Z danych przedstawionych w raporcie OECD Scoreboard 2009 wynika, iż odpowiedzią na kryzys gospodarczy jest cięcie wydatków przeznaczonych na badania i rozwój (B+R). Wstępne dane wskazują, że przedsiębiorstwa w następstwie kryzysu zmniejszyły swoje inwestycje badawczo – rozwojowe. Trudniej zdobyć kapitał podwyższonego ryzyka. Dane dotyczące patentów pokazują znaczny stopień umiędzynarodowienia działań badawczych. Średnio ponad 15% zarejestrowanych patentów przez OECD w latach 2004 – 2006 na podstawie Układu o Współpracy Patentowej sporządzonego w Waszyngtonie (tryb PCT) dotyczy wynalazków za granicą. Współpraca z zagranicznymi partnerami może odegrać ważną rolę w procesie innowacji pozwalając firmom na uzyskanie dostępu do szerszej puli zasobów i wiedzy przy jednocześnie niższych kosztach oraz oferuje możliwość podziału ryzyka między partnerami. W ramach Unii Europejskiej stosunek firm współpracujących w zakresie innowacji z partnerami w całej Europie waha się od poniżej 2% w Hiszpanii i Turcji do ponad 13% w Finlandii, Luksemburgu i Słowenii. Współpraca z partnerami spoza Europy jest rzadsza. 1
Mając na uwadze powyższe dane zawarte w raporcie, należy zadać pytanie - w jaki sposób polscy przedsiębiorcy radzą sobie z kryzysem i czy innowacja jest receptą na sukces?
Okazuje się, że w polskich realiach postawienie na innowację jest krokiem słusznym i dającym wymierne efekty. Polskie firmy nie boją się inwestować w rozwój. Za przykład mogą służyć firmy: Termisil Huta Szkła Wołomin S.A. (jest polskim producentem szkła żaroodpornego gospodarczego i przemysłowego) oraz firma Biomed Sp. z o. o. (pionier inwestycji w badania nad poszukiwaniem nowych leków wśród polskich firm farmaceutycznych).
Termisil jest jedną z dwóch hut w Europie Środkowej i Wschodniej wytwarzających szkło żaroodporne (borokrzemowe)posiada własną, zastrzeżoną markę szkła Termisil, a jej produkty znane na 40 światowych rynkach, między innymi we Francji, Niemczech, Rosji, Holandii, Japonii, Korei Płd., Egipcie, Kazachstanie czy USA. Eksport stanowi ponad 30 % produkcji i stale rośnie. Spółka dąży do uzyskania pozycji światowego lidera w produkcji szkła żaroodpornego (naczynia żaroodporne grill&drop system® można już kupić w wielu krajach na świecie, na wszystkich kontynentach)2.
Adamed swój rozwój planuje długofalowo. Od początku działalności, firmie przyświecała idea tworzenia skutecznych i nowoczesnych terapii na główne choroby cywilizacyjne. Obecnie Adamed jest liderem w produkcji leków dla wielu grup terapeutycznych m.in. w: kardiologii, psychiatrii, pulmonologii, ginekologii, okulistyce oraz w leczeniu chorób układu pokarmowego oraz infekcji dróg moczowych. Firma posiada własny Dział Badawczo – Rozwojowy, w którym opracowano ponad 20 patentów na własne formuły leków. Zanotowano również odrębne 3 zgłoszenia patentowe dotyczące innowacyjnych molekuł. W ciągu ostatnich lat firma przeznaczyła blisko 200 mln zł na badania i rozwój. Sukcesywnie realizowana strategia firmy spowodowała, że Adamed dziś jest polską firmą farmaceutyczną posiadającą swoje przedstawicielstwa w Hiszpanii i na Ukrainie, prowadząc jednocześnie eksport swoich produktów do 22 krajów świata.3
Podsumowując, recesja może wpłynąć na przyjęcie najbardziej wydajnych technologii i praktyk biznesowych, jak również może skłonić firmy do rozwijania coraz lepszej technologii w celu lepszego dopasowania się, aby przetrwać kryzys. Te firmy, które nie dostosują się, będą musiały stawić czoła większemu prawdopodobieństwu zginięcia z rynku. Zrozumienie tych mechanizmów jest niezwykle istotne do opracowania polityki rozwoju firmy w czasie recesji. Wskazane firmy są przykładem na to, iż ochrona i czerpanie korzyści z nowo tworzonej własności intelektualnej są jednym z najważniejszych czynników tworzenia przewagi konkurencyjnej oraz przyczynia się do wzrostu i rozwoju innowacyjności. Wymienione firmy są innowacyjne w swoich sektorach i dzięki temu mogą konkurować nie tylko w kraju, ale przede wszystkim na światowych rynkach. Polscy przedsiębiorcy już dostrzegają zagrożenia wynikające z braku ochrony własności intelektualnej i znają korzyści płynące z ochrony znaków towarowych, wzorów przemysłowych, czy uzyskanych patentów. Ochrona własności intelektualnej może być receptą na kryzys dla polskich przedsiębiorców.
1 OECD Science, Technology and Industry Scoreboard 2009 http://www.oecd.org/document/26/0,3343,en_2649_33703_39493962_1_1_1_1,00.html raport opublikowany 15.12.2009 (www), styczeń 2010 (druk)
2 źródło http://www.termisil.com
3 Dane pochodzące z firmy Adamed
Krajowa Izba Gospodarcza realizuje projekt pt. „Strategie zarządzania międzynarodowego oparte na własności intelektualnej. Promocja korzyści z ochrony własności intelektualnej w polskich przedsiębiorstwach” jest współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, działanie 5.4 Zarządzanie własnością intelektualną.
Projekt ma na celu wskazanie przedsiębiorcom oraz osobom zarządzającym przedsiębiorstwami korzyści wynikających z właściwego zarządzania ochroną własności intelektualnej, jak również zbudowanie przekonania, że włączenie zarządzania własnością intelektualną w strategie rozwojowe firm jest opłacalne. Celem projektu jest również wskazanie działań niezbędnych do właściwej ochrony własności intelektualnej. Docelowym odbiorcą projektu są przedsiębiorcy oraz osoby kierujące przedsiębiorstwami.
