SLIM VAT 3, podwyżka minimalnego wynagrodzenia, wyższy limit przychodów dla działalności nierejestrowanej - to tylko kilka zmian, na które muszą przygotować się biura rachunkowe.
NOWOŚCI W PRAWIE
SLIM VAT 3
Ustawa z 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, zwana pakietem SLIM VAT 3, wejdzie w życie 1 lipca 2023 r., przy czym niewielka część zmian zacznie obowiązywać w innych terminach.
Ustawa ta podwyższa z 1 200 000 euro do 2 000 000 euro limit wartości sprzedaży (wraz z kwotą podatku), który uprawnia do uzyskania statusu małego podatnika. Dzięki tej zmianie zwiększy się liczba podatników mogących stosować metodę kasową oraz kwartalne rozliczenia VAT.
Doprecyzowane zostały też zasady stosowania kursu przeliczeniowego dla faktur korygujących w przypadku, gdy faktura została wystawiona w walucie obcej. Dotychczas kwestia ta mogła budzić wątpliwości podatników, ponieważ nie była uregulowana w ustawie z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 931; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 556; dalej: ustawa o VAT). Nowelizacja przewiduje wprowadzenie zasady, że w przypadku gdy podstawa opodatkowania określona w walucie obcej ulegnie zmianie, to przeliczenia na złote będzie się dokonywać według kursu danej waluty obcej przyjętego dla podstawy opodatkowania przed jej zmianą. Zasada ta ma dotyczyć korekt zarówno in plus, jak i in minus, ale są też przewidziane wyjątki od niej. I tak jeżeli podatnik zgodnie z art. 106j ust. 3 ustawy o VAT zdecyduje się na wystawienie zbiorczej faktury korygującej z tytułu opustu lub obniżki ceny, to nie będzie musiał stosować pierwotnego kursu zastosowanego do każdej z korygowanych transakcji. Przeliczenia na złote podatnik będzie mógł dokonać według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury korygującej (odpowiednio będzie mógł zastosować kurs średni Europejskiego Banku Centralnego).
Bez wątpienia dużym ułatwieniem dla podatników dokonujących wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów (dalej: WNT) będzie przewidziana w nowelizacji rezygnacja z wymogu posiadania faktury dotyczącej WNT przy odliczaniu podatku naliczonego z tego tytułu. Oznacza to, że po zmianach faktura nie będzie formalnym warunkiem odliczenia podatku i w związku z tym podatki naliczony i należny z tytułu WNT będą zawsze rozliczane dokładnie w tym samym okresie rozliczeniowym. Dzięki temu zniknie więc też – wynikająca z dotychczasowych przepisów – konieczność monitorowania, czy termin trzech miesięcy na otrzymanie faktury został przekroczony.
Zgodnie z regulacjami obowiązującymi do końca czerwca 2023 r., jeżeli podatnik w określonym czasie nie posiada wymaganych dokumentów potwierdzających wewnątrzwspólnotową dostawę towarów (dalej: WDT), jest zobowiązany wykazać w ewidencji taką transakcję jako dostawę krajową i w konsekwencji zastosować właściwą stawkę podatku (np. 23 proc.). Z kolei po otrzymaniu dokumentów potwierdzających dokonanie WDT podatnik ma prawo do odpowiedniego skorygowania tej transakcji i zastosowania stawki 0 proc. Wedle dotychczasowych regulacji podatnik powinien wykazać WDT w rozliczeniu za okres, w którym dostawa została dokonana, nawet jeśli obowiązek podatkowy powstał dopiero w następnym okresie rozliczeniowym po tym, w którym dokonano dostawy. W wyniku zmiany wprowadzonej w SLIM VAT 3 podatnik będzie miał prawo do wykazania WDT w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy, co powinno uprościć korygowanie takiej transakcji.
SLIM VAT 3 wprowadza również konsolidację wydawania wiążących informacji. Po zmianach dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej będzie organem właściwym do wydawania wiążących informacji stawkowych (WIS), wiążących informacji akcyzowych (WIA), wiążących informacji taryfowych (WIT) oraz wiążących informacji o pochodzeniu (WIP) w ramach I instancji oraz rozpatrywania spraw odwoławczych w ramach II instancji. Ma to zapewnić jednolitość ww. wiążących informacji w skali kraju.
Zgodnie z nowelizacją zniknie wymóg uzgadniania prognozy proporcji lub prognozy prewspółczynnika i sporządzania protokołu przez naczelnika urzędu skarbowego. Zamiast tego konieczne będzie jedynie zawiadomienie naczelnika urzędu skarbowego o przyjętym przez podatnika proporcji lub prewspółczynniku.
