Odpowiedź MF nie tylko rozwiewa ewentualne wątpliwości w tym zakresie, ale potwierdza również inną tezę, którą postawiliśmy tydzień temu w artykule „Polski Ład 2.0: Kto szybko zdecyduje, ten zyska na kosztach” (dodatek Podatki i Księgowość, DGP nr 122/2022). Udowodniliśmy, że niektórym przedsiębiorcom bardziej może się opłacać przejście z ryczałtu na zasady ogólne PIT od 1 lipca br. niż wstecznie - od 1 stycznia 2022 r. Jeśli bowiem zrobią to od 1 stycznia 2022 r., to będą musieli postąpić zgodnie z art. 15 ust. 4 i 5 ustawy z 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1265; dalej: ustawa nowelizująca). Przepisy te nakazują zaprowadzić i uzupełnić podatkową księgę przychodów i rozchodów przed złożeniem zeznania rocznego za 2022 r. (składanego do 2 maja 2023 r.), a także wskazują, co podatnik może wykazać w kosztach uzyskania przychodu.
Zasadniczo przy prowadzeniu PKPiR koszty ustala się na podstawie remanentu (spisu z natury). W ustawie nowelizującej postanowiono, że jeżeli podatnik:
  • sporządził na 31 grudnia 2021 r. remanent towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadków ‒ to przyjmuje się, że jest to remanent sporządzony na 1 stycznia 2022 r.;
  • nie sporządził remanentu na 1 stycznia 2022 r. ‒ to przyjmuje się, że wartość remanentu początkowego wynosi 0 zł.
Innymi słowy, podatnik, który zrezygnuje z ryczałtu wstecznie od 1 stycznia 2022 r., a nie sporządził spisu z natury na koniec 2021 r. (bo np. był wtedy również ryczałtowcem), wykaże w podatkowych kosztach z tytułu różnic remanentowych 0 zł. Co innego podatnik, który zrezygnuje z ryczałtu od 1 lipca br. Będzie on musiał - jak pisaliśmy - sporządzić spis z natury na dzień utraty prawa do ryczałtu, czyli w tym wypadku na 1 lipca 2022 r. Tak wynika z par. 24 rozporządzenia ministra finansów z 23 grudnia 2019 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.U. poz. 2544). Na ten sam przepis wskazuje MF w odpowiedzi na pytanie naszej redakcji. Spytaliśmy o to, ponieważ ustawa nowelizująca nic nie mówi o konieczności sporządzania spisu z natury przez podatników, którzy zrezygnują z ryczałtu od 1 lipca br. Uznaliśmy więc, że mają tu zastosowanie ogólne zasady postępowania w sytuacji utraty prawa do ryczałtu. Resort finansów to potwierdził.
Polski Ład 2.0. Ryczałt czy skala? Kto szybko zdecyduje, ten zyska na kosztach
Polski Ład 2.0. Ryczałt czy skala? Kto szybko zdecyduje, ten zyska na kosztach

Zobacz również
Sporządzenie spisu z natury na 1 lipca br. pozwoli podatnikom wycenić ujęte w nim materiały i towary handlowe, wyroby gotowe, półwyroby (półfabrykaty) itd. zgodnie z par. 26 rozporządzenia. Potem taki spis trzeba będzie sporządzić na koniec roku podatkowego, czyli na 31 grudnia 2022 r. Oba spisy z natury - ten na 1 lipca br. i na 31 grudnia br. ‒ będą potrzebne, aby można było ustalić dochód za II półrocze do opodatkowania według skali podatkowej (ze stawkami: 12 proc. i 32 proc.), czyli przychód pomniejszony o koszty jego uzyskania.
Przypomnijmy, że podatnicy, którzy chcą zrezygnować z ryczałtu od 1 lipca br. i płacić PIT według skali podatkowej od dochodów uzyskanych w okresie 1 lipca - 31 grudnia 2022 r., muszą do 22 sierpnia br. poinformować o tym naczelnika urzędu skarbowego.
Odpowiedź MF z 27 czerwca 2022 r. na pytanie DGP
Ustawa nowelizacyjna z 9 czerwca 2022 r. przewiduje między innymi uprawnienie dla podatników osiągających przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowane przed 1 lipca br. ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, do złożenia oświadczenia do 22 sierpnia br. o rezygnacji z tej formy opodatkowania przychodów osiągniętych w okresie od 1 lipca do końca 2022 r. Podatnik, który złoży to oświadczenie, będzie opłacał podatek dochodowy od dochodów osiągniętych od 1 lipca 2022 r. do 31 grudnia 2022 r. na zasadach określonych w art. 27 ustawy o PIT, czyli na zasadach ogólnych z zastosowaniem skali podatkowej. Zatem złożenie tego oświadczenia jest równoznaczne z utratą prawa do opłacania w tym samym okresie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.
W myśl art. 22 ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne w razie utraty warunków do opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podatnik jest obowiązany, poczynając od dnia, w którym nastąpiła utrata tych warunków, zaprowadzić właściwe księgi (chyba że jest zwolniony z tego obowiązku) i opłacać podatek dochodowy na ogólnych zasadach. W stosunku do podatników podlegających za część roku opodatkowaniu na ogólnych zasadach za podstawę do określenia podatku dochodowego przyjmuje się dochód osiągnięty po utracie warunków do opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
Zgodnie z par. 24 rozporządzenia ministra finansów z 23 grudnia 2019 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.U. poz. 2544) podatnicy są obowiązani do sporządzenia i wpisania do księgi spisu z natury: towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów - między innymi na dzień utraty w ciągu roku podatkowego prawa do opłacania podatku na podstawie ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.
Zatem w spisie tym podatnicy, którzy złożą oświadczenie o rezygnacji z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, ujmą towary handlowe, materiały, wyroby gotowe itd. kupione lub wytworzone w czasie, gdy byli opodatkowani ryczałtem, czyli kupione lub wytworzone w okresie od 1 stycznia do 30 czerwca 2022 r. lub jeszcze wcześniej.