Użyczenie gminnej nieruchomości – kto ma kompetencje do podjęcia decyzji?

Nasza spółka postanowiła zwrócić się do wójta o użyczenie na pięć lat należącego do gminy terenu, który miałby służyć różnym celom społecznym. Wójt odmówił, powołując się na uchwałę rady gminy. Czy postąpił prawidłowo? Kto ma prawo decydować o użyczeniu gminnych nieruchomości?

Rada gminy nie może zajmować merytorycznego stanowiska w kwestii użyczenia nieruchomości gminnej. Wyłączną kompetencję w tym zakresie ma wójt gminy.

W pytaniu czytelnika pojawił się aspekt umowy użyczenia, warto zatem w pierwszej kolejności odnieść się do cywilnoprawnego aspektu tej umowy. Jak wynika z art. 710 i następnych kodeksu cywilnego, przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu na bezpłatne używanie oddanej mu rzeczy przez oznaczony lub nieoznaczony czas.

Biorący może jej używać zgodnie z jej właściwościami i przeznaczeniem, chyba że umowa stanowi inaczej. Nie może jednak bez zgody użyczającego udostępnić jej osobie trzeciej. Ponosi też zwykłe koszty utrzymania użyczonej rzeczy.

W kontekście sytuacji opisanej przez przedsiębiorcę, istotne znaczenie ma również art. 13 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Stanowi on, że nieruchomości – z zastrzeżeniem wyjątków wynikających z ustaw – mogą być przedmiotem obrotu, w tym użyczenia. Nie ma zatem wątpliwości, że nieruchomość samorządowa może zostać oddana w użyczenie.

Zadania wójta i rady gminy

W samorządzie gminnym decyzje dotyczące gospodarowania mieniem są rozdzielone między organami gminy: wójtem i radą gminy. Zgodnie z art. 30 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym (dalej: u.s.g.), do zadań wójta należy w szczególności gospodarowanie mieniem komunalnym. Kompetencje do gospodarowania gminnym zasobem nieruchomości – jak wynika z art. 25 ust. 1 w zw. z art. 23 ust. 1 pkt 7a ustawy o gospodarce nieruchomościami (dalej: u.g.n.) – ma wójt gminy, który może m.in. wydzierżawiać, wynajmować i użyczać nieruchomości. Kompetencje rady gminy określa natomiast art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. a u.s.g. Wynika z niego, że do wyłącznej właściwości rady gminy należy podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy dotyczących zasad nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości oraz ich wydzierżawiania lub wynajmowania na czas dłuższy niż trzy lata lub na czas nieoznaczony. Uchwała rady jest wymagana również w przypadku, gdy po umowie zawartej na czas oznaczony do trzech lat strony zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość.

Kto decyduje o użyczeniu?

Analizując powyższe przepisy, należy zauważyć, że ustawodawca w u.s.g. przewidział podział kompetencji między radą a wójtem, uwzględniając funkcje, jakie każdy z tych organów pełni w realizacji zadań gminy. W opisanych okolicznościach rada gminy nie ma jednak możliwości podejmowania uchwał w sprawie oddawania nieruchomości w użyczenie, ponieważ ta forma dysponowania mieniem nie została wymieniona w art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. a u.s.g.

W konsekwencji samodzielną kompetencję w tym zakresie ma wyłącznie wójt gminy, a wspomniana w pytaniu czytelnika uchwała rady gminy nie ma mocy prawnej – wojewoda prawdopodobnie stwierdzi jej nieważność.

Co zrobić w tej sytuacji?

Spółka powinna ponowić wniosek do wójta gminy o przekazanie jej nieruchomości w użyczenie i jednocześnie poinformować go, że rada gminy nie ma kompetencji do wypowiadania się w tej sprawie. Warto również powiadomić o tym wojewodę jako organ nadzoru, który może stwierdzić nieważność uchwały rady gminy. ©℗