500 plus, większy wkład państwa i samorządów, atrakcyjna oferta oraz dobra promocja – to wszystko poprawia sytuację finansową teatrów, muzeów, bibliotek itp.
Przychody instytucji kultury w pierwszym kwartale br. wyniosły 2,38 mld zł i – jak wynika z danych GUS – były o niemal 9 proc. wyższe niż rok wcześniej. Dynamika wzrostu nieznacznie przekracza wskaźnik zanotowany w całym ub.r. Najwyższe przychody podmioty te osiągnęły w województwach: mazowieckim (ponad 1/4 ogólnej sumy), małopolskim i śląskim.
Prawie 4,7 tys. instytucji – będących własnością samorządów i państwa – wygenerowało również wyższe niż rok wcześniej koszty – 2,15 mld zł. Dynamika była tu jednak niższa niż w przypadku przychodów – poniżej 8 proc. Łącznie te podmioty, które miały dodatni wynik finansowy, zanotowały ponad 264,5 mln zysku netto – prawie 17 proc. więcej niż przed rokiem. O 6 proc. spadła zaś łączna strata instytucji kończących kwartał na minusie.
Konta teatrów, muzeów, bibliotek i innych instytucji kultury zasilają głównie dotacje podmiotowe i celowe z budżetu państwa i jednostek samorządu. W ub.r. dotacje stanowiły ponad trzy czwarte budżetów instytucji kultury. Drugie kluczowe źródło wpływów to sprzedaż produktów (15 proc.).
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego widzi kilka przyczyn polepszającej się sytuacji finansowej. „Warto zwrócić uwagę na wprowadzone i rozwijane przez państwo finansowe narzędzia polityki prorodzinnej i demograficznej, które mają bezpośredni wpływ na budżety gospodarstw domowych, a tym samym zwiększają dynamikę zapotrzebowania na kulturę” – wskazuje biuro prasowe resortu.
Istotnym czynnikiem jest też wzrost nakładów państwa i samorządów. Jak informuje resort, estymowana skala wydatków samorządów na kulturę to wzrost z 3,3 proc. ich budżetów w 2017 r. do 3,61 proc. w 2018 r. – co daje ponad 9 mld zł. Nieznacznie rosną też wydatki na ten cel z bud żetu centralnego: z 1,01 proc. w 2018 r. do 1,03 proc. w br.
„Jeszcze innym powodem jest stale rosnąca atrakcyjność oferty kulturalnej, która dzięki skutecznej promocji i aktywności w mediach społecznościowych dociera praktycznie do wszystkich grup odbiorców” – podkreśla resort kultury.
Rosnące zainteresowanie jest jednak także wyzwaniem dla tych instytucji. „Obserwujemy wzrost frekwencji wśród odwiedzających kolekcje muzealne, co w porównaniu z krajami zachodnimi, w których nastąpiła pewna stagnacja, jest olbrzymim sukcesem dla instytucji tego typu” – zwraca np. uwagę ministerstwo. Wiąże się to jednak m.in. ze wzrostem zatrudnienia, a więc i kosztów. „Zarówno kadra muzealna, jak i zbiory w polskich muzeach reprezentują najwyższą półkę, ale tak naprawdę nadal potrzeba ogromnych nakładów, aby móc ten wielki potencjał wykorzystać” – podsumowuje MKiDN.
