Ludzie bardzo szybko zorientowali się że przydomowi towarzysze mogą służyć nie tylko do pilnowania posesji. Początkowo zadania psów polegały na spełnianiu codziennych obowiązków np. zaganianie owiec czy łapanie gryzoni.
Z czasem odkryto, że ich umiejętności można wykorzystać także w walce z przestępcami czy podczas akcji ratunkowych. Tak powstała kategoria psów służbowych. Są to specjalnie szkoleni przedstawiciele odpowiednich ras, którzy współpracują z policją, wojskiem, strażą pożarną, strażą graniczną, służbą celną. Powstały kategorie między innymi: psy policyjne, osmologiczne, ratunkowe, lawinowe.
Ich zadaniem w zależności od rodzaju jest pomoc w odnalezieniu śladów przestępstw, ich ofiar lub ujawnienie nielegalnych substancji np. narkotyków. Po lawinach i innych katastrofach naturalnych psy odnajdują poszkodowanych.
Nie każdy pies może należeć do tego zaszczytnego grona „służbowych”. Ważne są cechy fizyczne i usposobienie danej rasy. Muszą to być psy ciekawe, lubiące wykonywać zadania i posłuszne. Poza cechami ogólnymi istotne są także te, które odpowiadają konkretnym zadaniom.
Psy nie pracują samodzielnie. Ich zachowaniem sterują opiekunowie. Każdy pies jest przypisany do jednej osoby. Tak stworzona para wspólnie odpowiada za realizację otrzymanych zadań.
Inną kategorią są zwierzęta wykorzystywane do pomocy osobom chorym. Niewidomi mają psy przewodniki, ale to nie jedyne zadanie. Coraz częściej psy uprzedzają o zbliżającym się ataku choroby np. padaczki.
Czworonogi wykorzystywane są także w sektorze prywatnym. Zazwyczaj jest to dbanie o bezpieczeństwo osób lub mienia.
Po zakończeniu kariery zawodowej psy przechodzą na emeryturę. W przypadku psów policyjnych dzieje się tak w 9 roku życia zwierzęcia.