Zmniejszenie zagrożeń dla życia i zdrowia człowieka oraz środowiska i wyjście naprzeciw problemowi braku kadry w zawodach budowlanych – takie cele Ministerstwo Rozwoju i Technologii stawia przed nowymi regulacjami dotyczącymi m.in. zdobywania kwalifikacji do obsługi maszyn budowlanych.

Przygotowany przez ten resort projekt ustawy o zasadach nabywania uprawnień do obsługi maszyn stosowanych do prac ziemnych, budowlanych, drogowych i innych oraz montażu i demontażu rusztowań to już kolejna próba regulacji ustawowej w tej sprawie (poprzedni projekt z 2022 r., stworzony za rządów Zjednoczonej Prawicy, utknął na etapie konsultacji publicznych).

Co w projekcie

Nowe przepisy rangi ustawy mają zastąpić obecne regulacje dotyczące uzyskiwania uprawnień przez operatorów maszyn. Są one zawarte w rozporządzeniu ministra gospodarki z 20 września 2001 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas eksploatacji maszyn i innych urządzeń technicznych do robót ziemnych, budowlanych i drogowych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 583 ze zm.), a także w regulaminie wewnętrznym Warszawskiego Instytutu Technologicznego działającego w ramach Sieci Badawczej Łukasiewicz. Obecnie brakuje zatem właściwych podstaw prawnych dla takich regulacji, co powoduje liczne problemy i wątpliwości interpretacyjne.

Przepisy zaproponowane w projekcie ustawy mają kompleksowo uregulować kwestie sprawdzania kwalifikacji i nabywania uprawnień do obsługi maszyn stosowanych do prac ziemnych, budowlanych, drogowych i innych oraz montażu i demontażu rusztowań. Obejmują one m.in.:

  • wykaz maszyn stosowanych do wskazanych prac, do obsługi których wymagane jest uzyskanie odpowiednich uprawnień, oraz wykaz rusztowań, do których montażu i demontażu również istnieje wymóg nabycia uprawnień,
  • sposób prowadzenia szkoleń z zakresu obsługi maszyn oraz montażu i demontażu rusztowań,
  • sposób przeprowadzania egzaminu sprawdzającego kwalifikacje, a także warunki, które musi spełnić osoba przystępująca do niego, oraz wysokości opłat pobieranych z tego tytułu,
  • sposób potwierdzania uprawnień, w tym kwestie wydawania karty operatora.

Niepokojące dane

Według Barometru zawodów od kilku lat mamy narastające deficyty kadrowe w zawodzie operatora sprzętu do robót ziemnych (jeszcze w 2017 r. deficyt ten dotyczył 12 województw, a od 2020 r. już całego kraju). Dlatego projektowane przepisy mają wychodzić naprzeciw problemowi braku kadry w zawodach budowlanych przez wprowadzenie ułatwień w dopuszczeniu do egzaminów bez konieczności ukończenia szkolenia. Takie ulgi będą dotyczyły osób, które mają potwierdzone kwalifikacje w innych zawodach, w których programy kształcenia obejmowały zagadnienia z zakresu budowy i obsługi maszyn lub montażu i demontażu rusztowań (będą one wymienione w załączniku do ustawy). Ułatwienia obejmą też osoby, które uzyskały kwalifikacje za granicą i mają określone w latach doświadczenie zawodowe. Dzięki temu więcej osób będzie mogło przystąpić do egzaminu szybciej i bez dodatkowych opłat za szkolenie.

Wysokość opłaty za egzamin ma zostać określona na poziomie zbliżonym do obecnych stawek (4,3 proc. przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim roku kalendarzowym, ogłaszanego przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego).

Nowe regulacje mają wejść w życie po sześciu miesiącach od ich ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. ©℗

Podstawa prawna

Etap legislacyjny

Konsultacje publiczne projektu ustawy