Ministerstwo Finansów potwierdziło w odpowiedzi na pytanie DGP, że podatnik, który przejdzie w połowie roku z ryczałtu ewidencjonowanego na zasady ogólne PIT, musi sporządzić spis z natury. To umożliwi mu w przyszłości odliczenie kosztu towarów handlowych, materiałów, wyrobów gotowych itd. kupionych lub wytworzonych w pierwszym półroczu 2022 r. lub wcześniej
Odpowiedź MF nie tylko rozwiewa ewentualne wątpliwości w tym zakresie, ale potwierdza również inną tezę, którą postawiliśmy tydzień temu w artykule „Polski Ład 2.0: Kto szybko zdecyduje, ten zyska na kosztach” (dodatek Podatki i Księgowość, DGP nr 122/2022). Udowodniliśmy, że niektórym przedsiębiorcom bardziej może się opłacać przejście z ryczałtu na zasady ogólne PIT od 1 lipca br. niż wstecznie - od 1 stycznia 2022 r. Jeśli bowiem zrobią to od 1 stycznia 2022 r., to będą musieli postąpić zgodnie z art. 15 ust. 4 i 5 ustawy z 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1265; dalej: ustawa nowelizująca). Przepisy te nakazują zaprowadzić i uzupełnić podatkową księgę przychodów i rozchodów przed złożeniem zeznania rocznego za 2022 r. (składanego do 2 maja 2023 r.), a także wskazują, co podatnik może wykazać w kosztach uzyskania przychodu.
Zasadniczo przy prowadzeniu PKPiR koszty ustala się na podstawie remanentu (spisu z natury). W ustawie nowelizującej postanowiono, że jeżeli podatnik:
- sporządził na 31 grudnia 2021 r. remanent towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadków ‒ to przyjmuje się, że jest to remanent sporządzony na 1 stycznia 2022 r.;
- nie sporządził remanentu na 1 stycznia 2022 r. ‒ to przyjmuje się, że wartość remanentu początkowego wynosi 0 zł.
Innymi słowy, podatnik, który zrezygnuje z ryczałtu wstecznie od 1 stycznia 2022 r., a nie sporządził spisu z natury na koniec 2021 r. (bo np. był wtedy również ryczałtowcem), wykaże w podatkowych kosztach z tytułu różnic remanentowych 0 zł. Co innego podatnik, który zrezygnuje z ryczałtu od 1 lipca br. Będzie on musiał - jak pisaliśmy - sporządzić spis z natury na dzień utraty prawa do ryczałtu, czyli w tym wypadku na 1 lipca 2022 r. Tak wynika z par. 24 rozporządzenia ministra finansów z 23 grudnia 2019 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.U. poz. 2544). Na ten sam przepis wskazuje MF w odpowiedzi na pytanie naszej redakcji. Spytaliśmy o to, ponieważ ustawa nowelizująca nic nie mówi o konieczności sporządzania spisu z natury przez podatników, którzy zrezygnują z ryczałtu od 1 lipca br. Uznaliśmy więc, że mają tu zastosowanie ogólne zasady postępowania w sytuacji utraty prawa do ryczałtu. Resort finansów to potwierdził.
Sporządzenie spisu z natury na 1 lipca br. pozwoli podatnikom wycenić ujęte w nim materiały i towary handlowe, wyroby gotowe, półwyroby (półfabrykaty) itd. zgodnie z par. 26 rozporządzenia. Potem taki spis trzeba będzie sporządzić na koniec roku podatkowego, czyli na 31 grudnia 2022 r. Oba spisy z natury - ten na 1 lipca br. i na 31 grudnia br. ‒ będą potrzebne, aby można było ustalić dochód za II półrocze do opodatkowania według skali podatkowej (ze stawkami: 12 proc. i 32 proc.), czyli przychód pomniejszony o koszty jego uzyskania.
Przypomnijmy, że podatnicy, którzy chcą zrezygnować z ryczałtu od 1 lipca br. i płacić PIT według skali podatkowej od dochodów uzyskanych w okresie 1 lipca - 31 grudnia 2022 r., muszą do 22 sierpnia br. poinformować o tym naczelnika urzędu skarbowego.
Odpowiedź MF z 27 czerwca 2022 r. na pytanie DGP
Ustawa nowelizacyjna z 9 czerwca 2022 r. przewiduje między innymi uprawnienie dla podatników osiągających przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowane przed 1 lipca br. ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, do złożenia oświadczenia do 22 sierpnia br. o rezygnacji z tej formy opodatkowania przychodów osiągniętych w okresie od 1 lipca do końca 2022 r. Podatnik, który złoży to oświadczenie, będzie opłacał podatek dochodowy od dochodów osiągniętych od 1 lipca 2022 r. do 31 grudnia 2022 r. na zasadach określonych w art. 27 ustawy o PIT, czyli na zasadach ogólnych z zastosowaniem skali podatkowej. Zatem złożenie tego oświadczenia jest równoznaczne z utratą prawa do opłacania w tym samym okresie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.
W myśl art. 22 ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne w razie utraty warunków do opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podatnik jest obowiązany, poczynając od dnia, w którym nastąpiła utrata tych warunków, zaprowadzić właściwe księgi (chyba że jest zwolniony z tego obowiązku) i opłacać podatek dochodowy na ogólnych zasadach. W stosunku do podatników podlegających za część roku opodatkowaniu na ogólnych zasadach za podstawę do określenia podatku dochodowego przyjmuje się dochód osiągnięty po utracie warunków do opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
Zgodnie z par. 24 rozporządzenia ministra finansów z 23 grudnia 2019 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.U. poz. 2544) podatnicy są obowiązani do sporządzenia i wpisania do księgi spisu z natury: towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów - między innymi na dzień utraty w ciągu roku podatkowego prawa do opłacania podatku na podstawie ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.
Zatem w spisie tym podatnicy, którzy złożą oświadczenie o rezygnacji z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, ujmą towary handlowe, materiały, wyroby gotowe itd. kupione lub wytworzone w czasie, gdy byli opodatkowani ryczałtem, czyli kupione lub wytworzone w okresie od 1 stycznia do 30 czerwca 2022 r. lub jeszcze wcześniej.
