Jeżeli nowe udziały zostaną wykreowane w spółce jedynie tymczasowo, żeby nie dopuścić do umorzenia pożyczek udzielonych jej przez wierzyciela, a następnie dojdzie do połączenia odwrotnego – dłużnik przejmie wierzyciela, to takie działania będą niedozwoloną optymalizacją podatkową – uznał szef KAS.

Z tego powodu odmówił wydania opinii zabezpieczającej. Uczynił to 23 grudnia 2024 r., ale w bazie Ministerstwa Finansów (Eureka.mf.gov.pl) odmowa została opublikowana dopiero niedawno.

Szef Krajowej Administracji Skarbowej odniósł się w niej do planu restrukturyzacji, w której miały uczestniczyć trzy spółki: jedna z ograniczoną odpowiedzialnością (A) i dwie komandytowo-akcyjne (B i C), a także ich wspólnicy (osoby fizyczne). Przed restrukturyzacją spółka A była dłużnikiem spółek B i C.

Restrukturyzacja miała przebiegać w następujący sposób:

  • podwyższenie kapitału zakładowego spółki A poprzez wniesienie do niej wierzytelności z tytułu pożyczek udzielonych jej przez spółkę B, w zamian za co spółka B objęłaby udziały w spółce A,
  • podwyższenie kapitału zakładowego spółki A poprzez wniesienie do niej wierzytelności z tytułu pożyczek udzielonych jej przez spółkę C, w zamian za co spółka C objęłaby udziały w spółce A,
  • połączenie spółki A z B, w ramach którego doszłoby do podwyższenia kapitału zakładowego spółki A i wydania nowych udziałów wspólnikom spółki B,
  • połączenia spółki A z C, w ramach którego doszłoby do podwyższenia kapitału zakładowego spółki A i wydania nowych udziałów wspólnikom spółki C.

Uzasadnieniem takiej restrukturyzacji miało być – jak wynikało z wniosku o interpretację – uproszczenie struktury, zwiększenie efektywności zarządzania i zmniejszenie kosztów prowadzenia wszystkich trzech spółek. W rezultacie miała zostać tylko jedna spółka (A), prowadząca działalność operacyjną. Przy okazji zlikwidowano by też zadłużenie spółki A wobec spółek B i C.

Dla spółki A wiązałoby się to z korzyściami podatkowymi w postaci braku przychodu:

  • z tytułu umorzenia pożyczek,
  • na dzień łączenia wartości majątku przejmowanych spółek B i C.

Zyskaliby również akcjonariusze i komplementariusze spółek B i C, bo nie powstałby u nich przychód w wysokości wartości emisyjnej udziałów przydzielonych przez spółkę przejmującą.

KAS: połączenie spółek uzasadnione gospodarczo, ale...

Szef KAS stwierdził, że samo połączenie spółek dałoby się uzasadnić gospodarczo, gdyby nie zostało poprzedzone sztuczną czynnością polegającą na podwyższeniu kapitału zakładowego spółki A w celu wyeliminowania jej zadłużenia wobec spółek B i C. Organ zauważył, że dojdzie do powiększenia kapitału zakładowego spółki A i wydania nowych udziałów spółkom B i C, ale obie te spółki nie będą mogły czerpać korzyści z posiadania udziałów w A, bo nie wolno im ich sprzedać ani pobierać dywidendy. Już na kolejnym etapie bowiem ich udziały w spółce A zostaną umorzone – wskutek połączenia odwrotnego.

Zdaniem szefa KAS rozsądnie postępujące podmioty nie zastosowałyby takiego sposobu działania, który polega na podwyższeniu kapitału zakładowego i wydaniu nowych udziałów tylko po to, aby w kolejnym kroku połączyć spółki i umorzyć wydane wcześniej udziały. Rozsądnie działające podmioty nie narażałyby się z tego powodu na dodatkowe koszty, m.in. na uiszczenie podatku od czynności cywilnoprawnych, koszty opłat sądowych, koszty taksy notarialnej – zwrócił uwagę szef KAS.

CIT. Dłużnik przestaje być zobowiązany do świadczenia

Doszedł więc do wniosku, że nowe udziały w spółce A zostaną wykreowane jedynie tymczasowo, aby formalnie nie dopuścić do umorzenia pożyczek udzielonych jej przez spółki B i C. Gdyby bowiem doszło do takiego umorzenia, to spółka A miałaby podatkowy przychód. Zgodnie bowiem z art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o CIT przychodem jest przysporzenie majątkowe wynikające z tego, że dłużnik przestaje być zobowiązany do świadczenia, a pieniądze, które powinien przekazać w celu spłaty wymaganego świadczenia, pozostają w jego majątku (powiększają go).

Planowane czynności mają na celu właśnie niezastosowanie tego przepisu – stwierdził organ. Uznał więc, że uzyskana w ten sposób przez A korzyść podatkowa byłaby sprzeczna „z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej lub jej przepisu”. ©℗