Ma do niego prawo osoba prowadząca działalność gospodarczą, jeśli spełnia warunki do jego otrzymania i nie wyczerpała jeszcze limitu wypłat. Wnioski można składać do trzech miesięcy po ustaniu stanu epidemii

Dla przedsiębiorców z wszystkich branż

Świadczenie postojowe może otrzymać każda osoba prowadząca działalność gospodarczą na podstawie ustawy z 6 marca 2018 r. ‒ Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 162) lub innych przepisów szczególnych (art. 15 zq ust. 1 pkt 1 ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych; t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1842; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 180; dalej: specustawa).
Warunki otrzymania pomocy to:
  • zamieszkiwanie na terenie Polski oraz posiadanie:
‒ obywatelstwa polskiego albo
‒ prawa pobytu lub prawa stałego pobytu na terytorium Polski i posiadanie obywatelstwa państwa członkowskiego Unii Europejskiej, państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) ‒ strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, albo
‒ obywatelstwa innego kraju i przebywanie legalnie na terytorium Polski;
  • przestój w prowadzeniu działalności w następstwie wystąpienia COVID-19;
  • rozpoczęcie prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej przed 1 kwietnia 2020 r. oraz:
‒ zawieszenie działalności po 31 stycznia 2020 r.,
‒ w przypadku niezawieszenia działalności przychód z działalności w uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku o świadczenie postojowe musi być o co najmniej 15 proc. niższy od przychodu uzyskanego w miesiącu poprzedzającym ten miesiąc;
Uwaga! Powyższego warunku nie stosuje się do:
‒ przedsiębiorcy opłacającego podatek dochodowy w formie karty podatkowej i jednocześnie korzystającego ze zwolnienia z VAT,
‒ agenta turystycznego (wykonującego jako przeważającą działalność oznaczoną kodem PKD 79.11.A);
‒ przewodnika turystycznego (wykonującego jako przeważającą działalność oznaczoną kodem PKD 79.90.A), który zawiesił działalność po 31 sierpnia 2019 r., a działalność ta ma charakter sezonowy i w 2019 r. była wykonywana przez okres nie dłuższy niż dziewięć miesięcy.
  • niepodleganie ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu, chyba że oprócz podlegania ubezpieczeniom z innego tytułu (etat, zlecenie) przedsiębiorca podlega także ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.
Specjalne warunki przewidziano dla przewodnika turystycznego (wykonującego jako przeważającą działalność oznaczoną kodem PKD 79.90.A). Świadczenie przysługuje mu, jeśli:
  • zawiesił działalność po 31 sierpnia 2019 r.,
  • działalność ta ma charakter sezonowy i w 2019 r. była wykonywana przez okres nie dłuższy niż dziewięć miesięcy.
Świadczenie przysługuje prowadzącym działalność maksymalnie trzy razy. W przypadku ubiegania się o świadczenie po raz drugi lub trzeci wystarczy oświadczenie o tym, że sytuacja materialna wnioskodawcy w stosunku do czasu, gdy składano pierwszy wniosek, nie uległa zmianie.
Świadczenie wynosi 2080 zł (zasada ogólna) albo 1300 zł – w przypadku osób opłacających podatek dochodowy w formie karty podatkowej i jednocześnie korzystających ze zwolnienia z VAT. W przypadku zbiegu praw do więcej niż jednego świadczenia postojowego przysługuje tylko jedno.
Rządowa pomoc antykryzysowa. Wsparcie wciąż jest dostępne
Rządowa pomoc antykryzysowa. Wsparcie wciąż jest dostępne

