Na całym globie udało się rozpoznać ponad tysiąc złóż rud miedzi, z których eksploatowanych jest około 400. Miedź stanowi 16 proc. ogólnej wartości wszystkich metali wydobywanych na świecie. Do krajów posiadających największe szacowane zasoby miedzi należą: Chile, Australia, Peru, Meksyk oraz Polska. Głównym ośrodkiem przemysłu miedziowego w Polsce jest Legnicko-Głogowski Okręg Miedziowy. Wydobyciem miedzi w naszym kraju zajmuje się KGHM Polska Miedź S.A. (wcześniej: Kombinat Górniczo-Hutniczy Miedzi). To spółka strategiczna, jedna z największych polskich spółek skarbu państwa, jeden z czołowych producentów miedzi (szóste miejsce) i srebra (drugie) na świecie.
Czysta miedź w postaci rodzimej w naturze występuje bardzo rzadko – zawiera ją tylko ok. 1 proc. wszystkich pokładów. Zazwyczaj uzyskuje się ją z kruszców, których w przyrodzie naliczono ponad 160. Około 90 proc. z nich to rudy siarczkowe, a około 9 proc. – tlenki metali.
Pokłady rud miedzi w Polsce określa się jako polimetaliczne – oprócz miedzi są bogate w srebro, a w znaczących ilościach towarzyszą im ołów, cynk, kobalt, molibden, nikiel, selen, ren, złoto oraz platyna.
Początek przemysłowej eksploatacji złóż miedzi w Polsce miał miejsce w Górach Świętokrzyskich i Karpatach. Tam koncentrowały się dawne ośrodki górnicze i hutnicze. Pod koniec XIX wieku na dużą skalę zaczęto pozyskiwać miedź w Sudetach i na ich przedgórzu, co miało związek z szybkim rozwojem niemieckiego przemysłu. W 1945 r., po drugiej wojnie światowej, ziemie te znalazły się w granicach Polski. Kontynuowano wydobycie w istniejących już kopalniach i prowadzono poszukiwania nowych pokładów tego cennego kruszcu.
Przełom nastąpił w 1957 r., gdy w wyniku wieloletnich prac badawczych prowadzonych przez zespół geologów Państwowego Instytutu Geologicznego pod kierunkiem Jana Wyżykowskiego odkryto a następnie udokumentowano złoże miedzi i srebra znajdujące się między Lubinem a Głogowem. Dziś już wiadomo, że jest to największe złoże w Europie i jedno z największych na świecie.
Łączne zasoby bilansowe (czyli takie, których wydobycie jest możliwe i opłacalne) złóż miedzi w Polsce wynoszą 563,2 mln ton rudy. Zawarta w nich miedź szacowana jest na 8,1 mln ton. Daje to naszemu krajowi piąte miejsce na świecie. Obecne zasoby miedzi pozwalają na kontynuację wydobycia na obecnym poziomie przez kolejne kilkadziesiąt lat. Udokumentowano także zasoby pozabilansowe, czyli takie, których wydobycie jest współcześnie niemożliwe lub nieopłacalne, ale być może zmieni się to w przyszłości, przy innych możliwościach technicznych. Zasoby pozabilansowe wynoszą łącznie 809 mln ton rudy, zawierającej prawdopodobnie ok. 13 mln ton miedzi.
W Polsce miedź wydobywa się wyłącznie w kopalniach głębinowych. Największą kopalnią w Europie i jedną z największych kopalni głębinowych rudy miedzi na świecie jest Rudna. W tym roku obchodzi ona 45-lecie istnienia. Budowę Zakładów Górniczych „Rudna” rozpoczęto we wrześniu 1969 r., a 17 lipca 1974 r. kopalnia osiągnęła 25 proc. projektowanego wydobycia i została oficjalnie przekazana do eksploatacji. Zasoby złóż tej kopalni wynoszą 432 mln ton rudy miedzi i srebra, a średnia zawartość miedzi wynosi 1,95 proc. Najwyższą zawartością miedzi wynoszącą ponad 6 proc. charakteryzują się tutejsze łupki miedzionośne, ale one pozostają w mniejszości. Surowiec zalega na głębokości od 844 do 1250 m. Średnia miąższość złoża wynosi ponad 4 m.
