Wśród ludzi rośnie panika z powodu potencjalnej inwazji na Iran. Ale ten scenariusz wydaje się dziś mało możliwy.
Zabicie generała Ghasema Solejmaniego podgrzało w amerykańskich mediach spekulacje na temat przeobrażenia się obecnego konfliktu w regularną wojnę z Iranem. Jednocześnie młodzi mężczyźni niepokoją się, że będą musieli pójść do wojska, chociaż ich obawa jest – przynajmniej na razie – zupełnie bezzasadna.
Powszechna służba wojskowa została zniesiona na mocy uchwał obu izb Kongresu w 1973 r., pod koniec amerykańskiego zaangażowania w Wietnamie. Do jej przywrócenia potrzebna byłaby zgoda demokratycznej większości z Izby Reprezentantów, na co się nie zanosi. Niemniej jednak każdy mężczyzna, który skończył 18 lat, musi się zarejestrować w Selective Service System (SSS), czyli odpowiedniku naszej komendy uzupełnień. Odhaczenie się na liście jest niezbędne choćby do uzyskania prawa jazdy. Tymczasem chaos informacyjny doprowadził do tego, że rekordowa liczba odwiedzin na witrynie SSS spowodowała awarię serwera. Oprócz tego jednym z najpopularniejszych haseł, które Amerykanie wyszukują ostatnio w internecie, jest III wojna światowa.
Wojna w 2020 r. różniłaby się przy tym nie tylko od tej z 1973 r., ale i z 2003 r., kiedy USA przeprowadziły inwazję na Irak. Nie chodzi tylko o technologię. Od 2015 r. we wszystkich rodzajach sił zbrojnych na różnych stanowiskach służą kobiety, a w zeszłym roku sędzia federalny uznał, że zakazywanie im tego jest niezgodne z konstytucją. Dlatego dzisiaj potencjalnie wrażliwą politycznie sprawą jest kwestia ich dyskryminacji, gdyby pobór miał się ograniczać do mężczyzn.
W Senacie zasiadają dwie odznaczone bohaterki wojenne: republikanka Martha McSally pilotowała samolot szturmowy A-10 już od wojny w Zatoce Perskiej i dosłużyła się stopnia pułkownika, a demokratka Tammy Duck worth siedziała za sterami blackhawka w czasie operacji Iraqi Freedom i została podpułkownikiem. Jej śmigłowiec został zestrzelony pociskiem z granatnika przeciwpancernego, a żołnierka straciła obie nogi.
Przeciwko regularnej wojnie przemawiają też nastroje w Waszyngtonie. Zaplecze Donalda Trumpa jest przekonane, że Teheran boi się inwazji i ma świadomość, że Iran mógłby zostać zrównany z ziemią. Podobnego zdania są eksperci. „Decyzja Iranu o zwiększeniu limitu wirówek jako piąty krok odstępowania od zobowiązań JCPOA (nuklearnego porozumienia z Iranem, z którego USA się wycofały, ale UE w nim pozostała – red.) jest mniej surowa niż pierwotnie zakładane wznowienie wzbogacania uranu o 20 proc. To pokazuje, że Iran nadal chce mieć po swojej stronie Europejczyków i nie jest gotowy do całkowitego wycofania się z umowy” – napisał na Twitterze Ali Vaez, specjalista do spraw Iranu w think tanku Crisis Group.
Inwazji lądowej obawiają się nie tylko ajatollahowie, ale i dowództwo amerykańskiej armii. O ile przewagę w powietrzu Amerykanie mogliby osiągnąć dość łatwo, to nie udałoby się podbić kraju bez uderzenia konwencjonalnego. A to od taktycznej strony graniczy z niemożliwością. Natarcie od strony Zatoki Omańskiej, nawet jeśli zakończyłoby się sukcesem, to – jak w przypadku alianckiego lądowania w Normandii 75 lat temu – przyniosłoby ogromne straty wśród piechoty morskiej, na które Pentagon nie może sobie pozwolić. Poza tym od wybrzeża do Teheranu jest co najmniej 1400 km, a po drodze są góry Zagros, wznoszące się często na 4000 m.
Granicy nie otworzy Turcja nie tylko ze względu na ostatnie napięcia na linii Waszyngton–Ankara i kwestię kurdyjską. Nie zrobiła tego też w 2003 r., kiedy nastroje między obiema stolicami były kordialne. Amerykanie stacjonują wprawdzie w Afganistanie i mogliby spróbować inwazji stamtąd, ale tamtejsze pogranicze to teren Wielkiej Pustyni Słonej, gdzie jest dużo bagien, przez które trudno przejechać czołgiem. Jedyną piętą achillesową Iranu jest jego granica z Irakiem, a marsz przez nią w latach 80. udał się armii Saddama Husajna. Tyle że w ciągu ostatnich 30 lat Teheran sporo zainwestował w tamtejsze instalacje obronne.
A jak wyglądałaby kwestia procedur, gdyby jednak Donald Trump zdecydował się na wypowiedzenie wojny? Amerykańska konstytucja niewiele na ten temat mówi oprócz tego, że Izba Reprezentantów decyduje o pieniądzach, a Senat o podpisywaniu ewentualnych traktatów, w tym pokojowych. Kompetencje prezydenta (wówczas Richarda Nixona) wzmocniła w 1973 r. Ustawa o prawie do wojny (War Powers Act). Na jej mocy głowie państwa wolno wysłać wojska bez zgody Kongresu, ale musi powiadomić o tym ustawodawcę w ciągu 48 godzin.
Żołnierze nie mogą też pozostawać bez aprobaty Izby Reprezentantów i Senatu na terytorium wroga dłużej niż 60 dni. Demokraci z Senatu głośno mówią, że będą stać na straży swoich uprawnień i nie dopuszczą do samowolki Donalda Trumpa, głosując przeciwko – jak to powiedział lider ich klubu Chuck Schumer na antenie ABC – niepotrzebnej wojnie. Ale nawet jeżeli przekonają do tego kilkoro republikanów, to Trump może decyzję zawetować i do odrzucenia jej potrzeba by wówczas 67 głosów, w tym 20 z jego własnej partii.
Jest jeszcze jedna sprawa, tylko z pozoru wewnątrz amerykańska. Na początku lutego odbędą się pierwsze prawybory u demokratów, w małym, rolniczym stanie Iowa. Ich zwycięzca zdobędzie pierwsze punkty w walce o partyjną nominację. Napięcie wokół Iranu służy szczególnie jednemu z nich, burmistrzowi miasteczka South Bend w Indianie, 37-letniemu Pete’owi Buttigiegowi. On jako jedyny z czwórki liczących się w wyścigu kandydatów jest żołnierzem, był na misji w Afganistanie, gdzie służył jako oficer wywiadu marynarki. Buttigieg niemal od razu po zabiciu Ghasema Solejmaniego przekształcił to doświadczenie w kapitał polityczny i ogłosił, że jest gotów zostać naczelnym wodzem.
Zaplecze Trumpa jest przekonane, że Teheran boi się inwazji