Tegoroczny luty wygląda nietypowo – w kalendarzu zobaczymy dodatkową, nadliczbową datę. Podobna pojawi się dopiero w 2028 roku. Kto i w jakim celu ją wprowadził? Czym są lata przestępne i w jaki sposób je liczymy? Komu zawdzięczamy obecnie obowiązujący w Polsce kalendarz?
Czym jest rok przestępny?
2024 jest tzw. rokiem przestępnym, czyli liczącym 366 dni zamiast standardowych 365. Raz na 4 lata luty zostaje dodatkowo "poszerzony" o 1 kalendarzowy dzień. Główny powód? Konieczność zwiększenia precyzji naszego sposobu liczenia czasu do tzw. lat zwrotnikowych. 1 rok zwrotnikowy (zwany też tropikalnym lub słonecznym) to czas pełnego obiegu Ziemi wokół Słońca wynoszący 365,2422 dni (dób słonecznych).
Kiedy wprowadzono po raz pierwszy lata przestępne?
Jak podają źródła historyczne, pierwsze "korekty" w tym zakresie wprowadzali już starożytni Egipcjanie, korzystający z kalendarza księżycowego – dodatkowy dzień uwzględniano co 4 lata. Podobną metodę przyjął Juliusz Cezar w 45 roku p.n.e. tworząc dekretem tzw. kalendarz juliański (obowiązujący obecnie m.in. w cerkwi prawosławnej). Ta wersja kalendarza była jednak obciążona błędem wynoszącym ok. 1 dobę na 128 lat.
Kalendarz gregoriański poprawił "błędy" poprzedników?
Korektę wprowadzono w – obecnie obowiązującym – kalendarzu gregoriańskim, ustanowionym w 1582 roku przez papieża Grzegorza XIII. Wersja gregoriańska powstała na bazie kalendarza juliańskiego. Unowocześnienie polegało m.in. na korekcie obliczania lat przestępnych.
Ustalono, że w kalendarzu gregoriańskim nie będą przestępne lata o numerach podzielnych przez 100, ale niepodzielne przez 400 (zachowanie przestępności pozostałych lat o numerach podzielnych przez 4). Tym samym zmniejszono błąd naliczania czasu w kalendarzu juliańskim.
29 lutego. Dodatkowy dzień w kalendarzu – ciekawostka i oryginalna data urodzin
W dużym skrócie "nadliczbowy" dzień pomógł naszym przodkom w uporządkowaniu i zsynchronizowaniu kalendarzy cywilnych i rolniczych z rokiem zwrotnikowym. Obecnie, dla większości osób dodatkowy dzień w kalendarzu pozostaje ciekawostką, która raczej nie wpływa na życie codzienne. Wyjątkiem są oczywiście osoby urodzone 29 lutego, które mogą obchodzić urodziny nietypowo "co 4 lata" lub bardziej standardowo – w ostatnim dniu lutego.
O nietypowej dacie przypomina nam m.in. zabawna grafika Google Doodle, która zastąpiła dziś standardowe logo wyszukiwarki.