Wydobycie rudy miedzi w Polsce skoncentrowane jest na terenie Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego (LGOM). To przemysłowy region w województwie dolnośląskim, złożony z pięciu powiatów (głogowski, polkowicki, lubiński, legnicki, oraz Legnica – miasto na prawach powiatu), zamieszkany przez ok. 0,5 mln mieszkańców. Prace górnicze prowadzone są w trzech kopalniach głębinowych – to wspomniana Rudna, Lubin i Polkowice-Sieroszowice.
Wydobywanie rudy miedzi jest złożonym procesem, na który składają się wiercenie otworów strzałowych, uzbrajanie otworów ładunkami wybuchowymi, obrywka w przodkach i w wyrobiskach. Następnie urobek odstawiany jest na taśmociągi, duże bryły skalne są kruszone, potem ruda wędruje na powierzchnię poprzez szyby wydobywcze i jest transportowana do zakładów wzbogacania. Jest to konieczne, bo średnia zawartość miedzi w rudach wynosi tylko 1,52 proc. Wzbogacanie rudy miedzi jest procesem mechanicznej przeróbki polegającym na przesiewaniu, kruszeniu, mieleniu, klasyfikacji, flotacji oraz zagęszczaniu, filtracji i suszeniu. W rezultacie tego czasochłonnego i drogiego procesu otrzymuje się 23-procentowy koncentrat. Taka zawartość miedzi umożliwia już przetwarzanie koncentratu w hucie. W kolejnych procesach hutniczych koncentrat jest przerabiany na katody miedziane o minimalnej zawartości surowca na poziomie 99,99 proc. Na kolejnym etapie ok. 45 proc. katod jest przerabiana na walcówkę, drut oraz okrągłe wlewki (sztaby). Bezpośrednia produkcja miedzi, srebra i innych metali odbywa się w hutach w Głogowie i Legnicy oraz walcowni Cedynia. Ta ostatnia obchodzi w tym roku 40-lecie istnienia. Huta Miedzi „Cedynia” rozpoczęła produkcję 9 maja 1979 r. od uruchomienia opartej na belgijskiej technologii Contirod nowoczesnej linii ciągłego topienia, odlewania i walcowania miedzi.
Wszystkie te zakłady zlokalizowane są na Dolnym Śląsku. Ich zdolność produkcyjna sięga 540 tys. ton miedzi elektrolitycznej i 1200 ton srebra rocznie.
KGHM nie ogranicza pola swojego działania tylko do terenu Polski. Za oceanem Atlantyckim posiada także sześć kopalń: Robinson i Carlota (w USA), McCreedy West i Morrison (w Kanadzie) oraz Franke i Sierra Gorda im. Ignacego Domeyki (w Chile). Oprócz miedzi, kopalnie te produkują molibden, nikiel, złoto, pallad i platynę. KGHM zajmuje ósmą pozycję na świecie pod względem posiadanych zasobów eksploatacyjnych miedzi, które zawierają 22,7 mln ton metalu w złożu.
Według danych GUS w 2017 r. z Polski wyeksportowano na zagraniczne rynki blisko 257 tys. ton miedzi i jej stopów oraz ponad 207 tys. ton miedzianych wyrobów o łącznej wartości ponad 2,9 mld euro. Miedź z Polski trafia przede wszystkim do Niemiec, Francji , Włoch, Wielkiej Brytanii oraz Czech, a poza Europą – do Chin (miedź stanowi aż jedną czwartą polskiego eksportu na chińskie rynki) i Wietnamu.
PARTNER
/>