Na problem zwróciła uwagę Marta Stożek, posłanka Lewicy (interpelacja nr 4813). Zgodnie bowiem z obowiązującymi przepisami pracodawcy mają obowiązek zapewnić odpowiednie warunki pracy, które nie zagrażają zdrowiu pracowników, w tym również poprzez dofinansowanie zakupu okularów korekcyjnych.

– Z informacji, które otrzymałam od pracowników z różnych zakładów pracy, wynika, że dofinansowanie do zakupu okularów przysługuje typowo raz na kilka lat i wynosi zazwyczaj ok. 450 zł. Niestety ustawodawca nie określił wysokości kwoty refundacji. W efekcie pracownicy muszą sami ponosić znaczną część kosztów związanych z zakupem nowych okularów. Na przykład jedna z pracownic zapłaciła w ubiegłym roku prawie 900 zł za nowe okulary, z czego 140 zł stanowiło dofinansowanie od pracodawcy. Wobec takich kosztów dofinansowanie na poziomie 140 zł jest niewystarczające i nie odzwierciedla faktycznych wydatków ponoszonych przez pracowników – wskazuje posłanka.

Minimalna kwota dofinansowania

W jej ocenie konieczne jest wprowadzenie minimalnej kwoty dofinansowania, która byłaby dostosowana do aktualnych realiów rynkowych. – Proponuję, aby wynosiła co najmniej 50 proc. kosztów zakupu okularów korekcyjnych lub przynajmniej 500 zł. Jest to kwota, którą niektóre zakłady pracy już oferują swoim pracownikom, co świadczy o możliwości jej wdrożenia na szerszą skalę – wyjaśnia Marta Stożek.

Zdaniem posłanki należy również rozważyć zmianę przepisów dotyczących częstotliwości wymiany okularów. Dziś pracodawcy wykorzystują obowiązujące regulacje, które umożliwiają wymianę okularów raz na kilka lat, co w wielu przypadkach jest niewystarczające, szczególnie w przypadku osób, których wada wzroku szybko się pogłębia.

Posłanka we wrześniu ub.r. zwróciła się do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z pytaniem, czy rząd planuje podjąć kroki mające na celu ustanowienie minimalnej kwoty dofinansowania do zakupu okularów korekcyjnych dla pracowników pracujących przy komputerze. Zapytała także, czy resort rozważa zmianę przepisów dotyczących częstotliwości wymiany okularów korekcyjnych przez pracowników z tytułu zużycia okularów.

MRPiPS: zmian nie będzie

MRPiPS aż sześciokrotnie przedłużało termin na odpowiedź. W tym tygodniu na stronach Sejmu zostało opublikowane stanowisko resortu w tej sprawie. I niestety nie mamy dobrej informacji dla pracowników. Wynika z niej, że resort nie planuje zmian.

– Ustawodawca, zdając sobie sprawę z różnej kondycji finansowej poszczególnych firm i zakładów pracy, pozostawił pracodawcom dowolność w ustalaniu wysokości refundowanych kosztów. Zwyczajowo przyjmuje się, że refundacja obejmuje koszt zakupu wymaganych w zaleceniu lekarskim szkieł korekcyjnych wraz z podstawową wersją oprawek niezbędnych do ich osadzenia (po dokonaniu rozpoznania w zakładach optycznych w danym rejonie). Trzeba podkreślić, że wymienione w przepisach wymagania są minimalnymi, które muszą być bezwzględnie spełnione. Nie ma jednak przeciwwskazań, aby w trosce o zdrowie i dobrostan pracownika, pracodawca wyznaczał wyższe standardy niż zostało to określone w przepisach prawa – wskazała Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, minister rodziny, pracy i polityki społecznej. Dodała, że pracodawca ponosi bowiem odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy, ma też obowiązek chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki (art. 207 par. 1 i 2 Kodeksu pracy). Pracodawca może ustalić dowolną kwotę refundacji kosztów zakupu okularów lub soczewek kontaktowych, a także okresowo ją waloryzować.

Obecnie nie przewiduje się nowelizacji rozporządzenia w zakresie ustalenia minimalnej kwoty dofinansowania zakupu okularów korekcyjnych dla pracowników, ani też zmian dotyczących określenia częstości ich wymiany – poinformowała. – Zagadnienie to jest już w przepisach odpowiednio uregulowane – dodała.

Jak często wymiana okularów?

Zgodnie z rozporządzeniem ministra zdrowia i opieki społecznej z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. z 2023 r. poz. 607), zakres i częstotliwość badań profilaktycznych pracowników określają wskazania metodyczne, zawarte w załączniku nr 1 do rozporządzenia. W przepisach tych wskazano, że w przypadku pracy przy obsłudze monitorów ekranowych badania profilaktyczne wykonuje się co pięć lat. Jednakże, par. 6 pkt 1 rozporządzenia zapewnia możliwość przeprowadzenia badań lekarskich poza terminami wynikającymi z częstotliwości wykonywania badań okresowych i orzekania o możliwości wykonywania dotychczasowej pracy. Skierowanie na takie badania lekarskie wydaje pracodawca, po zgłoszeniu przez pracownika niemożności wykonywania dotychczasowej pracy.

– Jeśli pracownik uważa, że przy pracy z monitorem ekranowym pogarsza mu się wzrok, powinien wystąpić do pracodawcy o skierowanie na wcześniejsze badania profilaktyczne. Jeżeli w wyniku takich badań okaże się, że potrzebuje on nowych okularów korekcyjnych, ponieważ te, które posiada, nie zapewniają mu już odpowiedniej korekcji wzroku, to w mojej opinii pracodawca ma obowiązek je zapewnić - niezależnie od tego, ile czasu minęło od chwili wpłynięcia do niego poprzedniego wniosku o refundację – uważa Agnieszka Dziemianowicz-Bąk.

Zwróciła ponadto uwagę, że ostatnia nowelizacja rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe obejmowała m.in.: rozszerzenie profilaktycznej opieki zdrowotnej, w tym prawa do refundacji okularów lub szkieł kontaktowych korygujących wzrok. Objęto nim wszystkich pracowników pracujących z urządzeniami wyposażonymi w monitory ekranowe.

RAMKA

Co wynika z przepisów?

Zgodnie z par. 8 ust. 1 rozporządzenia ministra rodziny i polityki społecznej z 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz.U. nr 148, poz. 973 ze zm.), pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom profilaktyczną opiekę zdrowotną, w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach. Stosownie do ust. 2 przywołanego rozporządzenia, pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom okulary lub szkła kontaktowe korygujące wzrok, zgodne z zaleceniem lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych, przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej, o której mowa w ust. 1, wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego. Pracodawca musi zatem, w ramach obowiązku poniesienia kosztów profilaktycznej opieki lekarskiej, refundować pracownikowi koszt zakupu okularów lub soczewek kontaktowych (jeżeli lekarz medycyny pracy wskaże w orzeczeniu lekarskim, że są one niezbędne do pracy przy monitorze ekranowym). W jego gestii pozostaje decyzja o wysokości refundowanej kwoty. Zarówno w przypadku okularów, jak i soczewek kontaktowych, ponosi on koszty refundacji jedynie do ustalonego w firmie lub zakładzie pracy poziomu.