Zrozumieć transformację. Usługi biznesowe nową siłą gospodarki

Usługi biznesowe to dziś jeden z najbardziej zaawansowanych i globalnie rozpoznawalnych sektorów polskiej gospodarki. Zbudowany na wiedzy i ekspertyzie realnie współtworzy światowe standardy. Obecnie usługi biznesowe są integratorem i katalizatorem zmian zapewniającym spójne ścieżki transformacji. Tworzą środowisko, w którym przedsiębiorczość rozwija się szybciej i efektywniej. Dzięki usługom firmy mogą koncentrować się na tworzeniu wartości, skalowaniu działalności i wchodzeniu na nowe rynki.

Polski sektor usług biznesowych od lat napędza eksport i jednocześnie coraz wyraźniej wspiera rozwój innych branż. Przechodząc od optymalizacji kosztów do roli strategicznego partnera globalnych korporacji, Polska stała się hubem usług opartych na wiedzy, gdzie specjaliści i technologie przyszłości tworzą nową wartość dla kluczowych sektorów gospodarki, tym samym stanowiąc jej krwiobieg. Sektor usług biznesowych w Polsce przez lata kojarzony był głównie z dynamicznym wzrostem liczby miejsc pracy. Dziś jego rola w gospodarce wyraźnie się zmieniła i jest on przede wszystkim siłą napędową przemian w kluczowych branżach, jak finanse, motoryzacja, farmacja czy energetyka. Polska stała się centrum kompetencji, w którym powstają zaawansowane rozwiązania oparte na wiedzy, wykorzystywane na całym świecie. Co więcej, sektor ten działa jak stabilizator – łagodząc skutki zawirowań gospodarczych i geopolitycznych oraz zwiększając odporność całego przemysłu.

Od skali do wartości: transformacja wewnętrzna sektora

Sektor usług biznesowych w Polsce osiągnął dojrzałość, co widać w zmianie jego dynamiki i struktury. Na koniec I kw. 2025 r. w kraju działało 2081 centrów, zatrudniających 488,7 tys. osób, co w porównaniu z podobnym okresem ubiegłego roku oznacza wzrost o 6,2 proc. Co ważne, wzrost ten ma charakter jakościowy. Udział tzw. usług wiedzochłonnych, wymagających co najmniej półrocznego wdrożenia, w całym sektorze osiągnął już 58,6 proc., a procesy mid-office (analityka, planowanie, cyberbezpieczeństwo) przekroczyły 54 proc. Oznacza to strategiczne przejście od zadań transakcyjnych w kierunku funkcji o wyższej wartości dodanej. To one stają się fundamentem dalszego rozwoju.

Zmianę potwierdza struktura nowych inwestycji. W okresie od początku 2024 r. do końca I kw. 2025 r. powstało 61 nowych centrów, najwięcej w obszarach IT (42,6 proc.) oraz badań i rozwoju (R&D, 26,2 proc.). Nowe centra, tworzone głównie przez inwestorów z USA, Niemiec i Wielkiej Brytanii, generują miejsca pracy wymagające zaawansowanych kompetencji, co świadczy o rosnącej specjalizacji i strategicznym znaczeniu Polski.

Ta ewolucja jest widoczna również w danych makroekonomicznych. Sektor odpowiada za 5,7 proc. PKB Polski, a jego udział w zatrudnieniu w sektorze przedsiębiorstw wzrósł do 7,6 proc. Wartość dodana brutto (GVA) na pracownika w centrach usług wiedzochłonnych jest o ponad 20 proc. wyższa od średniej krajowej, co dowodzi ich ponadprzeciętnej produktywności i zdolności do tworzenia wartości.

Motor napędowy eksportu i globalnej konkurencyjności

Polska umocniła swoją pozycję jako jeden z liderów eksportu usług biznesowych zarówno w regionie, jak i na świecie. Wartość eksportu usług wiedzochłonnych generowanego przez centra osiągnęła w 2024 r. szacunkową kwotę 42,3 mld dol., co stanowi blisko 25 proc. całkowitego eksportu usług komercyjnych z Polski. Przyczynił się do tego m.in. wzrost eksportu w przeliczeniu na jednego pracownika do 64,3 tys. dol. Prognozowany jest dalszy wzrost. To właśnie ponadprzeciętna produktywność, w połączeniu z dostępem do ekspertów i ich kompetencji, jest kluczowym czynnikiem determinującym zdolność do konkurowania na rynkach globalnych.

Głównymi odbiorcami usług z Polski są najbardziej rozwinięte gospodarki świata: Niemcy, Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Holandia i Szwajcaria. Polska uchodzi za atrakcyjną lokalizację dzięki korzystnemu stosunkowi jakości do ceny („dobra wartość za rozsądną cenę”) – tak uważa niemal 65 proc. inwestorów. Dostęp do wykwalifikowanych kadr (88,1 proc. wskazań) oraz bliskość kluczowych rynków (54,8 proc.) to kolejne kluczowe atuty. Wciąż atrakcyjne, choć rosnące koszty pracy, schodzą na dalszy plan.

Sektor świadczy usługi, jednocześnie aktywnie kształtując globalne procesy biznesowe. Centra w Polsce coraz częściej przejmują odpowiedzialność za całe procesy (end-to-end), stając się globalnymi ośrodkami kompetencji w obszarach takich jak finanse, cyberbezpieczeństwo czy analityka danych. W ten sposób Polska awansowała z roli dostawcy usług do roli strategicznego partnera w globalnych łańcuchach wartości, budując trwałą przewagę konkurencyjną opartą na wiedzy i innowacjach.

