kredyt

Jest to czynność bankowa, której podstawą jest umowa kredytu.

Warunki umowy

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

WARTO ZAPAMIĘTAĆ
Kredytobiorca jest obowiązany umożliwić podejmowanie przez bank czynności związanych z oceną sytuacji finansowej i gospodarczej oraz kontrolę wykorzystania i spłaty kredytu.

Stronami takiej umowy są: kredytodawca (bank lub inna instytucja finansowa uprawniona do wykonywania czynności bankowych) oraz kredytobiorca (obywatel lub instytucja), a przedmiotem pożyczenie określonej w umowie kwoty na określony czas i na ustalonych w umowie warunkach. Umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności: strony umowy, kwotę i walutę kredytu, cel, na który kredyt został udzielony, zasady i termin spłaty kredytu, wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany, sposób zabezpieczenia spłaty kredytu, zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu, terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych, wysokość prowizji, jeżeli umowa ją przewiduje, warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy. Bank uzależnia przyznanie kredytu od zdolności kredytowej kredytobiorcy (zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie). Kredytobiorca jest obowiązany przedłożyć na żądanie banku dokumenty i informacje niezbędne do dokonania oceny tej zdolności. Kredytobiorcom, którzy nie mają zdolności kredytowej, bank może udzielić kredytu pod warunkiem ustanowienia szczególnego sposobu zabezpieczenia spłaty kredytu oraz przedstawienia – niezależnie od zabezpieczenia spłaty kredytu – programu działań, którego realizacja zapewni – według oceny banku – uzyskanie zdolności kredytowej w określonym czasie. Klasyfikację kredytów najlepiej zaprezentować przez podział na kredyty udzielane osobom prywatnym (konsumentom) i kredyty dla instytucji. Wśród kredytów udzielanych osobom prywatnym specjalną kategorię stanowią kredyty podlegające przepisom ustawy o kredycie konsumenckim. W przypadku takich kredytów kredytobiorca ma specjalne przywileje, m.in. ma czas na odstąpienie od umowy kredytu nawet po jej podpisaniu, może w dowolnym czasie spłacić kredyt bez dodatkowych opłat, zaś kredytodawca ma trudniejsze warunki wypowiedzenia umowy kredytowej w przypadku, gdy kredytobiorca opóźnia się z obsługą długu. Powyższej ochronie prawa konsumenckiego podlegają kredyty w wysokości od 500 zł do 80 000 zł zaciągane na cele niezwiązane z prowadzoną działalnością gospodarczą, poza kredytami budowlanymi.

Rodzaje kredytów dla osób prywatnych

Kredyt odnawialny – związana z rachunkiem oszczędnościowo-rozliczeniowym linia kredytowa w gotówce, z której kredytobiorca może swobodnie korzystać w okresie trwania umowy. Umowa ta, zawierana zazwyczaj na rok lub pół roku, może automatycznie (bez zawierania nowej umowy kredytowej) się odnawiać na kolejny taki okres.

Kredyt gotówkowy – udzielany w gotówce. W umowie nie określa się celu, na jaki może być wydatkowana pożyczona kwota.

Kredyt bezgotówkowy – przeznaczony na sfinansowanie zakupu określonej rzeczy, np. samochodu. Bank przekazuje pożyczoną kwotę na konto sprzedawcy.

Kredyt budowlany – przeznaczony na finansowanie budowy mieszkania lub domu.

Kredyt hipoteczny – przeznaczony na finansowanie budowy mieszkania lub domu albo zakup takiej nieruchomości (nowej od dewelopera albo na rynku wtórnym, także w obrocie prywatnym). Zabezpieczeniem takiego kredytu jest wpis hipoteki do księgi wieczystej nieruchomości.

Kredyt refinansowy – przeważnie specjalny rodzaj kredytu hipotecznego przeznaczonego na spłatę innego kredytu – budowlanego albo hipotecznego.

Kredyt konsolidacyjny – specjalny kredyt, przeważnie hipoteczny (ale może być inny bezgotówkowy), przeznaczony na spłatę innych kredytów i pożyczek (zamianę tych zobowiązań na jedno). – udzielany w gotówce. W umowie nie określa się celu, na jaki może być wydatkowana pożyczona kwota.

Kredyty udzielane firmom i instytucjom

Kredyt krótkoterminowy w rachunku bieżącym. Polega na przyznaniu kredytobiorcy prawa do zadłużania się w rachunku bieżącym złotowym lub w rachunku walutowym (powstanie salda debetowego) do wysokości limitu ustalonego w umowie kredytu. Udzielenie przez bank kredytu w rachunku bieżącym złotowym lub w rachunku walutowym upoważnia kredytobiorcę do wystawiania dyspozycji płatniczych i zobowiązuje bank do ich wykonywania, ale tylko do wysokości wolnego limitu kredytu. Spłata kredytu następuje z pierwszych wpływów na rachunek kredytobiorcy.

Overdraft. To specjalny krótkoterminowy kredyt. W ramach overdraftu możliwe jest przekroczenie salda rachunku, ale zadłużenie to nie może przekroczyć, jak to jest w jednym z banków, 300 zł. Jest ono spłacane z bieżących wpływów na rachunek. Okres spłaty wynosi 30 dni kalendarzowych, licząc od dnia spowodowania ujemnego salda na rachunku.

Kredyt obrotowy. Udzielany na finansowanie określonych celów, wynikających z bieżących zobowiązań z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej lub zarobkowej oraz innych zobowiązań, np. z tytułu otwarcia akredytywy dokumentowej. Kredyt taki może być udzielony w transzach określających terminy i kwoty wykorzystania kredytu albo w linii kredytowej – bez określenia w umowie kredytu terminów i kwot wykorzystania kredytu. Ponadto może mieć charakter kredytu odnawialnego lub nieodnawialnego. Oznacza to, że w pierwszym przypadku może on być wielokrotnie wykorzystywany, a jego spłata w całości lub w części powoduje, że odnawia się on w granicach określonych w umowie kredytu. Gdy zaś jest kredytem nieodnawialnym, jest to równoznaczne z tym, że może być wykorzystywany jednorazowo lub w transzach, lecz jego spłata w całości lub w części nie powoduje jego odnowienia.

Kredyt inwestycyjny. Udzielany na finansowanie przedsięwzięć inwestycyjnych związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub zarobkową. Kredyt inwestycyjny może być udzielony nie dłuższy niż na 60 miesięcy, a w przypadku kredytów z jednorazową spłatą odsetek i kredytu – nie dłużej niż na 6 miesięcy. Okres wykorzystania kredytu inwestycyjnego nie może być dłuższy niż termin zakończenia i rozliczenia inwestycji.

Kredyt na inwestycje wskazane. To odmiana kredytu inwestycyjnego, który może być przeznaczony tylko na cel wskazany przez bank. Zazwyczaj takie kredyty ukierunkowane są na zakup konkretnych dóbr inwestycyjnych. Przedsiębiorca, który chce z nich skorzystać, musi wydatkować uzyskane pieniądze wyłącznie na ów cel, ale dzięki temu może korzystać z pożyczki według uproszczonych procedur albo na preferencyjnych zasadach.

Podstawa prawna

• - Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 72, poz. 665 z późn. zm.).
• - Ustawa z dnia 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim (Dz.U. nr 100, poz. 1081 z późn. zm.).