Poszkodowany w wyniku naruszenia prawa konkurencji przez spółkę dominującą może się domagać naprawy szkody od spółki zależnej – orzekł Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Sprawa dotyczyła hiszpańskiej firmy sprzedającej ciężarówki, będącej częścią większej grupy kapitałowej. W 2016 r. Komisja Europejska stwierdziła naruszenie zasad unijnego prawa konkurencji przez spółkę dominującą tej grupy (chodziło o porozumienie kartelowe z 14 innymi producentami ciężarówek w Europie, w ramach którego ustalano i zawyżano ceny). W wyniku tej decyzji KE inna hiszpańska firma, która nabyła wiele lat wcześniej pojazdy, zażądała od spółki zależnej 22 tys. euro odszkodowania za straty wynikłe z działalności kartelu.
Początkowo powództwo zostało oddalone przez sąd I instancji, gdyż decyzja komisji nie dotyczyła pozwanej firmy, jednak po wniesieniu apelacji sąd okręgowy w Barcelonie zdecydował się wystąpić z pytaniem prejudycjalnym do TSUE. Sprawę rozstrzygnęła w ubiegłym tygodniu Wielka Izba.
Trybunał wskazał, że zgodnie z prawem Unii każdy poszkodowany może się domagać naprawienia szkody od „przedsiębiorstw” uczestniczących w kartelu lub innych praktykach zakazanych na mocy art. 101 traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE). Zgodnie zaś z orzecznictwem Trybunału pojęcie „przedsiębiorstwa” w rozumieniu art. 101 TFUE obejmuje każdy podmiot prowadzący działalność gospodarczą, niezależnie od jego statusu prawnego oraz sposobu finansowania, i oznacza w związku z tym jednostkę gospodarczą, nawet jeśli z prawnego punktu widzenia jednostka ta składa się z kilku osób fizycznych lub prawnych. Taka interpretacja, zdaniem TSUE, z mocy prawa prowadzi do odpowiedzialności solidarnej między podmiotami tworzącymi jednostkę gospodarczą w chwili popełnienia naruszenia.
Wynika z tego, że poszkodowany może się domagać pociągnięcia spółki zależnej do odpowiedzialności cywilnej za stwierdzone naruszenie art. 101 TFUE przez spółkę dominującą. Musi jednak wykazać, że stanowią one jedną „jednostkę gospodarczą” ze względu na powiązania ekonomiczne, prawne i organizacyjne, a także rzeczywisty związek między działalnością gospodarczą obu spółek. Pozwana spółka zależna może oczywiście kwestionować przed sądem swoją przynależność do tej „jednostki gospodarczej”.
Nie można natomiast przed sądem krajowym kwestionować samego naruszenia art. 101 traktatu stwierdzonego przez Komisję. Z drugiej strony sam fakt, że Komisja nie nałożyła na spółkę dominującą kary administracyjnej albo że w ogóle nie podjęła decyzji w sprawie naruszenia przez nią zasad konkurencji, nie wyłącza możliwości dochodzenia odszkodowania od spółki zależnej. W związku z tym TSUE stwierdził, że art. 101 ust. 1 TFUE stoi na przeszkodzie przepisom krajowym, które przewidują możliwość przypisania odpowiedzialności za zachowanie jednej spółki innej spółce wyłącznie w przypadku, gdy drugi z tych podmiotów sprawuje kontrolę nad pierwszym.
orzecznictwo
Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 6 października 2021 r. w sprawie C-882/19 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia