Sejm poparł część poprawek Senatu do tzw. ustawy covidowej, w tym opisywaną na naszych łamach poprawkę dotyczącą czynszów w galeriach handlowych.
Nowela ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych wprowadza m.in. 80-proc. obniżki czynszów dla najemców w galeriach handlowych na czas lockdownu i 50-proc. obniżki przez 3 miesiące po zniesieniu ograniczeń. Zakłada też wsparcie branży turystycznej w postaci przedłużenia o rok terminu realizacji voucherów turystycznych i przesunięcia terminu zwrotu wypłat do Turystycznego Funduszu Zwrotów.
Kluczowa z przyjętych przez Sejm poprawek Senatu zakłada nowe brzmienie art. 7. Stanowi on, że – tylko w odniesieniu do okresu po 31 grudnia 2020 r. – w 14 dni od wejścia ustawy w życie będzie można uchylić się od skutków prawnych oświadczenia woli dotyczącego przedłużenia umowy najmu. Następować to ma poprzez złożenie drugiej stronie oświadczenia na piśmie.
Profesor Tomasz Sójka z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza we wcześniejszym komentarzu dla nas wskazywał, że zadaniem art. 7 jest ograniczenie skutków błędnej konstrukcji art. 15ze, w efekcie czego najemcy byli zmuszani do przedłużania umów z galeriami o okres każdego kolejnego lockdownu plus każdorazowo o 6 miesięcy. W sumie dawało to prawie 3 lata (865 dni). Dzięki poprawce Senatu, w przypadku przedłużeń umów, które następowały już w tym roku, najemcy będą mogli uchylić się od skutków prawnych oświadczenia woli o przedłużeniu. Oznacza to istotne skrócenie okresu obowiązkowego przedłużenia umowy.
Jak mówi DGP Zofia Morbiato ze Związku Pracodawców Handlu i Usług, najemcy liczą na to, że ustawa zostanie szybko podpisana przez prezydenta i wszyscy zainteresowani będą mogli skorzystać z nowych regulacji. – Jesteśmy wdzięczni, że rząd i parlament dostrzegły, że w relacjach pomiędzy właścicielami centrów handlowych, za którymi stoją potężne fundusze inwestycyjne, a nami – kupcami, producentami, rzemieślnikami, twórcami marek odzieżowych, obuwniczych czy sportowych – istnieje gigantyczna nierównowaga – deklaruje. W jej ocenie uchwalanie tych przepisów to pierwszy krok, by to zmienić.
Uważa ona, że nowelizacja przyczyni się do uratowania dziesiątek polskich firm przed bankructwem i ocalenia tysięcy miejsc pracy. – Bez zaangażowania wielu osób, a m.in. wiceministra Marka Niedużaka i senatora Krzysztofa Kwiatkowskiego, który złożył poprawkę dotyczącą niezwykle istotnych przepisów przejściowych, byłoby to niemożliwe – dodaje Morbiato.
Zupełnie inne jest stanowisko Krzysztofa Poznańskiego, dyrektora zarządzającego Polskiej Rady Centrów Handlowych. – Polskie regulacje czynszowe w opinii licznych ekspertów prawa są m.in. niezgodne z obowiązującym prawem i Konstytucją RP, stanowią bezprawną interwencję państwa w umowy gospodarcze, są selektywne, dyskryminujące i nierówno traktują przedsiębiorstwa, naruszają zasadę niedziałania prawa wstecz oraz stanowią niedozwoloną pomoc publiczną – wskazuje w komentarzu dla nas. Podkreśla, że regulacje dotyczące czynszów w galeriach nie były konsultowane z wynajmującymi, pomimo licznych apeli do przedstawicieli rządu i parlamentu.
Jak zaznacza, właściciele i zarządcy centrów handlowych już wskutek dotychczasowych regulacji łącznie stracili ponad połowę rocznych przychodów. Jednocześnie zostali wykluczeni z tarczy pomocowej PFR oraz pozbawieni innych form wsparcia. W konsekwencji pozostali m.in. z miliardowymi zobowiązaniami wobec banków. Zauważa też, że ustawa przyznaje wsparcie każdemu najemcy, bez analizy jego sytuacji finansowej. Tymczasem, wskazuje Poznański, nie jest to jednolita grupa. Ponad połowa z nich to wielkie międzynarodowe korporacje, kolejne 40 proc. to polskie sieci, w tym duże spółki giełdowe, a jedynie 10 proc. stanowią mali lokalni przedsiębiorcy.
Etap legislacyjny
Ustawa czeka na podpis prezydenta