Tysiące balonów wypuszczonych w powietrze z katowickiego rynku, 170 urn wyborczych w centrum Lublina, wystawy historyczne, specjalne publikacje, uchwały, autobusowa "Trasa wolności" czy marsz młodzieży - tak w różnych częściach Polski uczczono dziś 20. rocznicę wyborów 4 czerwca 1989 roku.

W Katowicach tysiące pomarańczowych baloników z podwieszonymi "kapsułami czasu" wypuszczono w południe w niebo w ramach projektu "Lot ku wolności". Nawiązuje on do akcji balonowej przeprowadzonej 5 marca 1982 r., kiedy z plaż Bornholmu działacze polskiej opozycji, Francuzi i Duńczycy wypuścili w powietrze 10 tys. baloników, które zaniosły do Polski ulotki z nieocenzurowanymi bieżącymi informacjami.

Zgodnie z pomysłem dyrektora Muzeum Śląskiego Leszka Jodlińskiego, w "kapsułach" pod balonikami wypuszczonymi w czwartek z Katowic znalazły się kserokopie druków z czasów stanu wojennego i okresu przed wyborami 4 czerwca 1989 r.

Podobnie jak w 1982 r. z Bornholmu, tak i w czwartek z Katowic wiatr poniósł baloniki na południowy wschód. 27 lat temu czekano na takie warunki, by przesyłane balonami wieści dotarły jak najdalej do Polski. Akcja powiodła się, baloniki z logiem "Solidarności" i informacjami w strunowych torebkach znajdowano m.in. w okolicach Zielonej Góry.

"Trasą Wolności", między Placem Sejmu Śląskiego, Muzeum Pacyfikacji Kopalni "Wujek" oraz Muzeum IPN kursowała też w czwartek specjalna linia autobusowa "89". Choć miał nią jeździć zabytkowy Jelcz z zajezdni w Sosnowcu, rano zepsuł się na remontowanym miejskim odcinku autostrady A-4 w Katowicach, dodatkowo utrudniając tam ruch. Przewoźnik podstawił na "Trasę Wolności" współczesny pojazd.

Z kolei młodzi twórcy z Ośrodka Brama Grodzka-Teatr NN wysłali w czwartek z Lublina do różnych krajów siedem urn wyborczych opatrzonych napisami: "Wybory 4 czerwca 1989", "Made in Poland" i "Uwaga delikatne - Duch Wolności". Trafią one do Pragi, Bukaresztu, Budapesztu i Berlina - miast w których w 1989 r. zaszły zmiany związane z upadkiem komunizmu. Jedną urnę wysłano do Brukseli do szefa Komisji Europejskiej. Kolejna urna została wysłana do Pekinu - do ministerstwa spraw zagranicznych Chin, a ostatnia - do prezydenta Białorusi.

Na Placu Litewskim w centrum Lublina ustawiono też 170 urn przypominających o wyborach sprzed 20 lat. "Symbolem tego, co się wtedy wydarzyło w Polsce jest urna wyborcza. Tak naprawdę wtedy to ludzie zdecydowali, że historia zmieniła swój bieg" - powiedział PAP dyrektor Ośrodka Tomasz Pietrasiewicz. Urn jest 170 - tyle, ile w 1989 r. było komisji wyborczych w Lublinie.

W Szczecinie obchody rocznicowe rozpoczęto toastem przed Urzędem Miasta

W Szczecinie obchody rocznicowe rozpoczęto toastem przed Urzędem Miasta wzniesionym przez władze i mieszkańców miasta czerwoną oranżadą - napojem symbolem PRL-u. Otwarto wystawę plenerową pt. "1989. Narodziny wolności. Wybory 4 i 18 czerwca 1989 w Szczecinie". Po szczecińskich ulicach jeździ też zabytkowy tramwaj, wewnątrz którego można oglądać plakaty wyborcze z 1989 roku.

W Radomiu w Ośrodku Kultury i Sztuki Resursa Obywatelska otwarta została wystawa "Wybory 4 czerwca 1989 r. w Radomiu i regionie", przygotowana wspólnie z radomską delegaturą Instytutu Pamięci Narodowej. Prezentowany jest też specjalnie przygotowany na jubileuszowe obchody film "Radom 1989-2009".

Również w Jarocinie, w podcieniach ratusza można od czwartku oglądać wystawę poświęconą miastu i jego mieszkańcom, tyle że pokazującą rzeczywistość sprzed 1989 r. Ekspozycja pt. "Jarocin w cieniu PRL" to fotografie pierwszomajowych pochodów, obchodów święta 22 lipca, festynów, a także sceny z dnia codziennego.

Z myślą o młodych ludziach rzeszowski IPN przygotował na czwartek pogadankę "Wybory parlamentarne w 1989 r. w województwie rzeszowskim". Natomiast w piątek uczniowie szkoły podstawowej w Nowej Sarzynie wezmą udział w specjalnej lekcji "Wybory czerwcowe 1989 r. w Polsce i na Podkarpaciu". Zapoznają się na m.in. z wynikami wyborów oraz sylwetkami posłów i senatorów wybranych w województwie rzeszowskim.

W Kielcach kilkudziesięciu licealistów wzięło udział w edukacyjnym "Marszu wolności", zorganizowanym pod hasłem "4 czerwca '89'09 - Kielce - Znaki czasu i pamięci". Młodzi ludzie przeszli m.in. przez główny deptak miasta - ulicę Sienkiewicza. Na dłużej zatrzymali się m.in. przy kamienicy, w której znajdowała się drukarnia Kieleckiego Zespołu Drukarskiego "Vega", Konspiracyjnego Wydawnictwa Prasowego Kieleckiego Komitetu Oporu Społecznego; tam o działalności drukarni opowiadał im świadek historii - były drukarz Andrzej Karyś.



W Łodzi zaprezentowano specjalnie wydaną publikację "Nasze 53 dni i dwa tygodnie - 4 czerwca '89"

W Łodzi zaprezentowano specjalnie wydaną publikację "Nasze 53 dni i dwa tygodnie - 4 czerwca '89"; znalazły się w niej zdjęcia i plakaty wyborcze, a przede wszystkim wspomnienia łódzkich kandydatów i działaczy sztabu wyborczego Wojewódzkiego Komitetu Obywatelskiego "Solidarność" w Łodzi. "To książka, jak w Łodzi obalaliśmy komunizm" - mówiła na konferencji prasowej jej współautorka posłanka PO Iwona Śledzińska-Katarasińska, która w 1989 roku kierowała biurem wyborczym WKO "S" w Łodzi.

W Olsztynie Rada Miasta podczas uroczystej sesji we czwartek podjęła uchwałę, w której oddała hołd wszystkim, którzy przyczynili się do powstania niepodległej Polski w 1989 roku.

W samo południe w Poznaniu rozpoczęło się spotkanie działaczy Komitetów Obywatelskich działających w Wielkopolsce w 1989 roku. Spotkanie poprzedziła msza święta w intencji ojczyzny oraz złożenie kwiatów pod pomnikiem Czerwca 1956 roku. Uroczyste msze święte odprawiono tez w innych miastach Polski.

Część uroczystości zaplanowano na czwartkowy wieczór. M.in. w Bydgoszczy w Filharmonii Pomorskiej ma się odbyć rocznicowy koncert. W programie są "Msza Kreolska" Arierla Ramireza i światowe prawykonanie dzieła Petera Machajdika "Pamięci tych, którzy przyczynili się do zniesienia żelaznej kurtyny".