Wymieniłem wszystkie świetlówki na energooszczędne ledowe. Po przeprowadzeniu kontroli inspektorzy ochrony środowiska stwierdzili w zarządzeniu pokontrolnym, że zostały przekroczone dopuszczalne limity wytwarzania odpadów. Nakazano mi dostosowanie posiadanego pozwolenia do ilości odpadów wytworzonych w ostatnim roku. Tymczasem było to zdarzenie jednorazowe, związane z wymianą świetlówek. Czy istnieje obowiązek zmiany pozwolenia, skoro w kolejnych latach takie wyższe ilości odpadów jak w roku poprzednim nie będą już wytwarzane? Czy grożą jakieś sankcje za przekroczenie limitów w ub.r. i ewentualnie z tytułu niewykonania decyzji?
Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska (dalej: u.i.o.ś.) na podstawie ustaleń kontroli wojewódzki inspektor ochrony środowiska może:
1) wydać zarządzenie pokontrolne do kierownika kontrolowanej jednostki organizacyjnej lub osoby fizycznej:
2) wydać na podstawie odrębnych przepisów decyzję administracyjną;
3) wszcząć egzekucję, jeżeli obowiązek wynika z mocy prawa lub decyzji administracyjnej.
Milczenie może być kosztowne
W sytuacji, w której inspektorzy stwierdzają naruszenia przepisów ochrony środowiska, najczęściej wydają w pierwszej kolejności zarządzenie pokontrolne, co ma miejsce w niniejszej sprawie. Jest to akt o charakterze władczym organu administracji publicznej, który zawiera w sobie dwa elementy. Po pierwsze – przypomnienie o podstawowych (naruszonych) obowiązkach wynikających z przepisów o ochronie środowiska (np. inspektorzy stwierdzając przekroczenie warunków pozwolenia na wytwarzanie odpadów, powinni przypomnieć o obowiązku stosowania się do limitów). Po drugie – informację, że kontrolowany w wyznaczonym terminie ma obowiązek poinformowania wojewódzki inspektorat ochrony środowiska (dalej: WIOŚ) o zakresie podjętych i zrealizowanych działań służących wyeliminowaniu wskazanych naruszeń (art. 12 ust. 2 u.i.o.ś.). A zatem z zarządzenia pokontrolnego nie płynie wprost obowiązek wystąpienia o zmianę czy też o nowe pozwolenie na wytwarzanie odpadów.
Co istotne – nie jest karalne na podstawie zarządzenia pokontrolnego samo niewykonanie przypominanych obowiązków, sankcje za to grożą za niepoinformowanie o zakresie podjętych i zrealizowanych (lub nie) działań służących wyeliminowaniu wskazanych naruszeń. A zatem kontrolowany może także przekazać informację, że się nie zgadza z zarządzeniem pokontrolnym (w całości i w części) i dlatego go nie wykona. Moim zdaniem czytelnik w informacji skierowanej do inspekcji ochrony środowiska powinien wyjaśnić (aby inspekcja wiedziała, iż zaistniała sytuacja nie jest przejawem niesubordynacji), że przedsiębiorca nie wystąpi o zmianę pozwolenia na wytwarzanie odpadów, albowiem sytuacja miała charakter jednostkowy za poprzedni rok i w kolejnych latach przekroczenia nie będą miały miejsca.
Sankcje
Jakie sankcje grożą przedsiębiorcy? Zgodnie z art. 351 ust. 1 ustawy – Prawo ochrony środowiska (dalej: p.o.ś.), kto eksploatuje instalację bez wymaganego pozwolenia lub z naruszeniem jego warunków, podlega karze aresztu albo ograniczenia wolności, albo grzywny. Do przypadków naruszenia warunków pozwolenia należy zaliczać właśnie sytuacje, w których przekroczone są limity wytwarzanych odpadów. W praktyce stosowane są najczęściej grzywny – ich wysokość, zgodnie z kodeksem wykroczeń, wynosi od 20 do 5000 zł (art. 24 par. 1 kodeksu wykroczeń).
Drugą potencjalną sankcją jest możliwość cofnięcia pozwolenia. Zgodnie z art. 195 ust. 1 p.o.ś. pozwolenie może zostać cofnięte lub ograniczone bez odszkodowania, jeżeli eksploatacja instalacji jest prowadzona z naruszeniem warunków pozwolenia, innych przepisów ustawy lub ustawy o odpadach. Zanim jednak do tego dojdzie, przepisy nakazują danie szansy przedsiębiorcy. W myśl art. 195 ust. 2 w przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, przed wydaniem decyzji w przedmiocie cofnięcia lub ograniczenia pozwolenia organ wzywa go do usunięcia naruszeń w oznaczonym terminie. Wezwanie to ma na celu doprowadzenie do przestrzegania prawa przez podmiot prowadzący instalację, w sytuacji, gdy w wyniku poczynionych w postępowaniu ustaleń stwierdzone zostanie, że eksploatacja instalacji jest prowadzona z naruszeniem warunków pozwolenia lub przepisów prawa. Jeżeli u czytelnika obecnie nie ma już przekroczeń w zakresie wytwarzania odpadów, to organ nie ma już podstaw do kierowania wezwania z art. 195 ust. 2 p.o.ś., a więc i do cofnięcia pozwolenia.
WAŻNE Przed ograniczeniem lub cofnięciem pozwolenia środowiskowego inspekcja musi wezwać przedsiębiorcę, aby ten w oznaczonym terminie usunął stwierdzone u niego naruszenia.
Podstawa prawna
• art. 195 ust. 1 i 2, art. 351 ust. 1 ustawy z 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1219; ost. zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1162)
• art. 12 ust. 1 ustawy z 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1070)
• art. 24 par. 1 ustawy z 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 281; ost. zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1023)
