Subskrybuj nas na Youtube
Nowe formy pomocy dla osób i podmiotów poszkodowanych z powodu powodzi wprowadziła nowelizacja z 1 października 2024 r. ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1473; dalej: nowelizacja), która weszła w życie w ubiegłą sobotę. ©℗
Podstawa prawna
Etap legislacyjny
Nowelizacja weszła w życie 5 października 2024 r.
■ Rodzaj wsparcia przewidziany: w pkt 1 przysługuje pracownikom faktycznie niemogącym stawić się do pracy z powodu powodzi, w pkt 2 – pracownikom poszkodowanym przez powódź, a w pkt od 3 do 10 i w pkt 12 – pracownikom zamieszkałym na obszarze klęski żywiołowej, w pkt 13 – wszystkim pracownikom (a nie tylko poszkodowanym przez powódź czy tam zamieszkałym), zaś w pkt 14 – ubezpieczonym, którzy muszą sprawować osobistą opiekę np. nad dzieckiem wskutek zamknięcia z powodu powodzi odpowiedniej placówki na obszarze klęski żywiołowej.
■ Zgodnie z art. 1 ust. 2 pkt 3 ustawy powodziowej wymienione w tabeli specjalne rodzaje wsparcia należą się przez okres nie dłuższy niż 12 miesięcy (tj. do 5 października 2025 r.). Jednak rozporządzenie Rady Ministrów z 16 września 2024 r. w sprawie wykazu gmin, w których są stosowane szczególne rozwiązania związane z usuwaniem skutków powodzi z września 2024 r., oraz rozwiązań stosowanych na ich terenie (Dz.U. poz. 1371) przewiduje dla poszczególnych rozwiązań pomocowych krótsze okresy obowiązywania.
Właśnie zostało ono zmienione nowelizacją z 5.10.2024 r. (Dz.U. poz. 1484), która również wiąże od tego dnia i przewiduje krótkie okresy stosowania form wsparcia określonych w tabeli.
■ Podane w tabeli artykuły w nawiasach oznaczają odpowiednie przepisy ustawy z 16 września 2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi (t.j. Dz.U z 2024 r. poz. 654 ze zm.; dalej: ustawa powodziowa).
| lp. | Jakie wsparcie | Na jakich warunkach |
| 1. | Możliwość wydłużenia usprawiedliwionej nieobecności w pracy(art. 8 ust. 4a) | ■ Wydłużenie w uzasadnionych okolicznościach ponad należne 10 dni■ Należy się wynagrodzenie w kwocie odpowiedniej części płacy minimalnej |
| 2. | Dodatkowe zwolnienie od pracy z powodu powodzi (art. 7a) | ■ Na wniosek pracownika złożony najpóźniej w dniu korzystania z wolnego w okresie do 31.12.2024 r.■ W celu usuwania skutków powodzi w mieniu swoim, osoby spokrewnionej lub niespokrewnionej, ale pozostającej z nim w faktycznym związku, wspólnie zamieszkującej i gospodarującej■ W wymiarze do 20 dni roboczych■ Z zachowaniem pełnego wynagrodzenia liczonego jak za urlop |
| 3. | Zwiększenie wymiaru urlopu na żądanie (art. 8a) | ■ Zwiększenie do 8 dni roboczych puli urlopu na żądanie w ramach wymiaru urlopu należnego pracownikowi w okresie do 31.12.2024 r.■ Na żądanie pracownika zgłoszone najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu |
| 4. | Urlop w wymiarze godzinowym (art. 8b) | Udzielenie urlopu w wymiarze godzinowym (na część dnia pracy), byle nie więcej niż łącznie 5 dni, w okresie do 31.12.2024 r. |
| 5. | Obniżenie wymiary czasu pracy(art. 8c) | ■ Obniżka maks. do połowy pełnego etatu w okresie do 31.12.2024 r.■ Na wniosek pracownika złożony dwa dni przed■ Generalnie pracodawca musi respektować wniosek, wyjątkowo może odmówić |
| 6. | Zakaz pracy w nadgodzinach i delegowania poza stałe miejsce pracy bez zgody pracownika(art. 8d) | ■ Zakaz pracy obowiązuje do 31.12.2024 r.■ Zgoda pracownika nie jest wymagana w razie konieczności przeprowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska czy usunięcia awarii (chyba że w grę wchodzi zagrożenie mienia pracownika albo życia lub zdrowia jego bądź osoby z nim zamieszkującej) |
| 7. | Zawieszenie obowiązku realizacji okresowych badań lekarskich(art. 8e) | ■ Zawieszeniu z urzędu na okres do 31.12.2024 r. podlega obowiązek pracodawcy kierowania na okresowe badania lekarskie (w tym po zaprzestaniu pracy w kontakcie z substancjami rakotwórczymi i pyłami zwłókniającymi) i obowiązek pracownika – ich wykonywania■ Wskazane obowiązki należy zrealizować w ciągu 30 dni od dnia zakończenia ww. okresu tj. do 30.01.2025 r.■ Nie dotyczy to badań zlecanych po chorobowej niezdolności do pracy trwającej ponad 30 dni, które w ww. okresie zawieszenia nadal trzeba wykonywać |
