Polska debata na temat ograniczenia dostępności alkoholu i papierosów wchodzi w nowy etap. Ministerstwo Zdrowia poinformowało, że analizuje propozycję zakazania sprzedaży tych produktów osobom po 60. roku życia, a także dwóm innym grupom społecznym. Chodzi o osoby przewlekle chore oraz tych, którzy dopuścili się czynów zabronionych pod wpływem alkoholu.

Pomysł budzi ogromne emocje, a w tle pojawiają się zarówno argumenty zdrowotne, jak i ekonomiczne. Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom wyliczyło, że całkowite koszty społeczne i ekonomiczne związane ze spożyciem alkoholu w Polsce wynoszą aż 93,3 miliarda złotych rocznie. Tymczasem wpływy z akcyzy są blisko 80 miliardów niższe.

Zakaz sprzedaży alkoholu i tytoniu seniorom?

Propozycja, by osoby, które ukończyły 60 lat, nie mogły kupować alkoholu i papierosów, trafiła do Ministerstwa Zdrowia w formie społecznej petycji.

– Zgodnie z najnowszą wiedzą medyczną żaden poziom spożycia alkoholu nie jest bezpieczny dla zdrowia, dlatego Urząd z powagą potraktował petycję jednego z obywateli, by ograniczyć możliwość zakupu alkoholu i papierosów seniorom, którzy skończyli 60 lat, osobom chorym oraz wszystkim, którzy popełnili czyn zabroniony pod wpływem alkoholu – powiedział Kuba Sękowski, wicedyrektor departamentu Zdrowia Publicznego w Ministerstwie Zdrowia.

Na razie jednak resort uspokaja, że wdrożenie zakazu sprzedaży alkoholu dla seniorów 60+ nie jest obecnie planowane.

Społeczne koszty alkoholu przewyższają wpływy z akcyzy

Ministerstwo Finansów planuje wprowadzić od 2026 roku kolejną podwyżkę akcyzy na alkohol. Decyzja ta wynika z rosnących kosztów zdrowotnych i społecznych związanych z jego spożywaniem. Według KCPU, różnica między przychodami państwa z tytułu akcyzy a stratami społecznymi wynosi około 80 miliardów złotych na minusie.

Alkohol znalazł się na drugim miejscu w Europie pod względem czynników ryzyka dla zdrowia publicznego. Szacuje się, że od 2 do 4 procent wszystkich nowotworów ma związek ze spożyciem alkoholu – zarówno pośredni, jak i bezpośredni.

Będzie kolejne weto prezydenta. Akcyza na alkohol się nie zmieni?
Będzie kolejne weto prezydenta. Akcyza na alkohol się nie zmieni?

Zobacz również

Ile alkoholu piją Polacy?

Statystyki są alarmujące. Na jednego mieszkańca Polski przypada średnio 11,7 litra czystego alkoholu rocznie. To oznacza, że dorosły Polak wypija tygodniowo średnio 2,4 butelki wina lub 4,5 litra piwa.

Dane pokazują również, że:

  • co najmniej raz w miesiącu upija się 35 proc. dorosłych,
  • podczas jednego „posiedzenia” wypijamy średnio ponad 80 proc. butelki wina lub 1,5 litra piwa,
  • mężczyźni spożywają aż 18,4 litra czystego alkoholu rocznie,
  • kobiety – 5,6 litra.

Obecnie sprzedaż alkoholu w Polsce jest zakazana osobom niepełnoletnim, osobom nietrzeźwym oraz w sytuacji, gdy kupujący chce zapłacić alkoholem jako zastawem lub nabyć go na kredyt. To regulacje wynikające z ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.

Czy Polskę czeka alkoholowa rewolucja?

Choć Ministerstwo Zdrowia zapewnia, że zakaz sprzedaży alkoholu dla seniorów 60+ nie jest obecnie planowany, sama dyskusja pokazuje, że temat ograniczeń może powrócić w najbliższych latach. Zwłaszcza że kolejne rządy szukają sposobów na zmniejszenie społecznych i ekonomicznych skutków uzależnień.

Podwyżka akcyzy od 2026 roku będzie pierwszym z kroków, które mają przynieść państwu dodatkowe dochody i jednocześnie – jak twierdzą eksperci – ograniczyć konsumpcję alkoholu.

Nie brakuje jednak głosów krytycznych, wskazujących, że podobne ograniczenia mogą prowadzić do wzrostu szarej strefy i nielegalnego obrotu alkoholem. Dyskusja z pewnością jeszcze potrwa, a seniorzy, chorzy i osoby karane za wykroczenia pod wpływem alkoholu już dziś pytają, czy wkrótce zostaną objęci prawnym zakazem zakupu trunków i papierosów.