"Niewiarygodnym aktem wrogości" ze strony Unii Europejskiej nazwała w piątek szefowa rządu Irlandii Północnej Arlene Foster decyzję Brukseli o czasowym przywróceniu kontroli granicznych między Irlandią a Irlandią Północną.
UE przywróciła kontrole graniczne, aby zapobiec eksportowi przez granicę szczepionek przeciw Covid-19, mimo że Irlandia Północna nie importuje sama szczepionek, lecz dostaje je w ramach zakupów dokonywanych przez rząd brytyjski.
Zgodnie z umową o warunkach brexitu, Irlandia Północna pozostała częścią unijnego jednolitego rynku w zakresie obrotu towarami, a zatem wszystkie produkty z UE do tej brytyjskiej prowincji powinny być eksportowane bez kontroli granicznych.
UE się powołała na art. 16 protokołu w sprawie Irlandii Północnej będącego częścią umowy o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa ze Wspólnoty, który pozwala obu stronom na jednostronne zawieszenie tych postanowień w przypadku uznania, że w wyniku obowiązywania protokołu nastąpiły "poważne trudności gospodarcze, społeczne lub środowiskowe".
Jednak zastosowanie tego artykułu uznawano za ostateczność, a w czasie zeszłorocznych negocjacji między Brukselą a Londynem w sprawie przyszłych relacji, to UE oskarżała brytyjski rząd o chęć złamania postanowień dotyczących Irlandii Północnej.
"Jest to uzasadnione jako środek zabezpieczający zgodnie z art. 16 tego protokołu w celu uniknięcia poważnych trudności społecznych spowodowanych brakiem dostaw, które mogłyby zakłócić prawidłowe przeprowadzenie kampanii szczepień w państwach członkowskich" - oświadczyła UE.
W piątek Komisja Europejska wprowadziła mechanizm autoryzacji eksportu szczepionek przeciw Covid-19 z terytorium UE, co jak wyjaśniono, ma zagwarantować, że ich dostawy do UE będą na zakontraktowanym poziomie.
"Poprzez uruchomienie art. 16 w ten sposób, Unia Europejska po raz kolejny pokazała, że jest gotowa wykorzystać Irlandię Północną, kiedy odpowiada to jej interesom, w najbardziej nikczemny sposób - z powodu dostarczeniem szczepionki, która ma na celu ratowanie życia" - oświadczyła Arlene Foster.
"Przy pierwszej nadarzającej się okazji UE postawiła twardą granicę między Irlandią Północną a Republiką Irlandii z powodu łańcucha dostaw szczepionki przeciwko koronawirusowi. W sytuacji, gdy Unia Europejska wykorzystuje artykuł 16 w tak agresywny i haniebny sposób, nadszedł czas, aby nasz rząd (tj. brytyjski - PAP) podjął działania" - dodała.
Jak poinformował rzecznik brytyjskiego premiera Borisa Johnsona, minister Michael Gove rozmawiał z wiceprzewodniczącym Komisji Europejskiej Maroszem Szefczoviczem, aby wyrazić "zaniepokojenie brakiem powiadomienia ze strony UE o jej działaniach w związku z protokołem w sprawie Irlandii Północnej". Gove oświadczył natomiast, że Wielka Brytania będzie "uważnie rozważać kolejne kroki".
Brandon Lewis, brytyjski minister ds. Irlandii Północnej, podkreślił natomiast, że krok ten nie wpłynie na dostawy szczepionek do tej prowincji, gdyż są one kupowane i dystrybuowane przez rząd brytyjski.