Ponad pół roku po wakacyjnym kataklizmie władze wreszcie przechodzą do działania.
W sierpniu 2017 r. przez trzy województwa przetoczyły się katastrofalne w skutkach burze. Sześć osób zginęło, a straty oszacowano na ponad 250 mln zł. Zjawisko ujawniło też słabości w zakresie reagowania administracji państwowej oraz służb na tego rodzaju zagrożenia, głównie z powodu skomplikowanych procedur, braku efektywnego przepływu informacji między służbami, a także problemów z ostrzeganiem mieszkańców.
Już po kilku dniach rząd zapowiedział rewolucyjne zmiany w przepisach. Powołano międzyresortowy zespół, który pod kierownictwem Rządowego Centrum Bezpieczeństwa przygotował zbiór wniosków i rekomendacji. Teraz pałeczkę przejął rząd, który szykuje konkretne zmiany w przepisach. Jak słyszymy w MSWiA, w najbliższym czasie do uzgodnień międzyresortowych trafi projekt ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej. Na razie dokument został ujęty w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów.
– Rozwiązania zaproponowane w projekcie ustawy i aktach wykonawczych ujednolicą rozwiązania dotyczące bezpieczeństwa niemilitarnego ludności (obrony cywilnej). Zaproponowane przepisy dadzą urzędnikom w urzędach wojewódzkich, powiatowych, miejskich i gminnych czytelną podstawę do realizacji zadań – zapowiadają autorzy projektu. Jak słyszymy w resorcie, nowe prawo uwzględni rekomendacje międzyresortowego zespołu. A tych jest sporo. Wystarczy, że część z nich znajdzie się w nowej ustawie, a będzie można mówić o niemałej rewolucji.
I tak np. zespół optował za stworzeniem katalogu zdarzeń, w których siły zbrojne będą mogły być użyte do wsparcia działań ratowniczych. Dziś wymagany jest wniosek wojewody do ministra obrony narodowej. W efekcie w sierpniu żołnierze dotarli na miejsce dopiero kilka dni po nawałnicach. Mogą się też pojawić rozwiązania umożliwiające służbom wejście na teren prywatny i obszary o nieustalonym prawie własności, by usunąć skutki klęski żywiołowej.
Zmiany szykują się też w sposobie ostrzegania mieszkańców. – Wydając ostrzeżenia, musimy jak przy ostrzeżeniach terrorystycznych przyporządkować katalog zadań, które trzeba będzie wykonać w momencie otrzymania informacji – tłumaczył nadbrygadier Marek Kubiak, dyrektor Rządowego Centrum Bezpieczeństwa na ostatnim posiedzeniu rządowo-samorządowej komisji wspólnej. Nacisk ma być też położony na łączność radiową. Jak słyszymy, komendant straży pożarnej zostanie zobowiązany do zorganizowania łączności radiowej z obozami harcerskimi czy młodzieżowymi na wypadek, gdyby nie działała łączność telefoniczna.
Niewykluczone, że ustawa uszczupli kompetencje samorządów lub dołoży im obowiązków. Wśród rekomendacji zespołu zasygnalizowano konieczność zmiany podmiotu gospodarującego mieniem Skarbu Państwa ze starosty (w tym przypadku wykonującego działania na rzecz administracji rządowej) na wojewodę. Do tego gminy miałyby obowiązek prowadzić rejestr osób wymagających wsparcia technicznego w sytuacjach kryzysowych (np. osoby korzystające z respiratorów czy niepełnosprawni).
Określona może też być minimalna obsada etatowa powiatowych centrów zarządzania kryzysowego i zajmujących się tym samorządowych komórek organizacyjnych. Do tego miano by zapewnić całodobowy obieg informacji w administracji samorządowej, a starostowie i wójtowie musieliby się przeszkolić u wojewodów z zarządzania kryzysowego. Ponadto, jak już informowaliśmy, w przepisach może się pojawić bicz w postaci sankcji finansowych nakładanych na władze lokalne, które zbyt opieszale wydają decyzje administracyjne o wypłacie zasiłków celowych dla poszkodowanych rodzin.
Zespół wnioskował też o przepisy nakładające na administratorów kluczowych obiektów (urząd gminy, wodociągi, oczyszczalnia ścieków, stacje paliw, stacje bazowe GSM) obowiązek zapewnienia ich awaryjnego zasilania. Udoskonalony zostanie regionalny system ostrzegania (RSO), a zwłaszcza aplikacja mobilna. Sejm zaczął już prace nad nowelizacją prawa telekomunikacyjnego przygotowaną przez Ministerstwo Cyfryzacji.
„Wprowadzona zostanie opcja geolokalizacji, dzięki której użytkownik będzie miał możliwość uzyskania ostrzeżenia dotyczącego terenu, na którym aktualnie się znajduje. Przewidziane jest także wprowadzenie ułatwień dla osób niedowidzących i aktywnych linków do stron internetowych. Rozbudowany zostanie także panel ustawień, aby użytkownik miał możliwość dostosowania konfiguracji do swoich potrzeb” – zapowiada MSWiA.