rozwiń ›

Nowa podstawa programowa religii w szkołach: co zmieni się w nauczaniu

Nowa podstawa programowa nauczania religii w szkołach została zaprezentowana w czwartek, 4 grudnia br. przez bp. Wojciecha Osiala, przewodniczącego Komisji Wychowania Katolickiego Konferencji Episkopatu Polski. Jej celem jest dostosowanie katechezy do współczesnych wyzwań religijnych, kulturowych i społecznych, tak aby w pełni odpowiadała potrzebom młodych ludzi.

Cel nowej podstawy: religia w służbie wychowania i kultury

Podstawa programowa została przyjęta 15 października br. podczas 402. Zebrania Plenarnego KEP w Gdańsku. Jak wyjaśnił bp Osial, dokument nie jest reakcją na zmiany wprowadzone przez Ministerstwo Edukacji Narodowej w organizacji lekcji religii, lecz efektem kilkuletnich refleksji Kościoła nad potrzebą nowoczesnej katechezy.

„Celem jest całościowa formacja młodego człowieka, w której zaangażowane są nie tylko szkoły, ale także parafie” – podkreślił hierarcha. Nowa podstawa programowa ma ukazać wartość religii rzymskokatolickiej w życiu człowieka – wychowawczą, społeczną, kulturową i patriotyczną.

Szkoła i parafia: dwa wymiary nauczania religii

Podstawa programowa wyraźnie rozdziela naukę o religii w szkole od katechezy formacyjnej w parafii. Bp Osial przypomniał, że prace nad kierunkami katechezy parafialnej wciąż prowadzi zespół roboczy pod kierownictwem bp. Artura Ważnego. Jednocześnie zapewnił, że rozwój katechezy parafialnej nie oznacza rezygnacji z lekcji religii w szkołach.

Nowa podstawa stanowi dokument bazowy, a szczegółowy program nauczania zostanie opracowany w kolejnych miesiącach i poddany konsultacjom w styczniu i lutym 2026 r. Nowe podręczniki mają być gotowe do 1 września 2027 r.

Religia a pytania młodych ludzi: sens życia i nauka w dialogu z wiarą

Ks. prof. Paweł Mąkosa, konsultor Komisji Wychowania Katolickiego KEP, podkreślił, że nowa podstawa odpowiada na aktualne pytania uczniów, dotyczące m.in. powstania świata, człowieka, relacji nauki i wiary czy problemu istnienia zła.

„Chodzi o to, by młodzi ludzie mogli szukać odpowiedzi na pytania o sens życia z perspektywy chrześcijańskiej” – wyjaśnił ks. Mąkosa. Jednym z kluczowych zadań lekcji będzie także pokazanie związków chrześcijaństwa z kulturą, literaturą i sztuką, co pozwoli uczniom lepiej rozumieć dziedzictwo europejskie i polskie.

Edukacja otwarta i braterstwo w świecie pluralistycznym

Lekcje religii w nowej odsłonie mają być dostępne dla wszystkich uczniów, także tych, którzy nie wyznają chrześcijaństwa, ale chcą poznać jego znaczenie i wpływ na historię.

Nowa podstawa kładzie również nacisk na kształtowanie postaw otwartości i braterstwa w pluralistycznym świecie. Uczniowie mają uczyć się o innych religiach, kulturach i wyznaniach, aby przezwyciężać stereotypy i budować współpracę dla dobra wspólnego.

Nowa religia w szkołach: co naprawdę się zmieni?

O planowanych zmianach w podstawie programowej lekcji religii bp Wojciech Osial mówił już w czerwcu. Wówczas podkreślał, że „lekcje religii nie zamienią się w religioznawstwo”, a ich charakter pozostanie bez zmian.

Bp Osial wyjaśnił, że nadal przekazywana będzie treść związana z religią rzymskokatolicką, jednak w znacznie szerszym kontekście. Nowy program ma mocniej łączyć wiarę z kulturą, historią i życiem społecznym, a elementy wychowawcze i kulturowe mają zostać wyraźniej podkreślone.

Jak zaznaczył, przekaz wiary pozostanie niezmieniony, lecz większy nacisk zostanie położony na wiedzę i jej powiązania z innymi dziedzinami, aby uczniowie mogli lepiej rozumieć szeroki kontekst nauczania religii.

Struktura programu: od dylematów młodego człowieka po tradycje katolickie

W szkołach ponadpodstawowych pierwszy dział programu nosi tytuł „Poszukiwania i dylematy młodego człowieka” i ma pomóc młodym w spojrzeniu na problemy takie jak samotność czy zagrożenia wojenne. Podstawa programowa porusza także kwestie związane z ochroną wolności seksualnej i innymi współczesnymi zagrożeniami.

Ostatni dział programu poświęcony jest świętom i tradycjom katolickim, pokazując piękno i bogactwo obrzędowości Kościoła.

Zmiany organizacyjne w szkołach: religia i etyka w 2025 roku

W ostatnim czasie MEN wprowadziło zmiany w organizacji lekcji religii i etyki. Od 2024/2025 r. zajęcia mogą odbywać się w grupach międzyoddziałowych, a ocena z religii nie wlicza się do średniej na świadectwie. Od września 2025 r. religia lub etyka odbywają się w wymiarze jednej godziny tygodniowo, bezpośrednio przed lub po obowiązkowych zajęciach edukacyjnych. Wyjątkiem są oddziały, w których wszyscy uczniowie uczęszczają na lekcje religii lub etyki.

Na religię w szkołach najchętniej chodzą uczniowie w Rzeszowie (77,6 %) i Białymstoku (72,9 %), a najmniej – we Wrocławiu (35 %) i Szczecinie (36 %). W podstawówkach frekwencja jest zwykle dużo wyższa niż w szkołach średnich, gdzie zainteresowanie znacząco spada.