Aleksandra Lindner: Jeśli zabraknie środków z funduszu, to sprzedawcy energii elektrycznej nie będą się skłaniać ku wypłacaniu upustów.

Mimo zamrożenia cen energii ciągle są one wysokie i napędzają inflację. Tymczasem przedsiębiorcy mogą się ubiegać o zwrot części poniesionych kosztów z tego tytułu. Jakie podmioty są uprawnione do jego otrzymania i co trzeba zrobić, by taki zwrot otrzymać?
ikona lupy />
Aleksandra Lindner, adwokat, partner w kancelarii HWW Hewelt Wojnowski Lindner i Wspólnicy / Materiały prasowe / fot. Bartlomiej Zackiewicz/Materiały prasowe

Zasady te reguluje art. 20 ustawy o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 r. oraz w 2024 r. (Dz.U. poz. 2243 ze zm.). W przypadku, gdy poziom zużycia energii elektrycznej przez odbiorcę uprawnionego w okresie od 1 stycznia 2023 r. do 31 grudnia 2023 r. wynosił nie więcej niż 90 proc. średniego rocznego zużycia tego odbiorcy z okresu od 1 stycznia 2018 r. do 31 grudnia 2022 r., przedsiębiorca dostaje upust.

A jakich przedsiębiorców można zaliczyć do uprawnionych w myśl ustawy?

Chodzi o mikroprzedsiębiorców, a także małych i średnich przedsiębiorców w zakresie, w jakim zużywają oni energię elektryczną na potrzeby podstawowej działalności. Oprócz tego inne podmioty niż z grupy taryfowej G, będące małymi (do 50 pracowników i 10 mln euro rocznego obrotu) albo średnimi przedsiębiorstwami (do 250 pracowników i 50 mln euro obrotu).

Do tego uprawnionymi są producenci rolni (w tym osoby fizyczne) w zakresie, w jakim zużywają energię elektryczną na potrzeby prowadzonej działalności.

Gdy poziom zużycia energii elektrycznej przez odbiorcę uprawnionego w okresie od 1 października 2022 r. do 31 grudnia 2023 r. wynosił nie więcej niż 90 proc. zużycia w stosunku do poziomu zużycia energii przez tego odbiorcę w okresie od 1 października 2021 r. do 31 grudnia 2022 r., podmiot uprawniony w rozliczeniach z tym odbiorcą w 2024 r. stosuje upust.

To oznacza, że do otrzymania upustu 10 proc. w rozliczeniach będą uprawnieni m.in. mikro, mali albo średni przedsiębiorcy w zakresie, w jakim zużywają energię elektryczną na potrzeby podstawowej działalności, których zużycie energii w 2023 r. było niższe niż 90 proc. średniego rocznego zużycia z lat 2018–2022, a także odbiorcy m.in. z grupy taryfowej G, którzy w okresie od października 2022 r. do grudnia 2023 r. zużyli nie więcej niż 90 proc. energii w porównaniu ze zużyciem w okresie od października 2021 r. do grudnia 2022 r.

Jakie są limity dopłat, które przedsiębiorcy mogą otrzymać, lub terminy, których należy dotrzymać, ubiegając się o rekompensatę?

Dla odbiorców przedsiębiorców kwota upustu stanowi równowartość 10 proc. łącznej kwoty rozliczenia sprzedaży energii elektrycznej poniesionej przez odbiorcę uprawnionego w okresie od 1 stycznia 2023 r. do 31 grudnia 2023 r. Natomiast w stosunku do odbiorców końcowych, do których należą podmioty m.in. z grupy taryfowej G, kwotę upustu stanowi równowartość 10 proc. łącznej kwoty rozliczenia sprzedaży energii elektrycznej oraz usługi dystrybucji energii elektrycznej poniesionej przez odbiorcę od 1 października 2022 r. do 31 grudnia 2023 r.

W tym przypadku należy zwrócić uwagę na to, że oprócz różnicy w zakresie okresów branych pod uwagę do naliczenia upustu 10 proc. dodatkowo w stosunku do odbiorców końcowych m.in. z grupy taryfowej G możliwe jest zastosowanie upustu w wysokości 10 proc. łącznej kwoty rozliczenia sprzedaży energii elektrycznej i usługi dystrybucji energii elektrycznej (w przypadku umowy kompleksowej) poniesionej w okresie od 1 października 2022 r. do 31 grudnia 2023 r.

Dodatkowo w przypadku przedsiębiorcy, gdy nie nabywał on energii elektrycznej w okresie od 1 stycznia 2018 r. do końca 2022 r., jako dane stanowiące podstawę wyliczenia równowartości poboru energii elektrycznej w tym okresie przyjmuje się albo ilość pobraną w okresie od dnia rozpoczęcia nabywania energii elektrycznej do 31 grudnia 2022 r. (przeliczoną proporcjonalnie dla całego tego okresu), albo ilość deklarowaną przez odbiorcę w umowie.

Czy jest jakiś termin na składanie wniosków? Czy może się zdarzyć tak, że dla części uprawnionych do skorzystania z pomocy przedsiębiorców zabraknie pieniędzy z powodu wyczerpania się puli?

Upust w stosunku do wszystkich odbiorców, o których mówimy, zostanie zastosowany w rozliczeniach za 2024 r. Przepisy nie regulują dokładnych dat limitujących termin zwrotu przez sprzedawców ani składania odpowiednich wniosków. Niemniej należy mieć na uwadze, że o tę dopłatę można się starać już od początku 2024 r., a sam limit wynosi 4 mln euro (17 mln zł). Jednak ze złożeniem stosownego wniosku lepiej się pośpieszyć, bowiem po wypłacie upustu przez sprzedawcę energii ten ostatni będzie miał regres do Zarządcy Rozliczeń SA o zwrot zastosowanego upustu.

Co ciekawe, do upustu mają mieć zastosowanie te same przepisy co do tak zwanych rekompensat, czyli świadczeń wypłacanych podmiotom uprawnionym, którymi są przedsiębiorstwa energetyczne. Wobec tego należy rozważyć wpływ art. 18 ustawy na wypłaty upustu. Przepis ten stanowi, że „w przypadku braku środków na rachunku rekompensaty ceny maksymalnej na wypłatę rekompensat zarządca rozliczeń wstrzymuje wypłatę do czasu zapewnienia środków na ten cel. Za okres wstrzymania wypłaty nie nalicza się odsetek za opóźnienie”.

Wydaje się, że jeśli Fundusz przeciwdziałania COVID-19 nie byłby w stanie przekazać Zarządcy Rozliczeń SA odpowiedniej sumy pieniędzy potrzebnej do zastosowania upustów, sprzedawcy energii nie otrzymaliby ich równowartości. Należy się więc spodziewać, że sprzedawcy energii elektrycznej nie będą się skłaniać ku wypłacaniu upustów. Możliwe, że w tej sytuacji może zadziałać zasada „kto pierwszy, ten lepszy”. Na rynku pojawiła się informacja, że obecnie kwota przeznaczona na fundusz, którym dysponuje Zarządca Rozliczeń SA, wynosi ok. 3,2 mld zł. Należy zatem się śpieszyć ze złożeniem wniosku. ©℗

Rozmawiał Piotr Szymaniak