Zobacz również

Dla wykonujących umowy cywilnoprawne

Świadczenie przysługuje osobie wykonującej umowę agencyjną, umowę zlecenia, inną umowę o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowę o dzieło (dalej: zleceniobiorca) na podstawie art. 15zq ust. 1 pkt 2 specustawy.
Warunki otrzymania pomocy to:
  • zamieszkiwanie na terenie Polski oraz posiadanie:
‒ obywatelstwa polskiego albo
‒ prawa pobytu lub prawa stałego pobytu na terytorium Polski i posiadanie obywatelstwa państwa członkowskiego Unii Europejskiej, państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) ‒ strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, albo
‒ obywatelstwa innego kraju i przebywanie legalnie na terytorium Polski;
  • przestój w następstwie wystąpienia COVID-19 w prowadzeniu działalności przez zleceniodawcę lub zamawiającego, z którymi została zawarta umowa cywilnoprawna;
  • zawarcie umowy cywilnoprawnej nastąpiło przed 1 kwietnia 2020 r.;
  • przychód z umowy cywilnoprawnej uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek o świadczenie postojowe, nie był wyższy od 300 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego dla celów emerytalnych obowiązującego na dzień złożenia wniosku;
  • niepodleganie ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu.
Świadczenie przysługuje zleceniobiorcy maksymalnie trzy razy. Wynosi ono 2080 zł (zasada ogólna) albo jest równowartością sumy przychodów z umów cywilnoprawnych uzyskanych w miesiącu przed złożeniem wniosku (maksymalnie 1299,99 zł) – w przypadku gdy suma przychodów z tych umów cywilnoprawnych uzyskana w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek, wynosi mniej niż 1300 zł. W przypadku zbiegu praw do więcej niż jednego świadczenia postojowego przysługuje tylko jedno.
Wniosek składa zleceniodawca
W przypadku zleceniobiorców wniosek do ZUS składa zleceniodawca lub zamawiający. We wskazuje w nim, na czyją rzecz świadczenie ma być wypłacone, oraz dołącza kopię umowy cywilnoprawnej, która jest podstawą do ubiegania się o świadczenia. Zleceniodawca/zamawiający podlega odpowiedzialności za składanie fałszywych oświadczeń. Na tym etapie zleceniobiorca nie bierze udziału w procesie wnioskowania o świadczenie, które ma być mu wypłacone.
Może się jednak zdarzyć, że mimo próśb ze strony zleceniobiorcy zleceniodawca/zamawiający nie złoży wniosku o świadczenie w jego imieniu. Trzeba też zaznaczyć, że specustawa o COVID-19 nie przewiduje żadnej specjalnej formy, w jakiej zleceniobiorca może zwrócić się do zleceniodawcy z prośbą o złożenie wniosku o świadczenie postojowe. Specustawa stanowi jedynie, że „w przypadku odmowy złożenia wniosku przez zleceniodawcę” zleceniobiorca może samodzielnie złożyć wniosek do ZUS. Najlepiej więc udokumentować np. e-mailowo wcześniejsze zwrócenie się do zleceniodawcy/zamawiającego o złożenie wniosku o postojowe. Po odmowie lub upływie czasu bez reakcji ze strony zleceniodawcy/zamawiającego (specustawa nie określa dokładnie, jak długi ma to być okres, aby można go było uznać za odmowę) zleceniobiorca samodzielnie składa wniosek. W tym przypadku to zleceniobiorca składa oświadczenia o spełnianiu warunków, co powoduje, że w razie stwierdzenia, że są one fałszywe, to zleceniobiorcy grozi odpowiedzialność karna.
W przypadku gdy zleceniobiorca chce wystąpić o świadczenie postojowe po raz drugi lub trzeci, musi to zrobić zawsze samodzielnie, bez udziału zleceniobiorcy. Podobnie jak w przypadku prowadzących działalność w kolejnych wnioskach należy oświadczyć, że sytuacja materialna wnioskodawcy nie uległa zmianie w stosunku do pierwotnego wniosku.

Dodatkowe świadczenie dla przedsiębiorców (branża turystyczna)

Przedsiębiorcy, którzy na dzień złożenia wniosku prowadzili jako przeważającą działalność gospodarczą związaną z turystyką, mają prawo do otrzymania dodatkowego świadczenia postojowego oprócz tego uzyskanego na zasadach ogólnych (art. 15zs1 specustawy).
Warunki otrzymania dodatkowego świadczenia to:
  • wykonywanie jako przeważającej działalności o określonym kodzie – pod uwagę brany jest dzień składania wniosku;
  • pobranie przynajmniej już raz świadczenia postojowego;
  • przychód z tej działalności uzyskany w miesiącu kalendarzowym poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku niższy co najmniej o 75 proc. w stosunku do przychodu uzyskanego w tym samym miesiącu kalendarzowym w 2019 r.
Świadczenie wynosi 2080 zł (zasada ogólna) albo 1300 zł – w przypadku osób opłacających podatek dochodowy w formie karty podatkowej i jednocześnie korzystających ze zwolnienia z VAT. W przypadku zbiegu praw do więcej niż jednego świadczenia postojowego przysługuje tylko jedno.
Wypłata po raz kolejny świadczenia może zostać dokonana nie wcześniej niż w miesiącu następującym po miesiącu wypłaty pierwszego dodatkowego świadczenia. Warunkiem otrzymania go po raz kolejny jest złożenie wniosku z oświadczeniem, że sytuacja materialna wykazana w pierwszym wniosku nie uległa poprawie.

