Jaki zastosować paragraf dla dotacji z WFOSiGW [Poradnia Rachunkowa]

Co należy wykazywać w sprawozdaniu Rb-ST? Kiedy trzeba zrobić korektę sprawozdania Rb-NDS?

Analiza podanego zapytania wymaga odniesienia się do rozporządzenia w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych. W pierwszej kolejności należy odkodować oznaczenie podanych podziałek klasyfikacji budżetowej. I tak dział 900 ma oznaczenie „Gospodarka komunalna i ochrona środowiska”, z kolei podany rozdział 90002 ma oznaczenie „Gospodarka odpadami komunalnymi”. Natomiast w opisie do tego rozdziału podano, że ujmuje się w nim wyłącznie dochody gmin z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi i wszystkie wydatki gmin związane z pokrywaniem kosztów funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami, o których mowa w art. 6r ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Z podanego art. 6r ustawy wynika m.in., że środki z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi nie mogą być wykorzystane na cele niezwiązane z pokrywaniem kosztów funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi. Pieniądze pochodzące z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi odpowiednio gmina lub związek międzygminny gromadzą na wyodrębnionym rachunku bankowym. Ponadto z pobranych opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi gmina pokrywa koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, które obejmują koszty:

• odbierania, transportu, zbierania, odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych;
• tworzenia i utrzymania punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych;
• obsługi administracyjnej tego systemu.

W kontekście podanego stanu faktycznego na szczególną uwagę zasługuje też stanowisko Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Rzeszowie zawarte w uchwale nr XVI/806/2023 z 23 maja 2023 r. W podanej sprawie rada miejska zwiększyła dochody z tytułu dotacji na realizację zadania ekologicznego w rozdziale 90002 „Gospodarka odpadami” w kwocie 20 641,60 zł oraz w tym samym rozdziale zwiększyła wydatki budżetu w kwocie 20 641,60. W ramach analizy prawnej organ nadzoru m.in. stwierdził, że w ramach rozdziału 90002 ujmuje się wyłącznie dochody z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi i wszystkie wydatki związane z pokrywaniem kosztów funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami , o których mowa w art. 6r ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Następnie podkreślono, że dla klasyfikowania innych dochodów i wydatków związanych z gospodarką odpadami został utworzony rozdział 90026 („Pozostałe zadania związane z gospodarką odpadami”). Finalnie podano, że zastosowanie rozdziału 90002 było rozwiązaniem wadliwym.

Dlatego sugerowane w pytaniu rozwiązanie klasyfikacyjne nie jest właściwe. Mimo powiązania środków z szeroko rozumianą gospodarką odpadami, to z racji źródła pochodzenia środków (Wojewódzki Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej) i ich statusu (dotacja) nie może mieć zastosowania rozdział 90002, który ściśle jest dedykowany środkom pochodzącym z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi. ©℗

Zgodnie z rozporządzeniem ministra rozwoju i finansów z 13 września 2017 r. w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej podane w zapytaniu konto 224 ma oznaczenie: „Rozrachunki budżetu”. Z jego opisu zaś wynika, że służy ono do ewidencji rozrachunków z innymi budżetami, a w szczególności:

• rozliczeń dochodów budżetowych realizowanych przez organy podatkowe na rzecz budżetu jednostki samorządu terytorialnego;
• rozrachunków z tytułu udziałów w dochodach innych budżetów;
• rozrachunków z tytułu dotacji i subwencji;
• rozrachunków z tytułu dochodów pobranych na rzecz budżetu państwa.

Ponadto ewidencja szczegółowa do konta 224 powinna umożliwić ustalenie stanu należności i zobowiązań według poszczególnych tytułów oraz według poszczególnych budżetów. Przy czym konto 224 może wykazywać dwa salda. Saldo Wn konta 224 oznacza stan należności, a saldo Ma konta 224 stan zobowiązań budżetu z tytułu pozostałych rozrachunków.

Wymaga podkreślenia, że dane ujmowane na koncie 224 w pewnym zakresie są również prezentowane w sprawozdaniu Rb-ST, o którym mowa w rozporządzeniu ministra finansów z 11 stycznia 2022 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej. Dla przypomnienia, sprawozdanie Rb-ST to sprawozdanie o stanie środków na rachunkach bankowych jednostki samorządu terytorialnego. Jego wzór znajduje się w załączniku nr 30 do tego rozporządzenia. W instrukcji sporządzania sprawozdań (stanowiącej załącznik do ww. rozporządzenia) zaś wskazano, że w sprawozdaniach rocznych wykazuje się stan środków na rachunku budżetu jednostki samorządu terytorialnego na podstawie dowodów bankowych. W części „Informacja o stanie środków na rachunkach bankowych jednostki samorządu terytorialnego” wykazuje się stan środków pieniężnych na rachunku środków na niewygasające wydatki na podstawie dowodów bankowych.

We wzorcu sprawozdania w ramach stanu środków na rachunku budżetu jednostki samorządu terytorialnego wyszczególniono:

• środki niewykorzystanych dotacji w roku budżetowym;
• środki dotacji i subwencji przekazane w grudniu na styczeń następnego roku.

