Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
W czwartek grupa 28 sędziów SN opublikowała oświadczenie, w którym oceniła, że Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN nie jest sądem. Według nich wynika to z orzeczeń SN oraz orzeczeń trybunałów międzynarodowych. Z uwagi na to - wskazali sygnatariusze oświadczenia - izba ta nie może rozpoznawać protestów wyborczych.
Rzecznik Sądu Najwyższego reaguje na oświadczenie 28 sędziów SN
Na to stanowisko zareagował w czwartek, w oświadczeniu opublikowanym na stronie Sądu Najwyższego, rzecznik prasowy SN Aleksander Stępkowski. Stwierdził on, że oświadczenie 28 sędziów SN przyjmuje "z głębokim zażenowaniem". "Osoby te dołączyły w ten sposób do ataku na Sąd Najwyższy, który w bardzo trudnych warunkach realizuje prawem określone zadania, mające na celu podjęcie uchwały w przedmiocie ważności wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej" - napisał Stępkowski.
Jego zdaniem "treść oświadczenia, pozorując pogłębioną argumentację prawniczą, w rzeczywistości powiela dezinformującą publicystykę, dowodząc złej woli lub braku zorientowania osób, które sporządziły treść oświadczenia".
Rzecznik SN dodał, że "wbrew mniemaniom" 28 sygnatariuszy oświadczenia, "ustroju i właściwości sądów w Rzeczypospolitej Polskiej nie określają ani orzeczenia Sądu Najwyższego, ani trybunałów międzynarodowych, ale zgodnie z art. 176 ust. 2 Konstytucji, czynią to ustawy".
Podkreślił, że ustawa o Sądzie Najwyższym przesądza, że Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych stanowi jedną z izb Sądu Najwyższego. Jednocześnie - zaznaczył - ta sama ustawa "przesądza, że Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych rozpoznaje protesty wyborcze oraz orzeka w przedmiocie ważności wyborów" i, jak zauważył, czyni to już od wielu lat. Jak stwierdził, to, że "treść tych przepisów budzi u niektórych osób frustrację (...) w żaden sposób nie osłabia mocy obowiązującej wspomnianych regulacji ustawowych".
"Jednocześnie podkreślić należy, że żadne orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości UE, ani też Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, nie podważyło kompetencji Sądu Najwyższego orzekającego w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych w zakresie rozpoznawania protestów wyborczych oraz orzekania o ważności wyborów Prezydenta lub organów władzy ustawodawczej" - zaznaczył Stępkowski.
Rzecznik SN stwierdził, że w obecnym stanie prawnym, "jedynym organem prawnie umocowanym do rozpoznawania protestów wyborczych i do orzekania w przedmiocie ważności wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, jest Sąd Najwyższy orzekający w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych". "Wszelkie działania mające utrudnić lub uniemożliwić Sądowi Najwyższemu orzekanie w tym zakresie, stanowią jaskrawe pogwałcenie porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej" - ocenił.
Protesty wyborcze. Co stwierdziło 28 sędziów Sądu Najwyższego?
W oświadczeniu 28 sędziów SN wskazywało m.in., że"zgodnie z obowiązującym systemem prawnym Sąd Najwyższy, jako organ sprawujący w Polsce wymiar sprawiedliwości, musi spełniać warunki niezależnego, bezstronnego i niezawisłego sądu wymagane także normami konwencji i traktatów stanowiących źródła prawa w Polsce. Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego nie jest sądem” — brzmi fragment datowanego na 24 czerwca oświadczenia.
Stępkowski, odnosząc się do tego fragmentu oświadczenia, napisał, że "być może stanowi to zaskoczenie dla sygnatariuszy oświadczenia, jednak powołane w treści oświadczenia kompetencje Sądu Najwyższego, o których mowa w art. 129 ust. 1 Konstytucji RP, nie stanowią sprawowania wymiaru sprawiedliwości". Przytoczony przez niego artykuł mówi o tym, że ważność wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej stwierdza Sąd Najwyższy.
"Rozpatrywanie protestów wyborczych oraz orzekanie w przedmiocie ważności wyboru Prezydenta RP to +inne czynności określone w Konstytucji i ustawach+, o których mowa w art. 183 ust. 2 Konstytucji" - dodał.
Zgodnie z przepisami wprowadzonymi w 2018 r. za czasów rządów PiS, właściwa do rozpatrywania protestów wyborczych i stwierdzania ważności wyborów jest utworzona wówczas Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN. Tworzą ją osoby powołane po 2017 r. na urząd sędziego na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa, ukształtowanej w trybie określonym przepisami ustawy o KRS z 2017 r. Z tego powodu status tej Izby jest kwestionowany przez obecny rząd, który przywołuje tu m.in. orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Przed 2018 r. kwestie wyborcze rozpatrywała ówczesna Izba Pracy Ubezpieczeń i Spraw Publicznych.
