Upadłość konsumencka może pomóc osobie z długami, jednakże niektóre nierzetelne informacje mogą spowodować, że z upadłości konsumenckiej skorzystają osoby nie do końca świadome jak przebiega ta procedura, bądź odwrotnie – nie skorzystają osoby, dla których instytucja ta jest przewidziana. Analizując najczęstsze pytania naszych klientów oraz te pojawiające się na portalach internetowych, postaramy wyjaśnić niektóre problematycznych kwestii.
MIT (1)
Żeby ogłosić upadłość konsumencką trzeba mieć majątek i jest to kosztowne
W przeciwieństwie do postępowania upadłościowego przedsiębiorców, w upadłości konsumenckiej nie ma konieczności posiadania środków na zaspokojenie kosztów postępowania. Sam wniosek o ogłoszenie upadłości podlega opłacie stałej w wysokości 30,00 zł i jest to jedyny koszt, który jest prawem wymagany. Wszelkie koszty postępowania upadłościowego z udziałem konsumenta są ustalane i rozliczane na jego końcowym etapie. Niezaspokojone z masy upadłości zobowiązania po zakończeniu postępowania upadłościowego ponosi upadły i mają one pierwszeństwo przed innymi jego zobowiązaniami.
MIT (2)
Syndyk może mi wszystko zabrać
W skład masy upadłości wchodzi majątek należący do upadłego w dniu ogłoszenia upadłości oraz ten nabyty przez upadłego w toku trwania postępowania upadłościowego. W tym zakresie ustawodawca przewidział jednak kilka wyjątków. Wyłączeniu z masy upadłości podlegają przedmioty urządzenia domowego niezbędne dla dłużnika i jego domowników. Do nich zalicza się, w szczególności sprzęt AGD oraz podstawowe wyposażenie miejsca zamieszkania dłużnika. W świetle obowiązujących przepisów syndyk nie jest również obowiązany do zajęcia i sprzedaży narzędzi i innych przedmiotów niezbędnych do pracy zarobkowej upadłego. W toku trwania postępowania upadłościowego do masy upadłości nie wchodzi także wynagrodzenie za pracę upadłego w części niepodającej zajęciu (m.in. w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę) i analogicznie świadczenia emerytalne i rentowne wypłacane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Zakres i każdorazową wysokość zajęć danych świadczeń przez syndyka w toku postępowania upadłościowego regulują przepisy kodeksu pracy oraz ustawy o emeryturach i rentach z funduszu ubezpieczeń społecznych.
MIT (3)
Syndyk sprzeda moje mieszkanie i wyląduję na bruku
Zasadą jest, że syndyk w toku trwania postępowania upadłościowego jest zobligowany do likwidacji całego majątku upadłego, w tym wszystkich nieruchomości będących własnością upadłego dłużnika. Jeżeli jednak upadły jest osobą fizyczną, a w skład masy upadłości wchodzi lokal mieszkalny albo dom jednorodzinny, w którym zamieszkuje upadły i niezbędne jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu, może wnioskować o wydzielenie z sumy uzyskanej ze sprzedaży kwoty odpowiadającej przeciętnemu czynszowi najmu lokalu mieszkalnego w tej samej lub sąsiedniej miejscowości za okres od dwunastu do dwudziestu czterech miesięcy. Ostateczną wysokość tej kwoty określa Sąd, biorąc przy tym pod uwagę potrzeby mieszkaniowe upadłego, liczbę osób pozostających na jego utrzymaniu, zdolności zarobkowe upadłego, a także sumę uzyskaną ze sprzedaży lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego.
MIT (4)
Ogłoszenie upadłości wobec mnie nie ma wpływu na sytuację mojego współmałżonka
Ogłoszenie upadłości ma istotny skutek względem sytuacji małżonków, w szczególności, gdy na taki krok decyduje się tylko jeden z nich. Wiele zależy od ustroju majątkowego obowiązującego w małżeństwie. W przypadku pozostawania przez małżonków w ustroju rozdzielności majątkowej, nie będzie miało to takiego wpływu, jak przy ustroju wspólności majątkowej. Z całą pewnością należy wiedzieć, że z dniem ogłoszenia upadłości jednego z małżonków powstaje między małżonkami rozdzielność majątkowa, natomiast jeżeli małżonkowie pozostawali w ustroju wspólności majątkowej, majątek wspólny małżonków wchodzi do masy upadłości, a wówczas jego podział staje się niedopuszczalny. W takiej sytuacji współmałżonek upadłego może dochodzić należności z tytułu udziału w majątku wspólnym jedynie w postępowaniu upadłościowym, zgłaszając taką wierzytelność syndykowi.
