Odpowiedzialność prawna księgowych – ryzyko rośnie

Profesja księgowego nie jest zwykle uznawana za ekscytujące zajęcie, a jednak w ostatnim czasie wykonywanie tego zawodu coraz bardziej przypomina sport ekstremalny. Ryzyko również staje się coraz większe.

Nieustające tsunami legislacyjne, z jakim mamy do czynienia od wielu miesięcy, stwarza realne zagrożenia dla osób, które w praktyce są odpowiedzialne za prawidłowe stosowanie nowych regulacji. Dezynwoltura prawodawcy - niedopracowane rozwiązania, lekceważenie praktycznego aspektu podatkowej rewolucji, czyli potrzeby dostosowania podstawowych narzędzi pracy - nie zmienia zasad ponoszenia przez księgowych odpowiedzialności cywilnej, pracowniczej i karnej. W dużo trudniejszych niż dotychczas warunkach osoby wykonujące ten zawód muszą analizować stosowane procedury pod kątem ryzyka, że w razie błędu poniosą kosztowne konsekwencje.

Mogą one być różnego rodzaju. W grę wchodzi zarówno odpowiedzialność za szkodę wyrządzaną pracodawcy bądź kontrahentowi, jak i odpowiedzialność karnoskarbowa, a nawet odpowiedzialność karna sensu stricto.

Za jakiego rodzaju nieprawidłowości może odpowiadać księgowy? Najistotniejsza w praktyce jest sfera rozliczeń podatkowych. Obejmuje ona rozliczenia podatkowe firmy jako podatnika oraz rozliczenia podatkowe firmy jako płatnika. Najczęściej firmy dochodzą od księgowych odszkodowań z tytułu szkód w postaci odsetek podatkowych, jeśli niezapłacenie podatku w należytej wysokości jest skutkiem błędu lub niedopatrzenia tych osób.

Sfera odpowiedzialności księgowego jest jednak znacznie szersza, a regulacje jej dotyczące znajdują się w różnych aktach prawnych. Istotne jest też orzecznictwo sądowe - dopiero ono bowiem pokazuje, jak zakres odpowiedzialności księgowych jest rozumiany w praktyce.

W obliczu ekstremalnych wyzwań zawodowych warto bliżej zapoznać się z zasadami odpowiedzialności księgowych. W szczególności osoby prowadzące biura rachunkowe powinny przeanalizować ryzyko związane z tą działalnością i, być może, podjąć działania zapobiegawcze w celu ograniczenia zagrożeń.

Lekturą obowiązkową jest w związku z tym książka „Odpowiedzialność księgowych - cywilna, pracownicza i karna” autorstwa Krzysztofa Janczukowicza. Opracowanie uwzględnia wszystkie układy formalne między księgowym a firmą: od księgowego będącego pracownikiem firmy do księgowego prowadzącego własne biuro rachunkowe.

Publikacja jest podzielona na dwie części. W pierwszej, o charakterze ogólnym, przedstawione zostały zasady odpowiedzialności księgowego. Lektura tej części jest szczególnie wskazana - zwłaszcza dla czytelników niebędących prawnikami - przed przejściem do części drugiej, w której znajdują się kazusy, czyli opisy przykładowych sytuacji wziętych z praktyki sądowej, ilustrujące zasady odpowiedzialności księgowych. Części te są ze sobą powiązane wzajemnymi odesłaniami. Dzięki temu, czytając o danej zasadzie odpowiedzialności, można łatwo przejść do przykładów jej zastosowania, a zapoznając się z kazusem - do zasady, która została w nim zastosowana.

Cała publikacja napisana jest przystępnym językiem. Nawet przedstawione w książce wyroki sądowe, tak trudne do zrozumienia ze względu na użyty język i ciągłe odwoływanie się do numerów artykułów różnych aktów prawnych, w omawianej książce zaprezentowane są w sposób zwięzły i zrozumiały. Co więcej, niektóre z kazusów opatrzone są krótkimi komentarzami autora książki, w których zwraca on uwagę na często zaskakujące rozstrzygnięcia sądu w sprawach na pozór oczywistych.

Problematyka przedstawiona w książce jest istotna nie tylko dla samych księgowych, głównych księgowych oraz właścicieli i pracowników biur rachunkowych. Zawarte w niej wyjaśnienia zainteresują też korzystających z ich usług przedsiębiorców oraz menedżerów i zarządzających firmami.