Nasza spółka złożyła do starosty wniosek o wydanie pozwolenia na rozbudowę istniejącego budynku, w którym prowadzimy działalność gospodarczą. Jest on usytuowany na granicy z sąsiednią działką. Sąsiedzi muszą zostać zawiadomieni o wszczęciu postępowania. Problem w tym, że w ewidencji gruntów są ich nieaktualne dane – widnieją tam tylko dane osób zmarłych. Wskutek tego starosta zawiesił postępowanie i wyznaczył nam termin do ustalenia ww. danych. Termin niebawem mija, a my nie jesteśmy w stanie dopełnić nałożonego na nas obowiązku. Czy w związku z tym starosta może umorzyć sprawę? Co zrobić, bo chcemy ruszyć z budową?
Jak wynika z sytuacji opisanej przez czytelnika, starosta w toku postępowania ustalił, że właściciele sąsiedniej działki muszą być uczestnikami tego postępowania. Jednak nie może kontynuować sprawy z powodu braku aktualnych danych o tych uczestnikach. W konsekwencji postępowanie zostało zawieszone ‒ zapewne na podstawie art. 97 par. 1 pkt 4 kodeksu postępowania administracyjnego (dalej: k.p.a.). Z regulacji tej wynika, że organ administracji publicznej zawiesza postępowanie, gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd.
W tym kontekście warto wspomnieć o wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 3 grudnia 2014 r. (sygn. akt VIII SA/Wa 605/14). WSA wskazał w nim m.in., że zapisy w ewidencji mają charakter techniczno-deklaratoryjny. Organy ewidencji rejestrują jedynie stany prawne ustalone w innym trybie lub przez inne organy orzekające. Nie mogą natomiast samodzielnie rozstrzygać kwestii, które są podstawą wpisu, a także uprawnień wnioskodawcy lub innych osób do gruntu, budynku lub lokalu. Dlatego poprzez żądanie wprowadzenia zmian w ewidencji nie można dochodzić ani udowadniać swoich praw właścicielskich czy uprawnień do władania nieruchomością.
W sytuacji opisywanej w pytaniu brak aktualnych danych w ewidencji gruntów spowodował zawieszenie postępowania przez starostę, ponieważ są problemy z ustaleniem danych osobowych właścicieli sąsiedniej działki. Problem jednak w tym, że spółce wyznaczono termin na ustalenie następców prawnych po zmarłych współwłaścicielach działki sąsiedniej, a ta nie jest w stanie podołać wykonaniu tego wezwania.
Ważne regulacje
W podanych okolicznościach należy mieć przede wszystkim na uwadze art. 100 k.p.a. Zgodnie z nim organ administracji publicznej, który zawiesił postępowanie z przyczyny określonej we wspomnianym wcześniej art. 97 par. 1 pkt 4 k.p.a., ma równocześnie wystąpić do właściwego organu lub sądu o rozstrzygnięcie zagadnienia wstępnego albo wezwać stronę do wystąpienia o to w oznaczonym terminie ‒ chyba że strona wykaże, że już zwróciła się w tej sprawie do właściwego organu lub sądu. Jeżeli zawieszenie postępowania z przyczyny określonej w art. 97 par. 1 pkt 4 k.p.a. mogłoby spowodować niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego albo poważną szkodę dla interesu społecznego, to organ administracji publicznej ma załatwić sprawę, rozstrzygając zagadnienie wstępne we własnym zakresie. Tak samo będzie w sytuacji, gdy strona mimo wezwania nie wystąpiła o rozstrzygnięcie zagadnienia wstępnego albo gdy zawieszenie postępowania mogłoby spowodować niepowetowaną szkodę dla strony.
Przytoczenie tych ostatnich przepisów jest o tyle istotne, że regulują one kwestie związane z rozstrzyganiem zagadnienia wstępnego, którym w sytuacji czytelnika jest ustalenie danych następców prawnych właścicieli działki sąsiedniej.
Obowiązki po dwóch stronach
Należy zauważyć, że ww. przepisy zobowiązują zarówno stronę, jak i organ (starostę) do rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego. Potwierdza to orzecznictwo sądowe. WSA w Gorzowie Wielkopolskim w wyroku z 19 września 2012 r. (sygn. akt II SA/Go 507/12) wskazał: „nieuzasadniony jest pogląd organu II instancji, że żądanie od potencjalnych spadkobierców stron wystąpienia o stwierdzenia nabycia spadku naruszyło przepis art. 100 par. 1 k.p.a. Z jego treści wynika bowiem, że obowiązkiem wystąpienia do właściwego organu lub sądu o rozstrzygnięcie zagadnienia wstępnego w równym stopniu obciążony jest organ prowadzący postępowanie, jak i strona, którą organ wezwie do takiego wystąpienia, o ile wcześniej do wystąpienia takiego nie doszło. Taka czynność mieści się więc w katalogu kompetencji organu administracyjnego, co nie uchybia prawu innych stron do podjęcia samodzielnych czynności zmierzających do ustalenia kręgu spadkobierców zmarłych współwłaścicieli przedmiotowej nieruchomości”.
Biorąc pod uwagę powyższe rozstrzygnięcie, w przytoczonych w stanie faktycznym okolicznościach brak ustalenia ww. danych przez spółkę nie powinien spowodować umorzenia postępowania w sprawie pozwolenia na rozbudowę budynku. Ciężar ustalenia tych danych spoczywa bowiem także na organie. Można więc skierować do starosty pismo z informacją o niemożności ustalenia danych przez spółkę z powodu obiektywnych trudności, z jednoczesnym wnioskiem o prowadzenie dalszego postępowania o rozbudowę budynku. Można dodać, że również organ winien dążyć do ustalenia danych właścicieli sąsiedniej działki. ©℗
Podstawa prawna
Podstawa prawna
• art. 97 par. 1 pkt 4, art. 100 ustawy z 14 czerwca 1960 r. ‒ Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 572)