Jednorazowe dodatkowe świadczenie dla przedsiębiorców (różne branże)

Niektóre grupy prowadzących działalność z różnych branż uzyskały prawo do kolejnego, tym razem jednorazowego dodatkowego świadczenia postojowego (art. 15zs2 spec ustawy).
Warunki do uzyskania świadczenia to:
  • wykonywanie jako przeważającej działalności o określonym kodzie – pod uwagę brany jest 30 września 2020 r.;
  • pobranie przynajmniej już raz świadczenia postojowego;
  • przychód z tej działalności uzyskany w październiku albo listopadzie 2020 r. niższy co najmniej o 40 proc. w stosunku do przychodu uzyskanego odpowiednio w październiku albo listopadzie 2019 r.
Świadczenie wynosi 2080 zł (zasada ogólna) albo 1300 zł – w przypadku osób opłacających podatek dochodowy w formie karty podatkowej i jednocześnie korzystających ze zwolnienia z VAT. W przypadku zbiegu praw do więcej niż jednego świadczenia postojowego przysługuje tylko jedno.

Jednorazowe dodatkowe świadczenie postojowe dla twórców wykonujących umowy cywilnoprawne

Osoby, które wykonują umowy agencyjne, umowy zlecenia lub inne umowy o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy o zleceniu, a których przedmiot mieści się w dziedzinach określonych w art. 15zs3 specustawy, mają prawo do jednorazowego świadczenia postojowego.
Warunki otrzymania pomocy to:
  • zawarcie umowy cywilnoprawnej przed 16 grudnia 2020 r.;
  • nieposiadanie innego tytułu do ubezpieczenia społecznego;
  • przychód z tej umowy uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek o to świadczenie, nie był wyższy od 300 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłoszonego dla celów emerytalnych obowiązującego na dzień złożenia wniosku.
Świadczenie wynosi 2080 zł (zasada ogólna) albo jest równowartością sumy przychodów z umów cywilnoprawnych uzyskanych w miesiącu przed złożeniem wniosku (maksymalnie 1299,99 zł) – w przypadku gdy suma przychodów z tych umów cywilnoprawnych uzyskana w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek, wynosi mniej niż 1300 zł. W przypadku zbiegu praw do więcej niż jednego świadczenia postojowego przysługuje tylko jedno.