MIT (5)
Ogłoszenie upadłości to już umorzenie moich zobowiązań
Jednym z aspektów wymagającym często szerszego wyjaśnienia osobom zainteresowanym ogłoszeniem upadłości konsumenckiej jest fakt, że proces oddłużeniowy dzieli się na kilka etapów. W pierwszej kolejności – na skutek wniosku dłużnika i tylko w przypadku ziszczenia się ustawowych do tego przesłanek, Sąd upadłościowy wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości. Nie jest to jednak równoznaczne z umorzeniem zobowiązań dłużnika. Wówczas rozpoczyna się tzw. etap likwidacyjny, w ramach którego wyznaczony przez Sąd syndyk jednocześnie dokonuje likwidacji majątku dłużnika całego wchodzącego w skład masy upadłościowej oraz ustala wysokość zobowiązań upadłego. Etap ten jest zwieńczony wydaniem przez Sąd upadłościowy kolejnego postanowienia. W tym miejscu ustawodawca wprowadził kilka możliwych sposobów zakończenia pierwszego etapu postępowania upadłościowego. Może on polegać na ustaleniu planu spłaty wierzycieli, odmowie ustalenia planu spłaty, umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalania planu spłaty ze względu na trwałą niezdolność dłużnika do dokonywania jakichkolwiek wpłat oraz warunkowym umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty ze względu na okresową niezdolność dłużnika do realizacji spłat. Wyłącznie umorzenie zobowiązań upadłego bez ustalania planu spłaty wiąże się z natychmiastowym oddłużeniem zainteresowanego. Z kolei w przypadku ustalenia planu spłaty wierzycieli, Sąd upadłościowy wyda postanowienie o stwierdzeniu wykonania planu spłaty wierzycieli i umorzeniu zobowiązań upadłego powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości i niewykonanych w wyniku wykonania planu spłaty wierzycieli, dopiero po wykonaniu przez upadłego wszystkich obowiązków w nim zakreślonych.
MIT (6)
W toku postępowania upadłościowego i tak muszę spłacić wszystkie moje długi
W ramach postępowania upadłościowego funkcjonuje tzw. zasada optymalizacji, która polega na tym, aby w toku postępowania upadłościowego roszczenia wierzycieli zostały zaspokojone w jak najwyższym stopniu, dbając jednocześnie o to aby umożliwić dłużnikowi umorzenie zobowiązań niewykonanych w toku postępowania upadłościowego. Nie można uznać zatem za zasadę, że upadły ma dokonać zapłaty wszystkich swoich zobowiązań. Przed podjęciem przez Sąd upadłościowy decyzji w przedmiocie zakończenia postępowania, najpierw każdorazowo i starannie weryfikowana jest aktualna sytuacja osobista i majątkowa upadłego, a także przyczyny powstania niewypłacalności. Powyższe okoliczności w sposób bezpośredni rzutują na ostateczny zakres spłaty zobowiązań przez upadłego.
MIT (7)
Wszystkie moje długi zostaną umorzone
Wbrew pozorom ogłoszenie upadłości, a następnie wykonanie planu spłaty wierzycieli nie powoduje umorzenia wszystkich długów. Przed ogłoszeniem upadłości należy mieć zatem na względzie pewne ograniczenia wprowadzone przez ustawodawcę. Nie podlegają bowiem umorzeniu zobowiązania o charakterze alimentacyjnym, zobowiązania wynikające z rent z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci, zobowiązania do zapłaty orzeczonych przez sąd kar grzywny, a także do wykonania obowiązku naprawienia szkody oraz zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, zobowiązania do zapłaty nawiązki lub świadczenia pieniężnego orzeczonych przez sąd jako środek karny lub środek związany z poddaniem sprawcy próbie, jak również zobowiązania do naprawienia szkody wynikającej z przestępstwa lub wykroczenia stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem oraz zobowiązania, których upadły umyślnie nie ujawnił, jeżeli wierzyciel nie brał udziału w postępowaniu.
MIT (8)
Zawsze mogę liczyć na oddłużenie
Przed podjęciem decyzji o upadłości konsumenckiej należy mieć na uwadze, że w pewnych warunkach Sąd może odmówić dłużkowi ustalenia planu spłaty i na końcowym etapie postępowania wydać postanowienie o odmowie ustalenia planu spłaty wierzycieli albo umorzenia zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli lub warunkowego umorzenia zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli. Ma to miejsce, w sytuacji, gdy upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień w sposób celowy, w szczególności przez trwonienie części składowych majątku oraz celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań lub w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości w stosunku do upadłego prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań. Obie te przesłanki mogą zostać uznane za niewystarczające do odmowy oddłużenia w każdej z trzech dopuszczalnych form, jeżeli uwzględnienie wniosku jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.
MIT (9)
Już nigdy nie będę mógł wziąć kredytu
Pozytywne przejście procedury upadłościowej i uzyskanie oddłużenia nie uniemożliwia w przyszłości – jak mogłoby się wydawać, zawarcia umowy kredytu czy pożyczki. W zasadzie w tym zakresie nie ma żadnych ograniczeń. Osoba fizyczna pod zakończeniu upadłości konsumenckiej może starać się o kredyt w dowolnym banku. Bank dokona weryfikacji zdolności kredytowej osoby zainteresowanej i podejmie indywidualną decyzja. Wszystkie niekorzystne informacje dla oceny zdolności kredytowej osoby fizycznej umieszczone w BIK, powinny zostać wykreślone po 5 latach od dnia uprawomocnienia się postanowienia o umorzeniu zobowiązań dłużnika.