Korupcja zżera Unię Europejską i podsyca społeczną nieufność. Analiza European Newsroom nie napawa optymizmem

W 2022 r. w aferze Katargate oskarżono 20 osób, w tym europosłów, m.in. o przyjmowanie ogromnych łapówek w celu promowania interesów Kataru i Maroka. Ponad dwa lata później wyszło na jaw dochodzenie w sprawie firmy Huawei. Osiem osób w PE zostało oskarżonych na początku kwietnia w sprawie z udziałem chińskiego giganta technologicznego o korupcję, pranie pieniędzy i przynależność do organizacji przestępczej. Tymczasem 31 marca liderka francuskiego skrajnie prawicowego Zjednoczenia Narodowego (RN) Marine Le Pen została skazana za fikcyjne zatrudnienie asystentów w PE, którzy faktycznie pracowali dla jej partii we Francji w latach 2004–2016. Le Pen zaprzeczyła jakimkolwiek nieprawidłowościom.

Egzekwowanie przepisów ugrzęzło w politycznych tarciach

Nadzieje na zapobieżenie nowym przypadkom korupcji i skandali w europarlamencie lub w innych instytucjach UE wzrosły po tym, jak na początku 2024 r. uzgodniono powołanie wspólnego organu etycznego, który ma pomóc w egzekwowaniu przepisów i zwiększyć rozliczalność w instytucjach unijnych. Jednak jego działania – jak wskazuje European Newsroom – ugrzęzły w politycznych tarciach w Brukseli.

Ponadto na początku kwietnia w raporcie Europejskiego Trybunału Obrachunkowego stwierdzono, że przydział środków UE organizacjom pozarządowym nie jest przejrzysty, co jeszcze bardziej podsyca obawy dotyczące wykorzystania środków unijnych. W najnowszym skandalu, wstrząsającym PE od połowy marca, śledczy badają możliwe defraudacje lub prezenty oferowane przez przedstawicieli Huawei lub lobbystów europosłom w celu obrony interesów firmy w zakresie wdrażania technologii telekomunikacyjnej 5G. Około 100 policjantów przeszukało 21 domów w Brukseli, Walonii i Flandrii w połowie marca i zatrzymało siedmiu lobbystów powiązanych z Huawei.

W centrum śledztwa znajduje się list wysłany z PE do Komisji Europejskiej, w którym broniono interesów chińskiego giganta technologicznego w Europie, w szczególności wdrożenia sieci komórkowej 5G. List podpisało ośmiu europosłów. Prokuratorzy stwierdzili, że Huawei zapłacił dwóm pośredniczącym firmom za przekazywanie płatności posłom do PE w zamian za podpisanie listu.

Seria skandali „niszczy zaufanie publiczne do UE”

Nowo utworzony organ nadzorujący etykę UE stwierdził, że seria skandali „niszczy zaufanie publiczne do UE”. Podczas gdy wspomniane skandale nadal wstrząsają demokratycznym rdzeniem Unii Europejskiej w Brukseli, niewłaściwe wykorzystanie lub defraudacja funduszy UE w całym bloku nie jest niczym nowym.

W zeszłym tygodniu Europejska Prokuratura (EPPO) i jej lokalne odpowiedniki przeszukały chorwackie MSZ w ramach dochodzenia w sprawie domniemanego nielegalnego wykorzystania funduszy. EPPO wszczęło 18 dochodzeń w Słowenii w 2024 r. w związku z podejrzeniem niewłaściwego wykorzystania funduszy UE na łączną kwotę 16 mln euro. W Czechach najnowsza sprawa dotycząca funduszy UE dotyczy byłego dyrektora Szpitala Uniwersyteckiego w Pradze, byłego ministra zdrowia Miloslava Ludvika i jego zastępcy Pavla Budinskiego. W Bułgarii EPPO prowadzi dochodzenie w sprawie rozbudowy zakładu gazowego Chiren od lata 2024 r. w związku z domniemanym niewłaściwym wykorzystaniem funduszy UE.

Zgodnie z raportem Europejskiego Trybunału Obrachunkowego, Włochy odpowiadają za największe szacowane szkody dla budżetu UE związane z dochodzeniami w sprawie domniemanych oszustw i nadużyć finansowych. W dokumencie stwierdzono, że pod koniec 2024 r. toczyły się 764 aktywne dochodzenia w takich sprawach, których szacowana szkoda dla budżetu UE wyniosła 7,05 mld euro, w tym 4,65 mld euro z tytułu oszustw związanych z podatkiem VAT.

Włochy były również na szczycie pod względem liczby wszczętych dochodzeń w sprawie oszustw związanych z finansowaniem z Funduszu Odbudowy, z 228 aktywnymi dochodzeniami z łącznej liczby 311.

W raporcie wskazano również, że EPPO prowadziło łącznie 2666 dochodzeń, których łączna szacowana szkoda dla budżetu UE wyniosła 24,8 mld euro.

EPPO, działające od czerwca 2021 r., zrzeszające 24 kraje, zajmuje się transgranicznymi oszustwami związanymi z podatkiem VAT, oszustwami mającymi wpływ na wydatki UE i oszustwami celnymi, a także powiązaną z nimi korupcją, defraudacją i praniem pieniędzy.