Rzecznik praw obywatelskich złożył do Sądu Najwyższego skargę nadzwyczajną w sprawie nakazu zapłaty wydanego przez sąd w postępowaniu upominawczym.
To kolejny tego rodzaju przypadek, w którym bez należytego zbadania warunków umowy zawartej przez pożyczkobiorcę sąd wziął stronę nieuczciwego pożyczkodawcy i nakazał spłatę zaciągniętego długu wraz z odsetkami i kosztami przekraczającymi jego wartość ponad dwukrotnie.
W 2018 r. mężczyzna, w imieniu którego RPO złożył skargę do SN, wziął od wyspecjalizowanej w tym spółki 18 tys. zł pożyczki, z czego wypłacona mu realnie kwota wyniosła zaledwie 9 tys., pozostałą część stanowiły tzw. koszty pożyczki. Natomiast całkowitą kwotę do spłaty ustalono na poziomie prawie 22 tys. zł. Zabezpieczeniem spłaty był weksel in blanco, podpisany przez pożyczkobiorcę.
Po zaledwie czterech miesiącach od udzielenia pożyczki firma zażądała jej całkowitej spłaty, powołując się na brak regularnych wpłat ze strony mężczyzny na poczet jego zadłużenia. Sąd rejonowy, choć początkowo odmówił wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, to ostatecznie zdecydował się na wystawienie nakazu zapłaty, tyle że w postępowaniu upominawczym. Na skutek decyzji sądu oraz działań komornika, jak pisze RPO, mężczyzna zwrócił nieuczciwej spółce ponad 18 tys. zł. Konieczność spłacania lichwiarskiej pożyczki skończyła się poważnymi problemami zdrowotnymi mężczyzny oraz pogorszeniem jego relacji rodzinnych.
RPO w skardze nadzwyczajnej zarzuca sądowi, że ten nie zbadał starannie umowy pożyczki, na podstawie której wystawił nakaz zapłaty. Wskutek tego nie sprawdzono, czy w zawartym kontrakcie nie znalazły się tzw. klauzule niedozwolone, które automatycznie powodują nieważność umowy. Po drugie, RPO wskazuje, że tego rodzaju sprawa powinna zostać rozpatrzona w zwykłym trybie, umożliwiającym zbadanie prawidłowości roszczeń wynikających z weksla in blanco, a nie w trybie upominawczym. Po trzecie, zauważa rzecznik, obowiązek zwrotu 243 proc. pożyczonej kwoty w sposób oczywisty rażąco narusza prawo i stanowi obejście art. 359 par. 22 kodeksu cywilnego przewidującego wysokość maksymalnych odsetek.©℗