Na uwagę zasługuje także 20-krotne zwiększenie progu ograniczającego stosowanie zaokrąglenia proporcji do 100 proc. Obecnie obowiązujące przepisy pozwalają uznać, że proporcja określona przez podatnika wynosi 100 proc., pod warunkiem że proporcja przekroczyła 98 proc. oraz kwota podatku naliczonego niepodlegająca odliczeniu, wynikająca z zastosowania tej proporcji, w skali roku była mniejsza niż 500 zł. Próg ten zostanie podwyższony do 10 000 zł.
Kolejnym ułatwieniem jest możliwość rezygnacji z dokonania korekty, jeżeli różnica pomiędzy proporcją wstępną a ostateczną nie przekracza 2 pkt proc. Przy czym w przypadku gdy proporcja ostateczna będzie mniejsza niż proporcja wstępna, rezygnacja z dokonania korekty będzie możliwa, pod warunkiem że podatek naliczony niepodlegający odliczeniu wynikający z różnicy między tymi proporcjami oraz tzw. korekty wieloletniej nie przekroczy 10 000 zł.
W SLIM VAT 3 wprowadzono także zmiany dotyczące sankcji VAT, które uwzględniają postanowienia wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE z 15 kwietnia 2021 r., sygn. C-935/19. Nowe regulacje umożliwiają organom nakładającym sankcję VAT obniżenie jej wysokości w sposób uwzględniający charakter i wagę naruszenia.
Ponadto w nowelizacji zliberalizowano warunki, jakie trzeba spełnić, aby otrzymać zwrot nadwyżki podatku naliczonego nad należnym w terminie 15 dni.
SLIM VAT 3 wprowadza także inne zmiany podatkowe, które dotyczą m.in.:
- podwyższenia wysokości kwot wolnych od podatku od spadków i darowizn;
- wprowadzenia dla małżonków przy najmie prywatnym podwójnego limitu (tj. 200 tys. zł) objętego stawką 8,5 proc. ryczałtu (ma to dotyczyć przychodów uzyskanych od 1 stycznia 2023 r.);
- zlikwidowania limitu dochodowego przy uldze na dzieci dla rodziców wychowujących jedno dziecko z niepełnosprawnością (ma to dotyczyć przychodów uzyskanych od 1 stycznia 2023 r.);
- umożliwienia skorzystania z ulgi rehabilitacyjnej przez podatników, na których utrzymaniu pozostają niepełnosprawni wnuczkowie bądź dziadkowie (ma to dotyczyć przychodów uzyskanych od 1 stycznia 2023 r.);
- przesunięcia o rok terminu wejścia w życie obowiązku prowadzenia elektronicznie ksiąg oraz ich przesyłania do organów podatkowych (JPK_PIT i JPK_CIT);
- udostępnienia usługi Twój e-PIT również do rozliczenia dochodów z działalności gospodarczej;
- umożliwienia kompensaty dochodów i strat z inwestycji w fundusze kapitałowe z dochodami i stratami uzyskanymi z innych inwestycji kapitałowych.
Podwyżka minimalnego wynagrodzenia
Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z 13 września 2022 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2023 r. (Dz.U. poz. 1952) od 1 lipca 2023 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wzrośnie do 3600 zł, a minimalna stawka godzinowa do 23,50 zł.
Wyższy limit przychodów dla działalności nierejestrowanej
Od 1 lipca 2023 r. limit przychodów z działalności nierejestrowanej zostanie podwyższony do 75 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia. To efekt zmiany wprowadzonej przez ustawę z 26 stycznia 2023 r. o zmianie ustaw w celu likwidowania zbędnych barier administracyjnych i prawnych (Dz.U. poz. 803) w ustawie z 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 221; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 803). W związku z tym, że od 1 lipca 2023 r. minimalne wynagrodzenie będzie wynosić 3600 zł, po zmianach przychód z działalności nierejestrowanej nie będzie mógł przekroczyć w żadnym miesiącu 2700 zł.
obowiązki i uprawnienia
Wniosek o zwrot nadpłaty składki na ubezpieczenie zdrowotne
Jeżeli w wyniku rocznego rozliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne złożonego do 22 maja br. okazało się, że składka ta została opłacona w kwocie wyższej niż ustalona, płatnikowi składek przysługuje jej zwrot. Termin na złożenie wniosku o zwrot nadpłaty wynikającej z rocznego rozliczenia (RZS-R) został wydłużony do 5 czerwca 2023 r. (pierwotnie termin miał upływać 1 czerwca 2023 r.).
