Subskrybuj nas na Youtube
Czy geny decydują o naszych preferencjach kulinarnych? Czy mają wpływ na to, czy jesteśmy szczupli lub otyli? Te i inne pytania były tematem rozmowy między Szymonem Glonkiem, prowadzącym "Z pierwszej strony", a Dominiką Tomaszewską, dietetyczką kliniczną i diagnostką laboratoryjną.
Genetyka a Otyłość i Szczupłość
Tomaszewska wyjaśniła, że geny mają znaczący wpływ na wiele aspektów naszego życia, w tym na masę ciała. Szacuje się, że genetyka może odpowiadać za 40-60% ryzyka otyłości. Jednak, jak podkreśliła dietetyczka, to nie jest determinujący czynnik – wciąż mamy możliwość wpływania na nasze zdrowie poprzez odpowiedni styl życia i dietę. Szymon Glonek zapytał, czy można przeprowadzić badania genetyczne, które pomogą określić predyspozycje do otyłości lub szczupłości. Tomaszewska odpowiedziała, że takie badania są częścią medycyny personalizowanej i mogą dać wgląd w naszą genetyczną skłonność do tych cech. Dzięki temu można dostosować dietę i styl życia, aby zmniejszyć ryzyko otyłości.
Otyłość jest chorobą
Mówimy o otyłości jako o chorobie wielogenowej, czyli bardzo wiele genów bierze udział w predyspozycji do otyłości czy do szczupłości. W DNA ERA badamy cały genom i na podstawie algorytmu wyliczamy prawdopodobieństwo, jak i to będzie miało wpływ. Zbieramy wiele genów i sprawdzamy, jak dużo u danej osoby tych czynników się wzajemnie nakłada i czy to stanowi dla niej faktycznie duże ryzyko otyłości, czy na przykład niskie. Takie przykładowe geny, które już wiemy, jaki mają wpływ, to są gany, które odpowiadają za naszą syntezę insuliny, czyli hormonu, który dysponuje naszą glukozą do komórek leptyny, hormonu, który odpowiada za uczucie sytości. Genów odpowiedzialnych za uczucie sytości jest naprawdę dużo i właśnie osoby otyłe mają między innymi osłabiony ten próg czucia sytości, czyli dopiero dużo później są najedzone i przestają jeść. Najprawdopodobniej przekraczają w tym momencie swoje zapotrzebowanie energetyczne. Mając takie informacje o osobie, jestem w stanie zrobić tak, żeby na przykład dieta, utrzymując niską jej energetyczność, dalej była bardziej sycąca. Zwiększona jest na przykład ilość błonnika lub objętość przez zwiększenie ilości warzyw – mówi Dominika Tomaszewska.
Geny i preferencje żywieniowe
Oprócz wpływu na masę ciała, geny mogą również oddziaływać na nasze preferencje żywieniowe. Ekspertka wspomniała o predyspozycjach genetycznych do preferowania słodkich lub wytrawnych smaków, a także o smaku umami, często kojarzonym z żywnością wysoko przetworzoną. Prowadzący zapytał, czy te preferencje nie wynikają z rodzinnych przyzwyczajeń lub stylu życia, na co dietetyczka odpowiedziała, że to może być kombinacja genetyki i środowiska.
Jak zmieniać nawyki żywieniowe?
Zmiana nawyków żywieniowych może być trudna, zwłaszcza jeśli mamy genetyczne skłonności do określonych smaków. Dietetyczka zaproponowała kompromisy, które mogą pomóc w przejściu na zdrowszą dietę. Na przykład, jeśli ktoś lubi smak umami, można dodać odrobinę sosu sojowego do zupy. W ten sposób, pomimo genetycznych preferencji, można wprowadzić zdrowe nawyki.
Choroby autoimmunologiczne i geny
Podczas rozmowy poruszono również temat chorób autoimmunologicznych, które są wynikiem ataku układu odpornościowego na własne tkanki. Geny odgrywają ważną rolę w tych chorobach, ale czynniki środowiskowe mogą wpływać na ich aktywację. Diagnostka laboratoryjna podkreśliła, że można zminimalizować ryzyko, dbając o zdrowy styl życia, odpowiednią dietę i redukcję stresu.
Jak Zapobiegać Chorobom Genetycznym?
Mając wiedzę o genetycznych predyspozycjach do chorób, można podejmować kroki w celu ich zapobiegania. Tomaszewska zaleca dbanie o zdrowy sen, zbilansowaną dietę, unikanie toksycznych substancji i redukcję stresu. Chociaż geny mogą wpływać na nasze zdrowie, wiele zależy od naszego stylu życia i podejmowanych działań prewencyjnych.
