Jest to urzędowy opis, spis, rejestr nieruchomości (gruntów i nieruchomości) sporządzany dla celów podatkowych. W ramach opisu dokonuje się szacowania wartości i wykazu dochodów z nieruchomości. W Polsce przygotowania do wprowadzenia systemu katastralnego mają cel fiskalny. Zgodnie z założeniami, obecnie obowiązujące zasady opodatkowania w zakresie podatku od nieruchomości, podatku rolnego, podatku leśnego oraz podatku od spadków i darowizn zostaną zastąpione nową regulacją. Zamiast opodatkowania według powierzchni nieruchomości, podstawą naliczania podatku ma być wartość nieruchomości.

System katastralny zgodnie z planami nie będzie się składać tylko z katastru fiskalnego. W jego skład wejdą ponadto:

  • - kataster nieruchomości,
  • - kataster ksiąg wieczystych.

Dziś regulacjami, które regulują kwestie przyszłego systemu katastralnego, są ustawa o gospodarce nieruchomościami oraz przepisy wykonawcze rozporządzenia w sprawie powszechnej taksacji nieruchomości.

Planowane jest też przygotowanie odrębnej ustawy o systemie katastralnym. Zmiany będą wprowadzane stopniowo, a cała operacja ma zostać zakończona dopiero około 2010 r. Obowiązujące przepisy przewidują ustalanie wartości katastralnej nieruchomości dla nieruchomości, o których mowa w przepisach o podatku od nieruchomości. W celu ustalenia wartości katastralnej prowadzona jest przez organy prowadzące kataster powszechna taksacja nieruchomości. Wartość katastralną nieruchomości ustala się na podstawie oszacowania nieruchomości reprezentatywnych dla poszczególnych rodzajów nieruchomości na obszarze danej gminy. Wartość nieruchomości reprezentatywnych określa się z wykorzystaniem cen transakcyjnych na obszarze gminy. W przypadku braku dostatecznej liczby transakcji – na obszarze gmin sąsiadujących.

WARTO ZAPAMIĘTAĆ
Czynności szacowania nieruchomości reprezentatywnych w celu ustalenia wartości katastralnej, a także w celu sporządzenia map taksacyjnych i tabel taksacyjnych wykonują rzeczoznawcy majątkowi.

Wartości katastralne, ustalone w procesie powszechnej taksacji nieruchomości, powinny uwzględniać różnice, jakie występują między poszczególnymi nieruchomościami, oraz zbliżenie do wartości rynkowej możliwe do uzyskania przy zastosowaniu zasad przyjętych dla masowej wyceny. Podstawą do ustalenia wartości katastralnej poszczególnych nieruchomości są mapy taksacyjne i tabele taksacyjne. Wartość ustala się dla całych nieruchomości lub ich części, jeżeli zostały wyodrębnione jako przedmioty opodatkowania w przepisach o podatku od nieruchomości. Wartość katastralną nieruchomości gruntowej stanowi wartość katastralna gruntu oraz wartość katastralna jego części składowych. Jednostką taksacji w odniesieniu do gruntu jest działka gruntu lub jej część o przeznaczeniu odmiennym od działek sąsiednich lub pozostałej części działki, ustalonym w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, lub innym sposobie użytkowania danej części działki w przypadku braku tego planu. Jednostką taksacji w odniesieniu do części składowych gruntu jest budynek, lokal w budynku wielolokalowym lub inne urządzenie trwale z gruntem związane. Wartość nieruchomości w procesie taksacji ustala się z uwzględnieniem charakterystycznych cech nieruchomości wpływających na ich wartość katastralną. W tym celu wyodrębnia się dwa rodzaje gruntów:

  • - grunty zabudowane lub przeznaczone pod zabudowę, a także grunty przeznaczone na inne cele niż rolne i leśne,
  • - grunty rolne i leśne.

Do cech charakterystycznych wpływających na wartość katastralną pierwszej grupy zalicza się: położenie, przeznaczenie ustalone w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku tego planu – sposób użytkowania, stan wyposażenia w urządzenia infrastruktury technicznej, stan zagospodarowania, klasę gleboznawczą gruntu, jeżeli została określona w katastrze nieruchomości. Cechami charakterystycznymi wpływającymi na wartość katastralną budynków są również: położenie, rodzaj budynku, sposób użytkowania, wyposażenie w instalacje wewnętrzne, dane techniczne w rozumieniu przepisów o katastrze nieruchomości, stopień zużycia. Natomiast cechami lokali wpływającymi na wartość katastralną są: położenie w budynku, rodzaj lokalu, sposób użytkowania, wyposażenie w instalacje wewnętrzne, stopień zużycia.

Aleksandra Tarka

Podstawa prawna

  • - Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami
  • - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 czerwca 2005 r. w sprawie powszechnej taksacji nieruchomości