Przypominamy o obowiązkach i nowościach w prawie.

OBOWIĄZKI:
Pierwsza rata ZFŚS
Dla tych pracodawców, którzy nadal prowadzą zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, istotna jest informacja, do kiedy muszą odprowadzić pierwszą ratę odpisu. Przypomnijmy, że generalnie ZFŚS tworzy się z corocznego odpisu podstawowego, z dobrowolnych odpisów dodatkowych oraz ze zwiększeń. Równowartość dokonanych odpisów i zwiększeń na dany rok kalendarzowy, naliczonych zgodnie z zasadami zawartymi w ustawie z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 923; dalej: ustawa o ZFŚS), pracodawca przekazuje na rachunek bankowy funduszu do 30 września tego roku, z tym że w terminie do 31 maja tego roku przekazuje kwotę stanowiącą co najmniej 75 proc. równowartości odpisów podstawowych (art. 6 ust. 2 ustawy o ZFŚS).
Dlatego zostały tylko trzy tygodnie, aby właściwie ustalić wysokość pierwszej raty. W 2022 r. maksymalnego odpisu na ZFŚS należy dokonać od przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w drugim półroczu 2019 r., tj. od 4434,58 zł. Tak więc przykładowo na jednego pracownika zatrudnionego w normalnych warunkach (37,5 proc.) wysokość odpisu będzie wynosiła 1662,97 zł.
NOWOŚCI W PRAWIE:
już obowiązują
Nowelizacje specustawy ukraińskiej
Ustawa z 8 kwietnia 2022 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 830) weszła w życie 15 kwietnia 2022 r., z mocą od 24 lutego 2022 r., przy czym część jej przepisów weszła w innych terminach. Większość wprowadzonych zmian jest istotna przede wszystkim dla przebywających w Polsce Ukraińców oraz administracji publicznej (m.in. doprecyzowanie zasad nadawania numeru PESEL obywatelom Ukrainy, ułatwienie ich zatrudniania w administracji samorządowej i państwowej, wprowadzenie szczególnej procedury przenoszenia pracowników zatrudnionych w sektorze publicznym), ale część ma znaczenie również dla przedsiębiorców. Chodzi tutaj np. o umożliwienie obywatelom Ukrainy, którzy przybyli do Polski w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego kraju, złożenia oświadczenia o przeniesieniu swojego ośrodka interesów życiowych do Rzeczypospolitej Polskiej i uzyskania statusu polskiego rezydenta podatkowego od pierwszego dnia przyjazdu do RP. Co istotne, w przypadku złożenia przez podatnika oświadczenia o posiadaniu ośrodka interesów życiowych w Polsce płatnik nie jest zobowiązany do badania prawdziwości tego oświadczenia, chyba że z informacji i dokumentów znajdujących się w jego posiadaniu wynikają ustalenia przeciwne.
Ponadto podatnikom PIT umożliwiono odliczenie od podstawy obliczenia podatku darowizn, których wartość wytworzenia lub koszt nabycia podatnik zaliczył do kosztów uzyskania przychodów. Podatnik zyska prawo do dodatkowej preferencji polegającej na odliczeniu od dochodu również wartości darowizny przekazanej na rzecz organizacji pozarządowych, której koszt wytworzenia lub cenę nabycia zaliczył już do kosztów podatkowych. Dodany przez nowelizację przepis dotyczy darowizn przekazanych od 24 lutego 2022 r. do 31 grudnia 2022 r.
Nowelizacja z 8 kwietnia 2022 r. przewiduje również, że w związku ze skutkami konfliktu zbrojnego na terytorium Ukrainy Bank Gospodarstwa Krajowego może udzielać, we własnym imieniu i na własny rachunek, poręczeń i gwarancji spłaty kredytów lub innych zobowiązań, zaciągniętych przez przedsiębiorców, z przeznaczeniem na zapewnienie płynności finansowej i finansowanie inwestycji. Szczegółowe warunki i tryb udzielania tych gwarancji i poręczeń ma określić umowa zawarta z BGK przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych.
Z kolei 30 kwietnia 2022 r. weszła w życie ustawa z 27 kwietnia 2022 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U. poz. 930). Najważniejszą wprowadzoną przez nią zmianą jest wydłużenie z 60 dni do 120 dni okresu, za który może być przyznane świadczenie pieniężne z tytułu zapewnienia zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy. Należy dodać, że akurat ta regulacja weszła z mocą obowiązująca od 24 lutego 2022 r. Ponadto w nowelizacji wprowadzono rozwiązania, które mają usprawnić system monitorowania wydatkowania środków publicznych na świadczenia pieniężne z tytułu zapewnienia zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy i wyeliminować ewentualne nadużycia w tym zakresie. Temu celowi ma służyć w szczególności umożliwienie gminom weryfikowania danych w składanych wnioskach o to świadczenie.
