Jak podano na stronie internetowej https://www.gov.pl/web/laboratoria, program „Laboratoria Przyszłości” to inicjatywa edukacyjna realizowana przez Ministerstwo Edukacji i Nauki we współpracy z Centrum GovTech w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Z podanych informacji wynika, że celem inicjatywy jest wsparcie wszystkich szkół podstawowych w budowaniu wśród uczniów kompetencji przyszłości z tzw. kierunków STEAM (ang. Science, Technology, Engineering, Arts & Maths, czyli nauka, technologia, inżynieria, sztuka oraz matematyka). W ramach „Laboratoriów Przyszłości” organy prowadzące szkoły otrzymają od państwa wsparcie finansowe warte ponad miliard złotych, dzięki któremu miliony polskich uczniów będą mogły uczyć się poprzez eksperymentowanie i zdobywać w ten sposób praktyczne umiejętności. Wsparcie będzie przekazane jeszcze w 2021 r. w całości z góry ‒ bez konieczności wniesienia wkładu własnego.
Źródłem Fundusz Przeciwdziałania COVID-19
Na uwagę zasługuje, że środki przyznawane organom prowadzącym szkoły pochodzą z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19. Fundusz ten został utworzony w Banku Gospodarstwa Krajowego na mocy art. 65 ustawy z 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw. Środki funduszu mogą być przeznaczane m.in. na finansowanie lub dofinansowanie realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem COVID-19 oraz zwrot wydatków poniesionych na realizację zadań związanych z przeciwdziałaniem COVID-19. Ponadto jednostki samorządu terytorialnego gromadzą środki z funduszu na wydzielonym rachunku dochodów i przeznaczają na wydatki związane z przeciwdziałaniem COVID-19 w ramach planu finansowego tego rachunku.
Klasyfikacja budżetowa
Przytoczenie powyższych informacji wstępnych ma kluczowe znaczenie dla określenia odpowiedniej klasyfikacji budżetowej, zgodnie z rozporządzeniem ministra finansów w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych. I tak, bazując na ww. danych, nie budzi wątpliwości, że właściwym działem dochodowym powinien być zarówno po stronie dochodów, jak i wydatków dział 801 „Oświata i wychowanie”. Z kolei właściwy rodzajowo będzie rozdział 80101 „Szkoły podstawowe” przypisany do statusu ww. szkół. Różnice wystąpią jedynie w kontekście doboru paragrafów dochodowych i wydatkowych.
I tak z racji tego, że środki wpływają jako dochody do budżetu jednostki samorządu terytorialnego (jak wyżej wskazano środki te mają źródło i pochodzą ze wspomnianego Funduszu Przeciwdziałania COVID-19), to właściwe będą dwa paragrafy, tj.:
  • 218 „Środki z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 na finansowanie lub dofinansowanie realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem COVID-19” ‒ z opisu do tego paragrafu wynika, że dotyczy on środków z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 na finansowanie lub dofinansowanie realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem COVID-19, o którym mowa w ustawie o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej: ustawa z 2 marca 2020 r.);
  • 609 „Środki z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji i zakupów inwestycyjnych związanych z przeciwdziałaniem COVID-19” ‒ z opisu do tego paragrafu wynika zaś, że dotyczy on środków z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 na finansowanie lub dofinansowanie realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem COVID-19, o którym mowa w ustawie z 2 marca 2020 r., z wyłączeniem dofinansowania ze środków Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych.
Natomiast odnośnie do paragrafów wydatkowych nie sposób skonkretyzować ich wyboru. Wynika to z faktu, że o doborze konkretnych paragrafów wydatkowych (bieżących, majątkowych) będzie decydować charakter danego wydatku. Zatem w tych przypadkach wszystko zależy od celu, na jaki zostanie poniesiony wydatek.
Podsumowanie. Środki w ramach programu „Laboratoria Przyszłości” pochodzą z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19, dlatego należy stosować adekwatne podziałki klasyfikacji budżetowej, uwzględniające zarówno aspekt podmiotowy, jak i przedmiotowy wydatku. W tym kontekście po stronie dochodów właściwy będzie dział 801, rozdział 80101 oraz dwa paragrafy dochodowe, czyli 218 i 609 (w zależności od statusu dochodów). Z kolei po stronie wydatkowej właściwe będą tożsame dział oraz rozdział klasyfikacji budżetowej, natomiast paragrafy czy to na wydatki bieżące, czy majątkowe, są determinowane specyfiką danego wydatku i w tym zakresie to jednostka musi dokonać adekwatnego wyboru.
Podstawa prawna
art. 65 ustawy z 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 568; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1535)
ustawa z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. poz. 1842; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1777)
rozporządzenie ministra finansów z 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1053; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1382)