Integrator transformacji kluczowych sektorów przemysłu

Sektor usług biznesowych pełni rolę integratora transformacji przemysłowej w kluczowych dla Europy branżach, m.in.: finansach, motoryzacji, farmacji, energetyce, przemyśle obronnym i telekomunikacji. W sektorze finansowym centra, szczególnie te w Polsce, stają się hubami do wdrażania technologii regulacyjnych (RegTech), automatyzacji procesów compliance, takich jak KYC/AML, oraz analityki predykcyjnej. W motoryzacji polskie centra wspierają transformację w kierunku pojazdów elektrycznych i autonomicznych poprzez usługi inżynieryjne, rozwój oprogramowania oraz cyfrowe zarządzanie łańcuchem dostaw. Natomiast w farmacji i naukach o zdrowiu centra usług odgrywają istotną rolę w cyfryzacji badań klinicznych, zarządzaniu danymi i monitorowaniu bezpieczeństwa leków (pharmacovigilance), co skraca czas wprowadzania innowacji na rynek i jest wspierane przez centra kompetencji. Ta symbioza jest kluczowa dla rozwoju gospodarki. Zamiast konkurować, przemysł i usługi wzajemnie wzmacniają swoje pozycje, tworząc zintegrowany ekosystem innowacji. Usługi biznesowe są ważnym elementem Europejskiego Łańcucha Wartości Dodanej (EVAC), wspierając zrównoważony i odporny rozwój. Pełnią rolę platformy wdrażania technologii, rozwoju talentów i optymalizacji procesów i tym samym stają się amortyzatorem w czasach kryzysów, absorbując wstrząsy i zwiększając odporność przemysłu.

Silna pozycja

Polska odgrywa coraz ważniejszą rolę na europejskiej mapie nowoczesnych usług opartych na wiedzy. Potwierdza to m.in. wskaźnik RCA – ujawnionej przewagi komparatywnej (konkurencyjności kraju lub regionu w produkcji i eksporcie określonych dóbr lub usług). W gronie czołowych eksporterów usług wiedzochłonnych najwyższe wartości wskaźnika RCA w 2023 r. w Europie odnotowano dla Irlandii (1,87), Wielkiej Brytanii (1,23), Szwecji (1,38), Belgii (1,35), Holandii (1,22) i właśnie dla Polski (1,08). Nasz kraj od dekady systematycznie zwiększa swoją specjalizację w tym obszarze, a wartość RCA powyżej jedności osiągnięta już drugi rok z rzędu potwierdza trwałą zmianę pozycji kraju. Z dawnej lokalizacji outsourcingowej nastawionej na redukcję kosztów awansowaliśmy do roli globalnego dostawcy usług o wysokiej wartości dodanej. Dla porównania Francja (0,98) i Austria (0,98) osiągnęły wskaźniki niższe niż w Polsce, co może świadczyć o relatywnym spadku specjalizacji.

Wysoki wskaźnik oznacza też, że udział usług opartych na wiedzy w polskim eksporcie jest wyższy niż średnia światowa. To potwierdza, że przeszliśmy transformację z kraju oferującego głównie niższe koszty do konkurencyjnego na skalę światową dostawcy usług opartych na wiedzy. Polska przestaje być miejscem optymalizacji wydatków, stając się strategicznym partnerem dla globalnych inwestorów, liderem w Europie Środkowo-Wschodniej pod względem skali i specjalizacji oraz kluczowym elementem europejskiego łańcucha wartości w usługach opartych na wiedzy. Rosnąca przewaga w tej dziedzinie oraz zaawansowane centra w kluczowych miastach czynią nasz kraj jednym z najważniejszych, o ile nie najważniejszym graczem na europejskiej mapie sektora.

Eksperci i ich kompetencje

Fundamentem konkurencyjności sektora pozostaje talent. W dobie gwałtownego wzrostu wykorzystania sztucznej inteligencji, gdzie techniczne umiejętności dezaktualizują się w ciągu zaledwie kilku lat, znaczenia nabierają zdolności adaptacyjne, myślenie krytyczne i gotowość do ciągłego uczenia się. Sektor w Polsce bazuje na coraz bardziej doświadczonej kadrze – już 46 proc. pracowników ma ukończone 35 lat, co świadczy o rosnącym zapotrzebowaniu na doświadczonych specjalistów i menedżerów. Pracodawcy aktywnie inwestują w rozwój kompetencji przyszłości. Aż 78 proc. firm zwiększyło budżety na szkolenia, a 90 proc. wykorzystuje sztuczną inteligencję do wzmacniania umiejętności poznawczych swoich zespołów. Coraz większy nacisk kładzie się na zatrudnianie w oparciu o konkretne kompetencje. Dla przedsiębiorstw, zarówno dużych, jak i mniejszych, dojrzały ekosystem usług biznesowych oznacza dostęp do zaawansowanych kompetencji i technologii, które napędzają ich własny rozwój. Polskie firmy mogą korzystać z globalnych zasobów wiedzy w obszarach takich jak analityka danych, cyberbezpieczeństwo czy zarządzanie finansami, co pozwala wdrażać innowacje i optymalizować procesy bez konieczności budowania wszystkiego od podstaw. Dzięki temu przedsiębiorstwa stają się bardziej zwinne, produktywne i gotowe do konkurowania na rynkach międzynarodowych. Co więcej, sektor usług tworzy w Polsce unikalny rynek talentów. Ta pula wysoko wykwalifikowanych specjalistów jest dostępna dla całej gospodarki, stymulując powstawanie nowych, innowacyjnych przedsięwzięć. ©℗