy Finansowej PFR 1.0 przewiduje możliwość wszczęcia postępowania wyjaśniającego także w przypadku wydania decyzji informującej przedsiębiorcę o okolicznościach, które uniemożliwiają ustalenie wysokości subwencji finansowej podlegającej zwrotowi. Postępowanie wyjaśniające może zostać zainicjowane przez samego przedsiębiorcę, ale również i przez PFR. Co do zasady przypadek taki może wystąpić, gdyby PFR nie mógł pozyskać informacji – np. na skutek awarii systemów – z baz danych np. ZUS, Ministerstwa Finansów lub Krajowej Administracji Skarbowej. W praktyce może się więc okazać, że liczba prowadzonych w tym zakresie postępowań wyjaśniających będzie znikoma. Z powyższego wynika też, że przedsiębiorca nie może zainicjować postępowania wyjaśniającego wcześniej, tj. jeszcze przed uzyskaniem decyzji z PFR.
W jakim terminie
Regulamin Tarczy Finansowej PFR 1.0 nie określa w żaden sposób terminu, w jakim PFR powinien udzielić odpowiedzi na pytanie przedsiębiorcy wszczynające postępowanie wyjaśniające, a także terminu na przeprowadzenie i zakończenie tego postępowania. W praktyce po stronie beneficjenta pomocy rodzi to obowiązek przestrzegania harmonogramu spłat kwoty subwencji podlegającej zwrotowi do czasu wydania przez PFR odmiennej decyzji.
Czas trwania postępowania został jedynie określony w przypadku decyzji informującej o zidentyfikowaniu przez PFR okoliczności uniemożliwiających ustalenie wysokości subwencji finansowej do zwrotu. Postępowanie wyjaśniające powinno zakończyć się wydaniem nowej decyzji w terminie sześciu miesięcy od dnia udostępnienia przedsiębiorcy decyzji o zidentyfikowaniu ww. okoliczności. Tyle że z regulaminu wynika, że termin ten w szczególnie uzasadnionych przypadkach może zostać przez PFR wydłużony.
Natomiast jeśli w wyniku postępowania wyjaśniającego zostanie ustalone, że kwota subwencji finansowej podlegająca zwrotowi została wskazana w decyzji PFR w innej kwocie niż odpowiadająca rzeczywistemu stanowi faktycznemu, PFR wyda nową decyzję określającą nową kwotę subwencji podlegającą zwrotowi, która zastąpi pierwotnie wydaną decyzję w momencie udostępnienia jej przedsiębiorcy przez bank.
A co z kwotą ewentualnej nadpłaty? Otóż jeśli do czasu udostępnienia nowej decyzji przedsiębiorca dokonał nadpłaty subwencji finansowej, tj. dokonał zwrotu w kwocie przekraczającej pozostałą do zwrotu subwencję finansową, bank zwróci nadwyżkę na rachunek bankowy przedsiębiorcy.
Bez drogi odwoławczej
Warto także dodać, że oprócz postępowania wyjaśniającego w regulaminie Tarczy Finansowej PFR 1.0 nie został przewidziany żaden inny tryb odwoławczy. Dlatego w przypadku, gdy postępowanie wyjaśniające zakończy się dla przedsiębiorcy niekorzystną decyzją, jedyną formą dochodzenia swoich roszczeń będzie wystąpienie na drogę sądową.
Ramka 2
Pomimo sporu raty spłacać trzeba
Wszczęcie przez przedsiębiorcę postępowania wyjaśniającego w kwestii wysokości raty nie wstrzymuje wykonania pierwotnie wydanej decyzji PFR. Innymi słowy, jeżeli została wydana decyzja o zwrocie subwencji finansowej, to przedsiębiorca, mimo że kwestionuje wysokość subwencji podlegającej zwrotowi, powinien zgodnie z obowiązującym go harmonogramem dokonywać spłat do czasu zakończenia postępowania wyjaśniającego. Warto zaznaczyć, że opóźnienie w spłacie co najmniej dwóch rat może skutkować wypowiedzeniem umowy zawartej z PFR i obowiązkiem zwrotu całości uzyskanej subwencji finansowej w ciągu 14 dni.