Decyzja środowiskowa to klucz do rozpoczęcia inwestycji bez przestoju

Obowiązek uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (tzw. decyzji środowiskowej) został wprowadzony, aby zapewnić szeroko rozumianą ochronę środowiska. Dzięki temu inwestycje, które mogą znacząco oddziaływać na przyrodę, zdrowie ludzi czy klimat, są poprzedzane analizą ich skutków oraz konsultacjami społecznymi.

Kiedy decyzja środowiskowa jest wymagana

Obowiązek uzyskania decyzji środowiskowej dotyczy wyłącznie planowanych przedsięwzięć, które mogą:

• zawsze znacząco oddziaływać na środowisko lub
• potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko.

Nie obejmuje to inwestycji, które nie znajdują się w katalogu przedsięwzięć określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (dalej: r.p.o.ś.).

Jak należy rozumieć pojęcie przedsięwzięcie

Zgodnie z art. 3 ust. 13 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (dalej: u.o.o.ś.), przedsięwzięcie to zamierzenie budowlane lub inna ingerencja w środowisko polegająca na przekształceniu lub zmianie sposobu wykorzystania terenu. Dotyczy to również działalności wydobywczej. Pojęcie to ma zatem szeroki zakres – obejmuje wiele rodzajów aktywności gospodarczej i inwestycyjnej.

Przedsięwzięcia dzielą się na trzy podstawowe kategorie:

1) niewymienione w r.p.o.ś. – brak obowiązku uzyskania decyzji środowiskowej;

2) mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko – obowiązek uzyskania decyzji środowiskowej zależy od wyniku tzw. screeningu;

3) mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko – decyzja środowiskowa i przeprowadzenie oceny oddziaływania na środowisko są obligatoryjne.

Katalog przedsięwzięć z grup 2 i 3 jest zamknięty. Są one wymienione odpowiednio w par. 2 i 3 r.p.o.ś.

Rozporządzenie opisuje przedsięwzięcia przez:

• wskazanie celu realizacji inwestycji,
• ustalenie progów ilościowych (np. moc instalacji, powierzchnia terenu, wydajność zakładu).

Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko – obowiązki inwestora

Dla przedsięwzięć z grupy 3, czyli zakwalifikowanych jako mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, konieczne jest przeprowadzenie oceny oddziaływania na środowisko (OOŚ). Inwestor musi:

• przygotować raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko – ma on być sporządzony przez osobę posiadającą odpowiednie kwalifi kacje;
• złożyć wniosek o ustalenie zakresu raportu (tzw. scoping) – jest to fakultatywne, chyba że przedsięwzięcie może oddziaływać transgranicznie, wtedy scoping jest obowiązkowy (do wniosku dołącza się wówczas kartę informacyjną przedsięwzięcia);
• umożliwić udział społeczeństwa w postępowaniu, w tym składanie uwag i wniosków;
• współdziałać z różnymi organami administracji (art. 77 u.o.o.ś.).

Wszczęcie postępowania w sprawie wydania decyzji środowiskowej

Co do zasady postępowanie w sprawie wydania decyzji środowiskowej wszczynane jest na wniosek inwestora.

Przepisy przewidują sytuacje szczególne, w których decyzja środowiskowa jest elementem większego postępowania inwestycyjnego (np. procedury uzyskiwania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej – ZRID). Wówczas obowiązek złożenia wspomnianego wniosku może wynikać bezpośrednio z wymagań innej procedury.

Należy go złożyć do właściwego organu (wójta, burmistrza, prezydenta miasta, a w przypadku niektórych inwestycji – regionalnego dyrektora ochrony środowiska). Musi on zawierać:

• oznaczenie inwestora,
• wskazanie rodzaju i lokalizacji planowanego przedsięwzięcia,
• odpowiednią dokumentację – w zależności od kategorii inwestycji:

– kartę informacyjną przedsięwzięcia (KIP) – dla inwestycji potencjalnie znacząco oddziałujących,

– raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko (Raport OOŚ) – dla inwestycji zawsze znacząco oddziałujących,

• inne załączniki wymagane przepisami (np. wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, pełnomocnictwo, dowód uiszczenia opłaty skarbowej).

Zwolnienie z obowiązku uzyskania decyzji

Ustawodawca w art. 72 ust. 2 u.o.o.ś. przewidział sytuacje, w których nie ma obowiązku uzyskania decyzji środowiskowej, mimo że przedsięwzięcie mogłoby spełniać przesłanki z r.p.o.ś.

Chodzi m.in. o takie, w których zostały wydane decyzje:

• o pozwoleniu na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego;
• o pozwoleniu na realizację inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych;
• o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (ZRID);
• o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej.

Przepisy te mają charakter wyjątkowy i zostały wprowadzone, aby uniknąć dublowania procedur administracyjnych, a także przyspieszyć proces inwestycyjny w sytuacjach, gdy ochrona środowiska jest zapewniona w ramach innych postępowań.

Niezbędna obiektywna kwalifikacja przedsięwzięć

Ocena, czy dana inwestycja należy do kategorii przedsięwzięć potencjalnie lub zawsze znacząco oddziałujących na środowisko, powinna opierać się na parametrach technicznych i danych faktycznych, a nie wyłącznie na deklaracjach inwestora.

Oznacza to, że organ administracji nie może przyjąć wyłącznie oświadczenia strony co do rodzaju czy skali przedsięwzięcia, lecz powinien zweryfikować je w świetle:

• danych technicznych (np. moc zainstalowana urządzeń, wydajność instalacji, powierzchnia zabudowy, wysokość obiektów, skala wydobycia, przepustowość);
• charakterystyki terenu (położenie w obszarach chronionych, bliskość cieków wodnych, gęstość zabudowy, sąsiedztwo terenów mieszkaniowych);
• potencjalnych emisji i oddziaływań (hałas, zanieczyszczenia powietrza, odprowadzanie ścieków, odpady, wibracje, emisje światła);
• uwarunkowań środowiskowych (np. obecność gatunków chronionych, obszarów Natura 2000, parków krajobrazowych, rezerwatów przyrody).

Przyczyny opóźnień uzyskiwania decyzji

W praktyce proces uzyskiwania decyzji środowiskowej bywa czasochłonny. Najczęstsze przyczyny opóźnień to:

• brak kompletu dokumentów przy składaniu wniosku,
• nieprawidłowo sporządzony raport OOŚ (np. brak analizy wariantów alternatywnych),
• błędna kwalifikacja przedsięwzięcia (np. zaniżenie parametrów inwestycji),
• nieuwzględnienie kumulacji oddziaływań z innymi inwestycjami,
• przewlekłość w uzgodnieniach między organami,
• opóźnienia wynikające z konieczności ponownych konsultacji społecznych.

Świadomość tych barier pozwala inwestorowi lepiej przygotować dokumentację i zminimalizować ryzyko przedłużania procedury.

Decyzja środowiskowa pełni rolę przepustki do dalszych etapów procesu inwestycyjnego. ©℗