Ponowne świadczenie dla prowadzących działalność w niektórych branżach

Rozporządzenie Rady Ministrów z 9 stycznia 2021 r. w sprawie wsparcia uczestników obrotu gospodarczego poszkodowanych wskutek pandemii COVID-19 (Dz.U. poz. 152; dalej: rozporządzenie) przyznało ponowne świadczenie postojowe dla osób, które wykonują jako przeważającą działalność określoną wymienionymi w par. 4 ust. 1 rozporządzenia kodami PKD. Rozporządzenie zostało wydane na podstawie upoważnienia określonego w art. 15zt specustawy, które przewidywało wydanie rozporządzenia przyznającego prawo do świadczenia postojowego dla wszystkich albo niektórych osób, które otrzymały to świadczenie na podstawie art. 15zu specustawy. Nowelizacja specustawy zmieniła art. 15zr w ten sposób, że RM ma prawo wydać rozporządzenie, w którym przyznaje prawo do świadczenia także osobom, które nie pobrały świadczenia na podstawie art. 15zu specustawy. Jednak w dacie wydawania rozporządzenia art. 15zt obowiązywał jeszcze w starym brzmieniu, dlatego świadczenie może być wypłacone tylko wtedy, gdy przynajmniej raz już je pobrano.
Warunki otrzymania ponownego świadczenia na podstawie rozporządzenia:
  • prowadzenie jako przeważającej działalności określonej wskazanymi w rozporządzeniu kodami PKD – pod uwagę brany jest stan na 30 listopada 2020 r.;
  • przychód z tej działalności w rozumieniu przepisów podatkowych uzyskany w jednym z dwóch miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku był niższy co najmniej o 40 proc. w stosunku do przychodu uzyskanego w miesiącu poprzednim lub w analogicznym miesiącu roku poprzedniego;
  • niepodleganie ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu, chyba że oprócz podlegania ubezpieczeniom z innego tytułu (etat, zlecenie) przedsiębiorca podlega także ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej;
  • pobranie przynajmniej już raz świadczenia postojowego.
Rozporządzenie pozwala na pobranie świadczenia jedno- albo dwukrotnie – jest to uzależnione od rodzaju wykonywanej przeważającej działalności.
Świadczenie wynosi 2080 zł (zasada ogólna) albo 1300 zł – w przypadku osób opłacających podatek dochodowy w formie karty podatkowej i jednocześnie korzystających ze zwolnienia z VAT. W przypadku zbiegu praw do więcej niż jednego świadczenia postojowego przysługuje tylko jedno.

Zasady wspólne

Wnioski o świadczenie składa się jedynie elektronicznie. Wnioskodawca nie dołącza dowodów na spełnienie warunków do otrzymania świadczenia (wyjątkiem jest kopia umowy cywilnoprawnej w przypadku zleceniobiorców określonych w art. 15zq ust. 1 pkt 2 specustawy), a jedynie składa oświadczenie o ich spełnieniu. Złożenie fałszywego oświadczenia grozi odpowiedzialnością karną.
ZUS wypłaca świadczenie niezwłocznie po wyjaśnieniu ostatniej okoliczności niezbędnej do jego przyznania. Specustawa nie określa jednak ścisłego terminu. Kolejne świadczenie może być wypłacone dopiero w następnym miesiącu – co nie oznacza, że wniosku o kolejne świadczenie nie można złożyć wcześniej. Sama wypłata następuje jedynie w formie bezgotówkowej. Świadczenie nie podlega potrąceniom, egzekucji, oskładkowaniu ani opodatkowaniu.
Odmowa świadczenia następuje w drodze decyzji. Od decyzji tej przysługuje odwołanie do sądu powszechnego – zgodnie z pouczeniem zawartym w decyzji.
ZUS może jednak stwierdzić, że świadczenie było pobrane nienależnie. Będzie tak, gdy świadczenie zostało:
  • przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych oświadczeń lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenie lub odpowiednio zleceniodawcę lub zamawiającego,
  • wypłacone osobie innej niż osoba uprawniona,
  • wypłacone w kwocie wyższej niż należna.
Jeśli ZUS wykryje te nieprawidłowości, to wyda decyzję o zwrocie świadczenia wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego. Odsetki nie będą naliczane, jeżeli wypłata świadczenia postojowego osobie innej niż osoba uprawniona lub w kwocie wyższej niż należna nastąpiła z przyczyn leżących po stronie ZUS. Decyzji takiej nie można jednak wydać później niż pięć lat od dnia, w którym wypłacono nienależne świadczenie, kwota nienależnie pobranego świadczenia ustalona prawomocną decyzją wraz z odsetkami i kosztami upomnienia ulegają zaś przedawnieniu z upływem trzech lat, licząc od dnia uprawomocnienia się decyzji. Dłużnik musi pamiętać, że należności mogą zostać potrącone z wypłacanych świadczeń z ubezpieczeń społecznych.
Jak informuje ZUS, przyznanie niektórych rodzajów świadczenia postojowego przedsiębiorcy stanowi pomoc publiczną. Podstawę do uznania go za taką pomoc stanowią przepisy Unii Europejskiej (Komunikat Komisji Europejskiej – Tymczasowe ramy środków pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki w kontekście trwającej epidemii COVID-19; Dz.Urz. UE z 2020 r. C 91I, s. 1). Zwolnienie ze składek może otrzymać przedsiębiorca, który na 31 grudnia 2019 r. i dzień złożenia wniosku nie znajdował się w trudnej sytuacji.