Niewielkie ilości izotopu promieniotwórczego ruten-106 wykryto na terenie Europy, w tym w Polsce - poinformowała w środę Państwowa Agencja Atomistyki. Aktualnie występuje on jednak w ilościach niemających wpływu na zdrowie ludzkie.
Nie należy podejmować żadnych działań związanych z obecnością rutenu-106 w powietrzu, a w szczególności przyjmować preparatów z jodem - podkreśla w komunikacie Państwowa Agencja Atomistyki (PAA).
Najwyższe stężenie rutenu wstępnie oznaczone na terenie Polski wynosi 6,4 mBq/m3, co - jak zaznaczono na stronie PAA - jest bardzo niewielką ilością. Oznacza to, że aby otrzymać roczną dawkę promieniowania jonizującego uznawaną za bezpieczną (tj. 1 milisievert), człowiek musiałby wdychać powietrze z tym stężeniem rutenu-106 przez okres wielokrotnie przekraczający czas ludzkiego życia.
Agencja dodaje, że źródło emisji rutenu jest nieznane, a ze względu na jego bardzo niskie stężenie określenie miejsca uwolnienia substancji będzie trudne.
Agencja wyklucza jednak możliwość, że mógłby pochodzić z elektrowni jądrowej. W takiej sytuacji w powietrzu wykrywalne byłyby bowiem również inne izotopy promieniotwórcze - zaś w próbkach powietrza wykryto wyłącznie ruten-106. Jak ocenia PAA, prawdopodobnym źródłem może być laboratorium lub instalacja produkująca ruten-106 albo nieprawidłowa utylizacja tej substancji, np. jej spalenie.
Ruten-106 jest izotopem promieniotwórczym, który wykorzystuje się m.in. w leczeniu nowotworów, np. podczas zabiegu brachyterapii oka. Podczas zabiegu źródło zawierające ten izotop zostaje umieszczone w pobliżu guza nowotworu - np. na oku pacjenta w postaci specjalnej płytki-aplikatora - i swoim oddziaływaniem uszkadza komórki rakowe.
PAA dysponuje siecią stacji pomiarowych stale analizujących moc dawki promieniowania gamma na terenie Polski. Pozwala ona na bieżąco wychwycić zwiększone promieniowanie i podejmować działania adekwatne do sytuacji. Stężenie rutenu-106 jest zbyt niskie, by zostało wykryte na tych stacjach.
Ruten-106 został natomiast wykryty w powietrzu atmosferycznym za pomocą krajowej sieci stacji poboru aerozoli. Stacje te gromadzą aerozole znajdujące się w powietrzu na specjalnym filtrze. Jest on w warunkach normalnych wymieniany i poddawany szczegółowej analizie co tydzień. Filtry z tych stacji, po analizie w laboratorium, pozwalają na wykrycie nawet śladowych stężeń izotopów promieniotwórczych w powietrzu.
Wyniki krajowych pomiarów mocy dawki dostępne są na stronie Państwowej Agencji Atomistyki: http://paa.gov.pl/monitoring.html
Z kolei wyniki pomiarów mocy dawki na terenie Europy dostępne są na stronie: https://remap.jrc.ec.europa.eu (PAP)
autor: Katarzyna Florencka
edytor: Anna Ślązak