Mam problem z odbiorem pojazdu użytkowego, który kupiłem na licytacji od komornika. Zapłaciłem za niego, ale dłużnik oświadczył mi, że go nie odda. Co zrobić w tej sytuacji? Postępowanie jeszcze formalnie się nie zakończyło. Czy powinienem zwrócić się o pomoc do policji czy do komornika?
Z opisu wynika, że przedsiębiorca nabył w trakcie licytacji komorniczej ruchomość w postaci pojazdu użytkowego. Zapewne uiścił już cenę nabycia komornikowi. Z formalnego punktu widzenia pojazd ten stanowi własność przedsiębiorcy i rzecz jasna powinien mieć prawo do dysponowania nim. Zgodnie bowiem z art. 879 kodeksu postępowania cywilnego (dalej: k.p.c.), „kto nabywa rzecz na podstawie przepisów niniejszego rozdziału, staje się jej właścicielem bez żadnych obciążeń i powinien ją natychmiast odebrać. Nabywcy nie przysługują roszczenia z tytułu rękojmi za wady rzeczy; przeciwko nabywcy nie można podnosić zarzutów co do ważności nabycia”.
Mechanizm ochronny
Ustawodawca przewidział mechanizm, który ma zabezpieczać interesy nabywcy licytacyjnego. Mianowicie w art. 878 k.p.c. postanowiono, że „jeżeli dłużnik lub dozorca odmawia wydania rzeczy nabywcy, komornik na wniosek nabywcy postąpi jak przy egzekucji roszczeń niepieniężnych”. W praktyce oznacza to tyle, że komornik będzie postępował w specjalnym trybie, o którym mowa w art. 1041–1045 k.p.c. Ze wskazanych regulacji wynika, że jeżeli dłużnik ma wydać wierzycielowi rzecz ruchomą, komornik sądu, w którego okręgu rzecz się znajduje, odbierze ją dłużnikowi i wyda wierzycielowi. Jeżeli zaś ze względu na rodzaj rzeczy niezwłoczne fizyczne jej przejęcie nie jest możliwe, to komornik wprowadzi wierzyciela w posiadanie rzeczy zgodnie z przepisami prawa cywilnego. Z kolei jeżeli rzeczy odebranej dłużnikowi nie można niezwłocznie wydać wierzycielowi, to komornik złoży ją do depozytu sądowego albo odda na przechowanie na koszt i niebezpieczeństwo wierzyciela. Natomiast jeżeli rzecz należąca do dłużnika znajduje się we władaniu osoby trzeciej, która nie zgadza się na jej wydanie, komornik zajmie roszczenie dłużnika o wydanie rzeczy. W przepisie tym zaznaczono ponadto, że jeżeli wierzyciel żąda, aby odebranie rzeczy odbyło się w jego obecności, komornik zawiadomi go o terminie odebrania, a w razie niestawiennictwa wierzyciela nie przystąpi do wykonania. A jeżeli komornik nie znajdzie u dłużnika rzeczy lub dokumentu, które mają być odebrane, sąd na wniosek wierzyciela nakaże dłużnikowi, aby wyjawił, gdzie one się znajdują, i aby złożył przyrzeczenie, że jego oświadczenia są zgodne z prawdą.
Powyższe regulacje prawne mają stanowić pewną gwarancję dla nabywcy licytacyjnego, że odzyska władanie nad zakupem dokonanym w licytacji komorniczej.
W czym pomoże policja
Co ważne, nabywca nie musi wszczynać odrębnego postępowania egzekucyjnego, odbioru rzeczy, np. pojazdu, dokona bowiem komornik w ramach prowadzonego postępowania. W praktyce jeśli dłużnik będzie stawiał opór w wydaniu pojazdu, komornik może korzystać nawet z pomocy policji. Taką możliwość, w razie oporu dłużnika, daje art. 765 k.p.c. Nie jest więc celowe, aby przedsiębiorca sam wzywał policję, może to jedynie zasugerować komornikowi. Zasady postępowania funkcjonariuszy uregulowano w rozporządzeniu ministra spraw wewnętrznych i administracji w sprawie udzielania pomocy komornikowi przez Policję lub Straż Graniczną przy wykonywaniu czynności egzekucyjnych. Tamże m.in. postanowiono, że „policja udziela pomocy komornikowi przy wykonywaniu czynności egzekucyjnych, jeżeli w toku wykonywania tych czynności komornik natrafi na opór, który utrudnia lub uniemożliwia mu wykonywanie tych czynności, albo jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że na taki opór natrafi”. Zaznaczono, że owa pomoc jest realizowana przez zapewnienie komornikowi oraz innym uczestnikom postępowania bezpieczeństwa osobistego, mając na względzie poszanowanie godności osób biorących udział w tych czynnościach. W przypadku zakłócenia wykonywania czynności egzekucyjnych przez uczestników postępowania policja (lub Straż Graniczna) ustnie wzywa te osoby do zachowania umożliwiającego wykonanie czynności egzekucyjnych przez komornika. W przypadku niezastosowania się do wezwania funkcjonariusze podejmują czynności zmierzające do umożliwienia wykonania czynności egzekucyjnych przez komornika.
Skoro więc przedsiębiorca nie jest w stanie odebrać od dłużnika ruchomości zakupionej w licytacji, powinien złożyć do komornika wniosek, aby ten dokonał odbioru rzeczy. Ten zaś może skorzystać z pomocy policji, co z pewnością umożliwi przedsiębiorcy uzyskanie władania pojazdem. ©℗
Podstawa prawna
• art. 878 i 879, art. 1041‒1045 kodeksu postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1805; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 830)
• rozporządzenie z 15 marca 2019 r. ministra spraw wewnętrznych i administracji w sprawie udzielania pomocy komornikowi przez Policję lub Straż Graniczną przy wykonywaniu czynności egzekucyjnych (Dz.U. z 2019 r. poz. 551)