Od 30 kwietnia 2022 r. obowiązuje również rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z 29 kwietnia 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wzoru wniosku o świadczenie pieniężne za zapewnienie zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy przybywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z działaniami wojennymi (Dz.U. poz. 941), w którym został określony nowy wzór wniosku o takie świadczenie pieniężne – uwzględniający wydłużony (120-dniowy) okres, na który jest ono przyznawane.
od 26 maja
Mieszkanie bez wkładu własnego
Będąca częścią Polskiego Ładu ustawa z 1 października 2021 r. o gwarantowanym kredycie mieszkaniowym (Dz.U. poz. 2133) wejdzie w życie 26 maja 2022 r. Wprowadzone w ustawie rozwiązania mają umożliwić uzyskanie kredytu hipotecznego na budowę domu lub zakup mieszkania osobom, które posiadają zdolność kredytową, ale nie mają oszczędności na wkład własny. Zgodnie z ustawą gwarantowane kredyty mieszkaniowe będą udzielane do końca 2030 r. przez banki, które zawrą w tym zakresie umowę z Bankiem Gospodarstwa Krajowego.
Kredytobiorcy nie mogą posiadać innej nieruchomości na własność, przy czym warunek ten nie dotyczy gospodarstw domowych z dwójką lub większą liczbą dzieci, których mieszkanie nie przekracza określonego metrażu. Gwarantowany kredyt mieszkaniowy będzie mógł zostać udzielony:
1) bez wymagań w zakresie minimalnej wysokości wkładu własnego kredytobiorcy,
2) w walucie polskiej,
3) na okres co najmniej 15 lat.
Ustawa wprowadza możliwość objęcia gwarancją części kredytu. Część ta będzie musiała stanowić nie mniej niż 10 proc. i nie więcej niż 20 proc. wydatków (wartości nieruchomości), na które jest zaciągany kredyt. Gwarancja będzie zastępować wymóg wniesienia wkładu własnego.
W ustawie przewidziano także tzw. spłatę rodzinną. Ma ona polegać na tym, że BGK będzie jednorazowo spłacał część gwarantowanego kredytu mieszkaniowego w związku z urodzeniem się dziecka. Wysokość spłaty wyniesie:
  • 20 000 zł – w przypadku powiększenia gospodarstwa domowego o drugie dziecko,
  • 60 000 zł – w przypadku powiększenia gospodarstwa domowego o trzecie albo kolejne dziecko.
Należy zwrócić uwagę, że do czasu wygaśnięcia gwarancji nie może być wykorzystywany do prowadzenia działalności gospodarczej ani lokal mieszkalny, ani dom jednorodzinny, na których nabycie albo wybudowanie wykorzystano środki z gwarantowanego kredytu mieszkaniowego.
od 29 maja
Ewidencja czasu pracy kierowców na nowych zasadach
Wprowadzone przez ustawę z 26 stycznia 2022 r. o zmianie ustawy o transporcie drogowym, ustawy o czasie pracy kierowców oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 209) nowe zasady prowadzenia ewidencji czasu pracy kierowców zaczną obowiązywać od 29 maja 2022 r. Trzeba pamiętać, że w maju ewidencja do tej daty powinna być prowadzona na starych zasadach, a dopiero za trzy ostatnie dni zgodnie z nowymi regulacjami. W ustawie określono zakres informacji, które musi zawierać ewidencja czasu pracy kierowców, a także wydłużono z 3 do 10 lat okres jej przechowywania przez pracodawcę.
od 1 czerwca
Zmiany w składaniu sprawozdań finansowych
Nowy art. 69 ust. 3a w ustawie z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 217; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2106) został dodany przez art. 1 pkt 10 ustawy z 14 października 2021 r. o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2106). Zgodnie z nim kierownik jednostki wraz ze sprawozdaniem finansowym, sprawozdaniem z działalności, skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym, sprawozdaniem z działalności grupy kapitałowej, sprawozdaniem z płatności na rzecz administracji publicznej oraz skonsolidowanym sprawozdaniem z płatności na rzecz administracji publicznej składa we właściwym rejestrze sądowym również odmowę podpisu, do której ma zastosowanie art. 52 ust. 2 ustawy o rachunkowości, oraz oświadczenie lub odmowę złożenia oświadczenia (do których ma zastosowanie art. 52 ust. 2b ustswy o rachunkowości), jeżeli zostały sporządzone. Oznacza to, że jeżeli do któregokolwiek ze sprawozdań sporządzonych przez jednostkę zostało złożone oświadczenie, że sprawozdanie finansowe spełnia wymagania przewidziane w ustawie, lub odmowa złożenia oświadczenia, ewentualnie odmowa podpisu – do Krajowego Rejestru Sądowego należy złożyć również elektroniczne kopie tych dokumentów. Przepis wprowadzający obowiązek składania do rejestru sądowego ww. oświadczeń lub odmów zacznie obowiązywać od 1 czerwca 2022 r.
Wydawca wyraża zgodę na udostępnianie treści ściągawki klientom biur rachunkowych.
Stan prawny na 5 maja 2022 r.