Wniosek o zwrot nadpłaty, która wynika z rocznego rozliczenia, powinien zostać utworzony i udostępniony przez Zakład Ubezpieczen Społecznych na profilu płatnika na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) ZUS na drugi dzień po identyfikacji z kontem płatnika/ubezpieczonego dokumentu z rocznym rozliczeniem. Jeżeli z rozliczenia rocznego wynika nadpłata, a na profilu płatnika na PUE ZUS nie utworzył się wniosek o jej zwrot, to płatnik składek może sporządzić taki wniosek samodzielnie. Wniosek należy wysłać do ZUS elektronicznie najpóźniej do 5 czerwca 2023 r. Nadpłatę ZUS przekaże na rachunek bankowy, który jest zapisany na koncie płatnika składek, najpóźniej do 3 sierpnia.
Zatwierdzanie sprawozdań
Zbliża się czas, gdy podejmowane są decyzje o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego jednostki. W poprzednich dwóch latach ze względu na pandemię COVID-19 ustawodawca przedłużył realizację obowiązku sprawozdawczego o dodatkowe trzy miesiące. W tym roku jednak ostateczne terminy sprawozdawcze nie zmieniły się i stosujemy terminy ustawowe. A zgodnie z ustawą z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 120; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 295; dalej: u.r.) sprawozdanie finansowe sporządzone na 31 grudnia powinno zostać zatwierdzone w terminie sześciu miesięcy od dnia bilansowego. Dlatego jeśli rok obrotowy w spółce pokrywa się z rokiem kalendarzowym, to termin zatwierdzenia sprawozdania finansowego za 2022 r. upływa 30 czerwca 2023 r. Do 15 lipca 2023 r. jest zaś czas na złożenie sprawozdania finansowego we właściwym rejestrze sądowym.
Obowiązkami sprawozdawczymi objęte są wszystkie jednostki stosujące ustawę o rachunkowości. Sprawozdanie zatwierdza organ zatwierdzający. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 7 u.r. przez organ zatwierdzający rozumie się organ, który zgodnie z obowiązującymi jednostkę przepisami prawa, statutem, umową lub na mocy prawa własności jest uprawniony do zatwierdzania sprawozdania finansowego. Jest to bardzo istotne, bo podjęcie decyzji o zatwierdzeniu sprawozdania i rozliczeniu wyniku przez niewłaściwy organ skutkuje nieważnością tych postanowień. A to może oznaczać np. konieczność zwrotu dywidendy przez wspólników. Dlatego trzeba dopilnować, aby zrobił to właściwy organ. Ponadto uchwała powinna mieć odpowiednią treść i być zaprotokołowana.
Warto przypomnieć, że skutkiem niezatwierdzenia sprawozdania finansowego jest brak możliwości dokonania podziału zysku lub pokrycia straty. Z art. 53 ust. 3 i 4 u.r. wynika bowiem, że podział lub pokrycie wyniku finansowego netto jednostek zobowiązanych zgodnie z art. 64 ust. 1 u.r. do poddania badaniu rocznego sprawozdania finansowego może nastąpić po zatwierdzeniu sprawozdania przez organ zatwierdzający, poprzedzonym wyrażeniem przez biegłego rewidenta opinii o tym sprawozdaniu bez zastrzeżeń lub z zastrzeżeniami. Podział lub pokrycie wyniku finansowego netto, dokonane bez spełnienia tego warunku, jest nieważne z mocy prawa.
Zeznanie roczne CIT
Podatnicy CIT, których rok podatkowy zakończył się w okresie od 1 grudnia 2022 r. do 28 lutego 2023 r., mają do 30 czerwca 2023 r. czas na:
1) złożenie zeznania o wysokości dochodu osiągniętego (straty poniesionej) w roku podatkowym (CIT-8, CIT-8AB),
2) wpłatę podatku należnego wykazanego w zeznaniu, o którym mowa w pkt 1, albo różnicy między podatkiem należnym od dochodu wykazanego w tym zeznaniu a sumą należnych zaliczek za okres od początku roku,
3) złożenie deklaracji o wysokości osiągniętego dochodu i należnego ryczałtu od dochodów spółek kapitałowych za rok podatkowy (CIT-8E).
W tym samym terminie spółki, których pierwszy rok opodatkowania estońskim CIT rozpoczął się w okresie od 1 stycznia 2023 r. do 1 marca 2023 r., muszą złożyć informacje o przychodach, kosztach, dochodzie z przekształcenia oraz podatku należnym w związku z wyborem opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek kapitałowych (CIT/KW jako załącznik do zeznania CIT-8).
Do 30 czerwca 2023 r. należy także złożyć informację o zakładach (oddziałach) podatnika w celu ustalenia należnych jednostkom samorządu terytorialnego dochodów z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób prawnych według stanu na 31 grudnia 2022 r. (CIT-8ST).
Terminy te wynikają z rozporządzenia ministra finansów z 16 marca 2023 r. w sprawie przedłużenia terminów wykonania niektórych obowiązków w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych (Dz.U. poz. 530).