Oświadczenie 28 sędziów Sądu Najwyższego - podsumowanie
Jeden z sygnatariuszy oświadczenia, sędzia Michał Laskowski powiedział PAP, że oświadczenie jest to reakcja na niedawne wypowiedzi I prezes SN. Małgorzata Manowska oceniła m.in., że wszystkie publiczne wypowiedzi, które podważają konstytucyjne kompetencje Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN do orzekania o ważności wyboru prezydenta RP, wynikają z nieznajomości prawa lub motywowane są zamiarem politycznej destabilizacji. W reakcji, część sędziów Sądu Najwyższego wydała oświadczenie, którego treść potwierdził PAP sędzia Laskowski.
„Zgodnie z obowiązującym systemem prawnym Sąd Najwyższy, jako organ sprawujący w Polsce wymiar sprawiedliwości, musi spełniać warunki niezależnego, bezstronnego i niezawisłego sądu wymagane także normami konwencji i traktatów stanowiących źródła prawa w Polsce. Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego nie jest sądem” — brzmi fragment datowanego na 24 czerwca oświadczenia, pod którym podpisało się 28 sędziów.
Sędzia SN, a w latach 2020-2023 prezes Sądu Najwyższego kierujący Izbą Karną Michał Laskowski powiedział PAP, że sędziowie w swoim oświadczeniu wskazują na orzeczenia międzynarodowych trybunałów, które stwierdzają, że Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN nie ma cech sądu, o których mowa w konstytucji i umowach międzynarodowych.
„Bezpośrednim impulsem dla tego oświadczenia były z kolei oświadczenia czy wypowiedzi pani I prezes Małgorzaty Manowskiej i biura prasowego SN, z których wynika, że to wszystko jest w porządku, że nie ma żadnego problemu, a prawo europejskie nie dotyczy kwestii wyborów i rzeczywiście ono nie dotyczy kwestii wyborów, ale dotyczy tego, jaki organ ma cechy sądu i w przepisach europejskich, i naszej konstytucji” - powiedział. „Zgodnie z tymi orzeczeniami Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych takich cech niezależnego, niezawisłego sądu nie posiada” - dodał sędzia Laskowski.
W oświadczeniu sędziowie przypomnieli, że zgodnie z konstytucją ważność wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej stwierdza Sąd Najwyższy. „Sąd Najwyższy rozpoznaje także, zgodnie z art. 323 par. 1 ustawy Kodeks wyborczy, protesty wyborcze w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej” - dodano.
Autorzy listu ocenili, że Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego nie jest sądem, co - jak wskazali - wynika z orzeczeń SN oraz orzeczeń trybunałów międzynarodowych. Sędziowie w piśmie przytoczyli jednocześnie kilka orzeczeń. „Z uwagi na to, że Izba ta nie jest sądem, nie może także realizować wskazanych powyżej czynności w procesie wyborczym przynależnych wyłącznie Sądowi Najwyższemu” — ocenili sędziowie.
Wśród sygnatariuszy oświadczenia - jak wynika z opublikowanego w czwartek przez Onet oraz TVP Info listu - są m.in.: Piotr Prusinowski, Agnieszka Piotrowska, Zbigniew Puszkarski, Jarosław Matras, Paweł Grzegorczyk, Paweł Wiliński, Jerzy Grubba, Kazimierz Klugiewicz, Eugeniusz Wildowicz, Włodzimierz Wróbel, Roman Trzaskowski, Marek Pietruszyński, Karol Weitz, Romualda Spyt, Andrzej Stępka, Tomasz Artymiuk, Dariusz Dończyk, Władysław Pawlak, Michał Laskowski, Bohdan Bieniek, Marta Romańska, Waldemar Płóciennik, Krzysztof Rączka, Monika Koba, Grzegorz Misiurek, Dariusz Świecki, Dariusz Zawistowski, Jacek Błaszczyk.
Adam Bodnar o protestach wyborczych i Izbie Kontroli Nadzwyczajnej SN
W zeszłym tygodniu szef MS Prokurator Generalny Adam Bodnar oświadczył, że orzeczenia wydawane przez sędziów Izby Kontroli Nadzwyczajnej Sądu Najwyższego nie będą mogły zostać uznane za podjęte w sposób niezależny i bezstronny. Dodał, że w sprawie protestów wyborczych oraz ważności wyborów powinni orzekać sędziowie Izby Pracy SN.
SN poinformował, że posiedzenie w sprawie podjęcia uchwały o ważności wyborów prezydenckich wyznaczono na 1 lipca br.
