Unijne dotacje na razie nie pozwoliły zlikwidować różnic między ścianą wschodnią a resztą kraju. W nowym budżecie też będą na ten cel specjalne fundusze
Około 30 mld zł z unijnych funduszy zostało zainwestowanych w Polskę wschodnią w ramach perspektywy 2007–2013. Dzięki tej puli Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad ruszyła z budowami kolejnych odcinków ekspresówek – z Warszawy do Białegostoku i do Lublina (w projekcie Programu Budowy Dróg Krajowych na lata 2014–2023 jest jeszcze m.in. trasa S19 z Lublina do Rzeszowa). Spółka PKP Polskie Linie Kolejowe wciąż realizuje na wschodzie wielki projekt Rail Baltica, czyli połączenie kolejowe Warszawy z Białymstokiem.
Na terenie województw warmińsko-mazurskiego, podlaskiego, lubelskiego, świętokrzyskiego i podkarpackiego z unijnych pieniędzy użytek zrobiło wiele instytucji badawczych, np. Uniwersytet Medyczny w Białymstoku kupił sprzęt za prawie 19 mln zł. Z oficjalnych danych wynika, że fundusze Brukseli były też impulsem dla przedsiębiorców. We współfinansowanych przy ich udziale 15 klastrach działa ponad pół tysiąca podmiotów. Trudno dziś wyobrazić sobie przemysł lotniczy w Polsce bez rozwijającej się Doliny Lotniczej.
Wciąż jednak utrzymują się dysproporcje między Polską wschodnią a zachodnimi i centralnymi regionami kraju. Jak wynika z danych GUS, od 2005 do 2013 r. w województwie podlaskim PKB poszedł w górę o 24 proc., a w podkarpackim i lubelskim – o 31 proc. Te dane robią wrażenie. Nie zmienia to jednak faktu, że województwa wschodnie ciągną się w tyle za liderami wyścigu. Dla porównania średnia dla Polski za ten okres to ponad 34 proc.
Dróg i torów na terenie tych pięciu województw jest ponad dwa razy mniej w przeliczeniu na kilometr kwadratowy powierzchni, niż wynosi średnia dla całej Polski. Do 2007 r. Podlasie nie miało ani kilometra drogi szybkiego ruchu. Dzisiaj autostrad i ekspresówek mamy w Polsce ponad 3,1 tys. km. Jak wyliczył Adam Kulikowski, prezydent Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Drogownictwa, na terenie Podlasia znajduje się z tego ok. 45 km tras ekspresowych, czyli 1,5 proc. szybkiej sieci drogowej. Inne niepokojące porównanie (też dla Podlasia) – od 2004 r. w tym województwie PKB na głowę w stosunku do średniej krajowej spadł o 2 pkt proc. (w 2013 r. wyniósł 72 proc.).
Zasypywaniu dziury między regionami Polski mają służyć fundusze europejskie. Oprócz tych ogólnokrajowych znajdują się tu środki przeznaczone wyłącznie dla wschodnich regionów – tak wynegocjowali polscy negocjatorzy w Brukseli. W obecnej perspektywie 2014–2020 jest to program Polska Wschodnia. W latach 2007–2013 tę funkcję pełnił Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej.
Jak najbardziej efektywnie wykorzystać te środki? Czy Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej spełnił swoje cele? To m.in. tej tematyce poświęcony będzie Wschodni Kongres Gospodarczy, który odbędzie się 24 i 25 września w Białymstoku. Organizatorzy planują blisko 30 sesji tematycznych, w których udział weźmie ponad 100 prelegentów z Polski oraz z Białorusi, Litwy, Ukrainy i innych krajów Europy. Pierwszy WKG w Białymstoku zgromadził rok temu ponad tysiąc uczestników.