W Sejmie trwa debata nad rządowym projektem noweli ustawy o KRS, który zakłada m.in., że 15 sędziów-członków KRS ma być wybieranych w wyborach bezpośrednich i w głosowaniu tajnym przez wszystkich sędziów w Polsce, a nie, jak jest po zmianie przepisów z 2017 r. - przez Sejm. W Sejmie projekt noweli o KRS - podczas jego pierwszego czytania 6 marca - poparły wszystkie kluby koalicyjne: KO, PSL-TD, Polski 2050-TD i Lewicy. Przeciwne były PiS i Konfederacja.
Po wyborze nowych członków Krajowej Rady Sądownictwa obecni sędziowie-członkowie mieliby stracić mandaty.
Sejmowa Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka poparła projekt nowelizacji, wprowadzając poprawki.
Szczerba o przywróceniu konstytucyjności KRS
Sprawozdawca komisji poseł Michał Szczerba (KO) powiedział, że sprawa ma "zasadniczy priorytet". "Chodzi tak naprawdę o przywrócenie konstytucyjności Krajowej Radzie Sądownictwa. Władza sądownicza musi być niezależna i odrębna od władzy wykonawczej i od władzy prawa" - powiedział Szczerba.
Podkreślił, że "nie może być tak, że Krajowa Rada Sądownictwa jest obsadzona niezgodnie z konstytucją".
Poseł KO dodał też, że sposób prac nad projektem noweli o KRS jest przywróceniem właściwego procesu stanowienia prawa. "Projekty przedstawia rząd. Projekty są poddane konsultacjom społecznym. Projekty trafiają do rządu. Projekty trafiają do Sejmu. Projekty wreszcie są konsultowane na wysłuchaniu publicznym, jak to miało miejsce w przypadku ustawy o KRS" - mówił Szczerba.
Szczerba o wyborze sędziów do KRS
Oświadczył, że projektowana nowelizacja "zmierza do przywrócenia przepisom ustawowym regulującym wybór sędziów do KRS zgodności z normami konstytucji" oraz do "usunięcia negatywnych konsekwencji wadliwego konstytucyjnie, co potwierdzili eksperci, ale również potwierdziło wysłuchanie publiczne, wyboru sędziów członków KRS, który został powierzony Sejmowi".
Poprawki do ustawy o KRS
Jedna z poprawek wprowadzonych przez sejmową Komisję Sprawiedliwości i Praw Człowieka umożliwia Naczelnej Radzie Adwokackiej, Krajowej Izbie Radców Prawnych i Krajowej Radzie Notarialnej zgłaszanie kandydatów na członków KRS.
Inna merytoryczna poprawka poszerzyła skład Rady Społecznej, działającej przy KRS, o przedstawiciela Krajowej Rady Komorniczej. Rada Społeczna przy KRS - zgodnie z projektem - będzie miała prawo przedstawiać opinię o kandydatach na sędziów, a także prawo do wypowiadania się w innych kwestiach, które są związane z kompetencjami należącymi do zadań KRS. Członków Rady Społecznej powoływanej na 4-letnią kadencję będą wskazywały: Naczelna Rada Adwokacka, Krajowa Rada Radców Prawnych, Krajowa Rada Notarialna, Rada Główna Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Rzecznik Praw Obywatelskich, Krajowa Rada Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym. W skład Rady Społecznej przy KRS ma wejść również trzech przedstawicieli organizacji pozarządowych, których wskaże prezydent.
Projekt noweli o KRS. Kto za? Kto przeciw?
W Sejmie projekt noweli o KRS - podczas jego pierwszego czytania 6 marca - poparły wszystkie kluby koalicyjne: KO, PSL-TD, Polski 2050-TD i Lewicy. Przeciwne były PiS i Konfederacja. W sprawie nowelizacji przepisów o KRS odbyło się również w Sejmie 26 marca wysłuchanie publiczne prawie 40 organizacji. Projekt chwalili sędziowie przeciwstawiający się działaniom rządu PiS wobec sądownictwa, krytykowali zaś m.in. ci, którzy wtedy pełnili różne funkcje.
Wybór składu sędziów KRS
W skład KRS, na wniosek której prezydent powołuje sędziów, wchodzi 25 osób, w tym 15 członków wybranych spośród sędziów. Do 2017 r. ich wyboru dokonywały środowiska sędziowskie. Uchwalona w grudniu 2017 r. nowelizacja ustawy o KRS przeniosła kompetencję wyboru 15 sędziów-członków KRS na Sejm. Obecna nowela ma spowodować, że wyboru 15 sędziów-członków KRS mają dokonać wszyscy polscy sędziowie. Po tym wyborze "ustanie działalność" sędziów wybranych do KRS na podstawie przepisów z 2017 r. W ten sposób KRS ma stać się niezależna od władzy ustawodawczej.
W Krajowej Radzie Sądownictwa mają być reprezentowani sędziowie wszystkich szczebli - odpowiednio do ich liczebności. W wyborach bezpośrednich w głosowaniu tajnym wybierani będą: jeden sędzia Sądu Najwyższego, dwóch sędziów sądów apelacyjnych, trzech sędziów sądów okręgowych, sześciu sędziów sądów rejonowych, jeden sędzia sądu wojskowego, jeden sędzia Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz jeden sędzia wojewódzkiego sądu administracyjnego.
Proces wyboru - zgodnie z projektem nowelizacji - ma być jawny. Nad wyborem sędziów-członków KRS ma czuwać Państwowa Komisja Wyborcza, która będzie odpowiedzialna za organizowanie wyborów, m.in. za weryfikację zgłoszeń czy drukowanie kart głosowania.