Przy takiej konstrukcji i wytycznych odnośnie do sprawozdania Rb-ST błędem było wykazanie jako środki niewykorzystanych dotacji w roku budżetowym – kwoty całego salda Ma konta 224, w sytuacji gdy kwota niewykorzystanych dotacji zwrócona w styczniu była wartością niższą (250 tys. zł). Powyższe założenie ma potwierdzenie w wystąpieniu pokontrolnym Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku z 13 lutego 2023 r. (znak RIO.I.6001-19/22). W ramach tego dokumentu stwierdzono zaś nieprawidłowość: „(…) jako środki niewykorzystanych dotacji w roku budżetowym wykazano kwotę 590 157,38 zł, czyli całe saldo Ma konta 224 «Rozrachunki budżetu», podczas gdy kwota niewykorzystanych dotacji zwróconych w styczniu 2022 r. wynosiła 583 935,85 zł (środki w kwocie 6221,53 zł ujęte na saldzie strony Ma konta 224 dotyczyły innych rozliczeń, w szczególności z tytułu dochodów z zadań zleconych)”.

Reasumując, można stwierdzić, że nieprawidłowość jest związana z zawyżeniem kwoty wykazywanej w Rb-ST w ramach pozycji – środki niewykorzystanych dotacji w roku budżetowym – o podane dochody z realizacji zadań zleconych. ©℗

Skoro zapytanie ma związek z przychodami/rozchodami z tytułu zobowiązań pożyczkowych/kredytowych, wstępnie należy przypomnieć oznaczenie podanych w zapytaniu kont 134 i 260. W rozporządzeniu ministra rozwoju i finansów z 13 września 2017 r. w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej podano, że konto 134 ma oznaczenie „Kredyty bankowe”, natomiast konto 260 ma oznaczenie „Zobowiązania finansowe”. Z opisu pierwszego z kont m.in. wynika, że służy ono do ewidencji kredytów bankowych zaciągniętych na finansowanie budżetu – na stronie Wn konta 134 ujmuje się spłatę lub umorzenie kredytu, a na stronie Ma konta 134 ujmuje się kredyt bankowy na finansowanie budżetu oraz odsetki od kredytu bankowego. Natomiast konto 260 służy do ewidencji zobowiązań zaliczanych do zobowiązań finansowych, z wyjątkiem kredytów bankowych, a w szczególności z tytułu zaciągniętych pożyczek i wyemitowanych instrumentów finansowych. Na stronie Wn konta 260 ujmuje się wartość spłaconych zobowiązań finansowych, a na stronie Ma ujmuje się wartość zaciągniętych zobowiązań finansowych.

Natomiast z punktu widzenia sprawozdawczego kluczowe znaczenie mają zapisy zawarte w instrukcji sporządzania sprawozdań stanowiącej załącznik do rozporządzenia ministra finansów z 11 stycznia 2022 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej. Na uwagę zasługują tu zapisy zawarte w par. 12 pkt 5 i 6 ww. instrukcji, gdzie postanowiono, że – w sprawozdaniu o nadwyżce/deficycie jednostki samorządu terytorialnego:

„5) dane po stronie wykonania, dotyczące przychodów z tytułu:

a) kredytów, pożyczek, emisji papierów wartościowych (z wyłączeniem przeznaczonych na pokrycie występującego w ciągu roku przejściowego deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego) – zawierają łączne kwoty dla poszczególnych tytułów i powinny być zgodne z danymi wynikającymi z urządzeń księgowych za dany okres sprawozdawczy,

b) b) spłat udzielonych pożyczek, prywatyzacji majątku – powinny być zgodne z wykonanymi przychodami wynikającymi z urządzeń księgowych za dany okres sprawozdawczy,

(…)

6) dane dotyczące rozchodów jednostki samorządu terytorialnego po stronie wykonania powinny być zgodne z wykonanymi rozchodami, wynikającymi z urządzeń księgowych za dany okres sprawozdawczy”.

W kontekście podanego stanu faktycznego pomocne może być również stanowisko zawarte w wystąpieniu pokontrolnym Regionalnej Izby Obrachunkowej w Rzeszowie z 27 czerwca 2022 r. (znak WK.610-19/4/2022). W podanym dokumencie stwierdzono nieprawidłowość:

„Wykazanie w Sprawozdaniu Rb-NDS o nadwyżce/deficycie jednostki samorządu terytorialnego za okres od początku roku do dnia 31 grudnia (…) roku, po stronie wykonania w pozycji D1.1 „Przychody ogółem, z tego kredyty, pożyczki, emisja papierów wartościowych” oraz w pozycji D2.1 „Rozchody ogółem, z tego spłaty kredytów i pożyczek, wykup papierów wartościowych” danych niezgodnych z ewidencją prowadzoną dla konta 134 „Kredyty bankowe” oraz 260 „Zobowiązania finansowe” w kwocie zaniżonej o 4057,29 zł”. W ramach wniosku pokontrolnego nakazano, aby w sprawozdaniu Rb-NDS dane dotyczące przychodów z tytułu kredytów, pożyczek, emisji papierów wartościowych po stronie wykonania wykazywać łączne kwoty dla poszczególnych tytułów zgodnie z danymi wynikającymi z urządzeń księgowych za dany okres sprawozdawczy. Z kolei dane dotyczące rozchodów wykazywać zgodnie z wykonanymi rozchodami.

Wracając do pytania czytelnika, odpowiedź na nie może być tylko jedna: niezgodność danych po stronie wykonania w sprawozdaniu Rb-NDS z danymi z ewidencji księgowej nie powinna mieć miejsca. Należy sporządzić korektę sprawozdania, bowiem nieprawidłowość może zostać wykazana w trakcie kontroli regionalnej izby obrachunkowej. ©℗