Producenci stali mogą liczyć na poprawę koniunktury

Stal drożeje w tym roku podobnie jak inne surowce przemysłowe, ale jej ceny wciąż są niskie, biorąc pod uwagę historyczne standardy. W czasie gdy notowania miedzi utrzymują się w niewielkiej odległości od najwyższych poziomów w historii, za stal w Europie płaci się ok. 15 proc. więcej niż na początku roku, gdy ceny spadły do wieloletniego minimum.

Taki stan rynku wynika przede wszystkim z nadprodukcji stali w Chinach, które starają się eksportować nadwyżki. Europejscy producenci surowca regularnie domagają się ochrony krajowego rynku przed tanią i nieuczciwą, ze względu na dotacje ze strony państwa, konkurencją. W szczególności, gdy Stany Zjednoczone wprowadziły w czerwcu 50-proc. cło na stal, ograniczając dostęp do swojego rynku zagranicznym producentom. Zdaniem analityków Goldman Sachs Bruksela pójdzie na rękę krajowym firmom, zmniejszając od nowego roku kontyngenty na bezcłowy import. W szczególności, że zwiększenie produkcji stali na terenie UE wydaje się warunkiem koniecznym do odbudowy sektora obronnego.

„Jak dotąd nie zapadły żadne oficjalne decyzje, jednak istnieje możliwość obniżenia bezcłowych kontyngentów w 2026 r. Podniosłoby to ceny, ze względu na objęcie większej ilości importowanego surowca pełną, 25-proc. stawką” – napisali eksperci w opublikowanej we wtorek analizie.

Marże producentów na niskim poziomie

W ciągu dekady udział importu (netto) w unijnym zapotrzebowaniu na stal zwiększył się z 5 do ponad 15 proc. w 2025 r. Większość surowca trafia do UE w ramach bezcłowych kontyngentów. Dla unijnych producentów konkurowanie z tańszymi produktami z zagranicy oznacza spadek marż. W ocenie analityków Goldman Sachs producenci wytapiający stal w wielkich piecach doliczają do kosztów ok. 100 euro za 1 t. Jeszcze w latach 2017–2018 marża zbliżała się do 200 euro.

Po pandemii z 2020 r. marże w wielu obszarach gospodarki wzrosły do rekordowych poziomów i w niektórych przypadkach (np. w produkcji półprzewodników czy w farmacji) wciąż utrzymują się powyżej historycznych średnich. W produkcji stali jest inaczej.

W marcu UE zdecydowała się na zaostrzenie regulacji związanych z kontyngentami, które – w ocenie Brukseli – miały zmniejszyć bezcłowy import o 15 proc. Eksperci GS oceniają, że ten mechanizm zaczyna działać, a udział importu w zaspokajaniu unijnego zapotrzebowania na stal stopniowo spada.

Podatek graniczny podniesie ceny stali

Wzmocnić ten trend mogą wchodzące od stycznia nowe regulacje związane z węglowym podatkiem granicznym (Carbon Border Adjustment Mechanism – CBAM). Dotychczas importerzy towarów z listy zawartej w rozporządzeniu CBAM zobowiązani byli do raportowania emisji CO2 związanego z produkcją. Od nowego roku będą także płacić za emisje CO2 związane z produkcją towarów, wykupując certyfikaty, których koszt będzie powiązany z cenami w unijnym systemie handlu emisjami. Mechanizm kształtujący ceny certyfikatów nie jest jeszcze znany.

Wstępne szacunki ekspertów wskazują jednak, że ceny stalowych produktów na terenie UE pójdą w górę przynajmniej o kilkadziesiąt euro na tonie. Ponieważ jednocześnie popyt na stal powinien być na terenie Unii o ok. 10 proc. wyższy na początku przyszłego roku, niż jest obecnie, cena surowca – w ocenie analityków Goldman Sachs – będzie w dalszym ciągu rosła.

Nie jest jasne, czy potencjalne restrykcje w imporcie stali obejmują także Ukrainę. W czerwcu Rada Europejska przedłużyła o trzy lata prawo Ukrainy do eksportu żelaza i stali do UE bez cła. Na rosnącą konkurencję zza południowo-wschodniej granicy uskarżają się polscy producenci stali.

W kontekście ograniczania importu taniej stali do UE, kłopotliwa może się okazać umowa handlowa z Indiami, której negocjacje mają zakończyć się w tym roku. W jej ramach Indie, drugi producent stali na świecie, domagają się szerszego dostępu do unijnego rynku dla swoich produktów. ©℗