Lammert podkreślił, że Komisja Europejska jest świadoma ostatnich zmian legislacyjnych w Polsce, dotyczących zawieszenia prawa do azylu na granicy z Białorusią. KE już wcześniej zapowiadała ocenę nowelizacji ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony, która przewiduje możliwość ograniczenia prawa do azylu. Ustawę podpisał prezydent Andrzej Duda, a w tym samym dniu Rada Ministrów wydała odpowiednie rozporządzenie.

Kontekst hybrydowego zagrożenia

Zdaniem KE kluczowy jest aktualny kontekst geopolityczny. Jak zaznaczył Lammert, obecna sytuacja wynika z hybrydowego zagrożenia, gdzie migracja jest wykorzystywana jako narzędzie polityczne przez Rosję przy wsparciu Białorusi. Taka sytuacja stanowi zagrożenie dla:

  • Suwerenności Polski,
  • Bezpieczeństwa narodowego,
  • Integralności terytorialnej Unii Europejskiej.

Nadzwyczajne środki KE

Lammert przypomniał, że w grudniu 2024 r. KE wydała komunikat, w którym dopuszczono możliwość wprowadzenia nadzwyczajnych środków w celu zwalczania zagrożeń hybrydowych. Środki te muszą być jednak:

  • Czasowe,
  • Proporcjonalne,
  • Uzasadnione.

Wśród dopuszczalnych działań znajduje się zawieszenie prawa do azylu, co obecnie stosuje Polska.

Polska w Prokuraturze Europejskiej – co zmienia nowelizacja prawa?
Polska w Prokuraturze Europejskiej – co zmienia nowelizacja prawa?

Zobacz również

Proporcjonalność działań

Pojawiły się pytania o proporcjonalność polskich działań, szczególnie w kontekście danych Frontexu. Według unijnej agencji ochrony granic zewnętrznych, we wschodniej granicy UE w styczniu i lutym 2025 r. przekroczyło ją 962 migrantów. Największe grupy stanowili:

  • Ukraińcy,
  • Rosjanie,
  • Sudańczycy.

KE zamierza nadal rozmawiać z Polską na temat wdrażania nowego prawa.

Szczegóły rozporządzenia

Zgodnie z nowym rozporządzeniem Rady Ministrów, prawo do złożenia wniosku o ochronę międzynarodową na granicy z Białorusią zostaje zawieszone na 60 dni. Ten okres może być przedłużony maksymalnie o kolejne 60 dni za zgodą Sejmu.

Pomimo ograniczeń, Straż Graniczna może przyjmować wnioski od określonych grup:

  • Małoletnich bez opieki,
  • Kobiet ciężarnych,
  • Osób wymagających szczególnego traktowania (ze względu na wiek lub stan zdrowia),
  • Osób zagrożonych poważną krzywdą w państwie pochodzenia.

Kolejne kroki ze strony KE

Komisja Europejska będzie monitorować sytuację i kontynuować dialog z polskimi władzami w celu oceny zgodności działań z prawem unijnym. KE chce zapewnić, że wszelkie środki podejmowane przez Polskę będą adekwatne i czasowe.