RPO apeluje w sprawie ferm przemysłowych. Czy rząd postawi się lobby ferm przemysłowych?

Prof. Marcin Wiącek przekazał premierowi listę kilku postulatów. Od prawie 20 lat kolejni rzecznicy praw obywatelskich wskazują rządzącym na potrzebę zmiany przepisów, które określają zasady lokalizacji i funkcjonowania ferm. Jak na razie bez efektów.

RPO przekonuje premiera, że Polska powinna wypełniać obowiązki nałożone przez konwencję z Aarhus z 1998 r., poprzez zapewnienie udziału społeczeństwa w postępowaniach dotyczących zezwoleń na powstanie inwestycji ingerującej w lokalne środowisko, jaką jest ferma prowadząca produkcję zwierzęcą na znaczną skalę. Krajowe regulacje są niezgodne z tą konwencją. Dalej, rzecznik postuluje opracowanie przepisów wyznaczających minimalną odległość ferm przemysłowych od zabudowań mieszkalnych oraz obszarów cennych przyrodniczo lub kulturowo oraz wskazanie limitów dla bakterii obecnych w powietrzu w sąsiedztwie ferm. Niezbędna jest też ocena obowiązujących przepisów ochrony środowiska pod kątem skuteczności zwalczania szkodliwych działań inwestorów, w szczególności chodzi RPO o wysokość sankcji wykroczeniowych i administracyjnych. Wreszcie zdaniem rzecznika należy przyjąć zasadę, że nowo powstające fermy mogą być lokalizowane wyłącznie na podstawie postanowień miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Fermy przemysłowe tylko tam, gdzie plan to przewiduje

O wprowadzenie do ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 1130 ze zm.) ostatniej z proponowanych przez RPO zmian występowali w poprzedniej kadencji Sejmu posłowie obecnie rządzącej koalicji. Postulat ten przypomniała podczas ostatniego posiedzenia podkomisji stałej do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej oraz poczty posłanka Jolanta Niezgodzka (KO).

- Jesteśmy gotowi o tym rozmawiać – zapewnił Michał Jaros, wiceminister rozwoju i technologii.

Ustawa odorowa powstaje lata i powstać nie może

Powodem, dla którego RPO zajmuje się problemem ferm przemysłowych, są skargi obywateli i prośby o wsparcie wniosków o powstrzymanie budowy fermy w ich sąsiedztwie.

„Skarżąc się na uciążliwe oddziaływanie zapachowe ferm, wskazują też, że wartość nieruchomości w bezpośrednim sąsiedztwie fermy spada nawet o 80 proc.” - pisze RPO.

Na problem luk w przepisach, obchodzenia ich, a nawet łamania prawa przez prowadzących fermy zwracała też uwagę Najwyższa Izba Kontroli. Od wielu lat kolejne rządy zapowiadają przygotowanie ustawy odorowej, ale wciąż kończy się tylko na zapowiedziach.