| 8. | Wydłużenie ważności orzeczeń lekarskich(art. 8e ust. 4) | ■ Wydłużeniu ulega moc wiążąca orzeczeń wydanych w ramach wstępnych, okresowych i kontrolnych badań lekarskich pracowników, których ważność upłynie do 31.12.2024 r.■ Zachowują one ważność do upływu 30 dni od tej daty tj. do 30.01.2025 r. |
| 9. | Wstępne szkolenia bhp w całości przez internet w okresie do 31.12.2024 r.(art. 8f) | ■ Nie dotyczy to instruktażu stanowiskowego pracownika zatrudnionego na stanowisku robotniczym, na którym występuje narażenie na działanie czynników niebezpiecznych, przenoszonego na takie stanowiska oraz ucznia w trakcie praktycznej nauki zawodu oraz studenta na praktyce studenckiej.■ Ich instruktaże stanowiskowe muszą przebiegać stacjonarnie |
| 10. | Wydłużenie ważności okresowych szkoleń bhp(art. 8f ust. 2) | ■ Jeśli termin przeprowadzenia szkolenia okresowego bhp przypada od 5.10.2024 r. do 31.12.2024 r., ulega wydłużeniu do 30 dni od dnia zakończenia tego okresu tj. do 30.01.2025 r. |
| 11. | Wydłużenie kadencji rady pracowników, społecznego inspektora pracy i organów statutowych związków zawodowych(art. 8g) | ■ Następuje pod warunkiem, że wskazane kadencje upłynęły lub upłyną do 30.11.2024 r. u pracodawcy działającego na obszarze stanu klęski żywiołowej i że nie istnieją warunki do przeprowadzenia wyborów■ Kadencje ulegają wydłużeniu do czasu przeprowadzenia nowych wyborów, jednak nie dłużej niż do upływu 30 dni od zakończenia ww. okresu tj. do 30.12.2024 r. |
| 12. | Poluzowanie terminów na zgłaszanie roszczeń ze stosunku pracy(art. 8h) | ■ Terminy na odwołanie od wypowiedzenia oraz na zgłoszenie żądania przywrócenia do pracy lub odszkodowania nie rozpoczynają się, a rozpoczęte ulegają zawieszeniu na okres do 31.12.2024 r. Rozpoczynają bieg od tej daty■ Wniosek o przywrócenie terminu np. na wniesienie odwołania od wypowiedzenia będzie można złożyć w ciągu 60 dni od tej daty, tj. do 31.03.2025 r.■ Przedawnienie roszczeń ze stosunku pracy ulega wydłużeniu o okres do 31.12.2024 r. |
| 13. | Obowiązek udzielenia urlopu (art. 70 nowelizacji) | ■ Pracodawca musi udzielić na żądanie i w terminie wskazanym przez każdego pracownika do 4 dni roboczych urlopu wypoczynkowego w celu usuwania skutków powodzi, w ramach puli urlopu należnego■ Nakaz wiąże od 5 października do 31 grudnia 2024 r.■ Pracownik zgłasza żądanie najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu |
| 14. | Dodatkowy zasiłek opiekuńczy(art. 5e i 5f) | ■ Należy się w razie zamknięcia odpowiednich placówek z powodu powodzi ubezpieczonemu zwolnionemu od obowiązku wykonywania pracy z uwagi na konieczność sprawowania osobistej opieki nad:– dzieckiem niepełnosprawnym znacznie lub umiarkowanie do ukończenia 18 lat lub z orzeczeniem o niepełnosprawności, potrzebie kształcenia specjalnego lub potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych– dorosłą osobą niepełnosprawną lub zagrożoną niedostosowaniem społecznym– dzieckiem określonym w art. 32 ust. 1 ustawy zasiłkowej, czyli np. w przypadku zamknięcia wskazanej placówki opiekuńczej■ Przysługuje przez czas zamknięcia placówki z powodu powodzi lub przez okres niemożności sprawowania opieki z tego powodu przez nianię lub dziennego opiekuna, jeżeli dziecko lub dorosła osoba niepełnosprawna lub zagrożona niedostosowaniem społecznym nie uczęszcza do innej placówki■ Okresu jego pobierania nie wlicza się do limitów standardowych zasiłków opiekuńczych z ustawy zasiłkowej■ Zainteresowany musi złożyć papierowe lub elektroniczne oświadczenie do ZUS■ Na analogicznych zasadach dodatkowy zasiłek opiekuńczy należy się funkcjonariuszom oraz rolnikom z gospodarstwem o powierzchni powyżej 1 ha i ich domownikom |
