Utworzenie w powiatach lokalnych centrów zdrowia, koordynacja leczenia pacjenta pomiędzy ośrodkami przez opiekunów medycznych i przejęcie od NFZ finansowania świadczeń podstawowych – to niektóre z założeń alternatywnego modelu reformy szpitalnictwa zaproponowanego przez samorządy.
Trwają intensywne prace nad projektem ustawy o modernizacji i poprawie efektywności szpitalnictwa. Przypomnijmy, zakłada ona utworzenie centralnego organu – Agencji Rozwoju Szpitali, która będzie co trzy lata oceniać i nadzorować pracę placówek. W toku konsultacji społecznych przedstawiciele zarówno samorządów, jak i zarządzających szpitalami wielokrotnie podkreślali, że centralne zarządzanie ochroną zdrowia nie jest najlepszym pomysłem – choćby ze względu na fakt, że samorządowcy najlepiej wiedzą, jakie problemy zdrowotne są priorytetowe w ich regionach.
Z tego powodu Związek Powiatów Polskich postanowił przedstawić własny pomysł na reformę szpitalnictwa (i nie tylko). Podstawowym założeniem modelu ZPP jest utworzenie ze szpitali powiatowych lokalnych centrów zdrowia, wokół których miałaby nastąpić konsolidacja zasobów i usług. Obecnie bowiem – jak wskazują eksperci – nie ma możliwości prowadzenia koordynacji na poziomie powiatu, ponieważ samorządy nie mają narzędzi umożliwiających wywieranie wpływu na inne placówki medyczne (np. podstawowej opieki zdrowotnej – POZ).
Dzięki utworzeniu lokalnych centrów zdrowia powiaty przejęłyby odpowiedzialność zarówno za prowadzenie profilaktyki i zabezpieczenie podstawowych potrzeb zdrowotnych, co obecnie wchodzi w zakres świadczeń udzielanych przez POZ i częściowo AOS (ambulatoryjną opiekę specjalistyczną), jak i lokalną opiekę psychologiczną i psychiatryczną prowadzoną w środowisku. Prowadziłyby również szpitale powiatowe oraz odpowiadały za opiekę długoterminową w zakładach opiekuńczo-leczniczych i domach pomocy społecznej.
We wszystkich szpitalach powiatowych miałyby działać takie same podstawowe oddziały obejmujące: choroby wewnętrzne, chirurgię ogólną i planowaną, ginekologię i położnictwo oraz pediatrię. W zależności od regionu w ramach oddziału podstawowego mogłyby również działać: chirurgia jednego dnia, izby porodowe i laboratoria diagnostyczne. Samorząd powiatowy byłby całkowicie odpowiedzialny za ich organizację i funkcjonowanie. Autorzy zastrzegają, że w żaden sposób nie zamyka to szpitalom drogi do otwierania bardziej specjalistycznych oddziałów. Jednak w zakresie innych świadczeń szpitale jak dotychczas zawierałyby kontrakty z NFZ.
Główną zmianą proponowaną przez ZPP miałoby być przejęcie przez powiaty roli płatnika – w zakresie podstawowych potrzeb zdrowotnych. Konieczne byłoby również zabezpieczenie świadczeń opieki zdrowotnej w DPS oraz uregulowanie zasad stwierdzania zgonu w warunkach domowych. Zgodnie z modelem ZPP koordynacją leczenia pacjenta w różnych ośrodkach miałby się zająć opiekun pacjenta współpracujący z POZ.
Finansowanie modelu przedstawianego przez ZPP miałoby się odbywać poprzez zawieranie przez NFZ umów z powiatami, w tym zrzeszonymi w ramach konsorcjów lokalnych centrów zdrowia (np. szpitali z sąsiadujących powiatów), lub poprzez finansowanie z budżetu państwa jako zadania własne lub zlecone.
ZPP podkreśla, że zaproponowany model może poprawić sytuację pod pewnymi warunkami. Po pierwsze wdrożenia go w całości. Po drugie stałego zwiększania limitów na kierunkach lekarskich i wprowadzenia obowiązkowych praktyk na wszystkich kierunkach medycznych w lokalnych centrach zdrowia. Ponadto wskazane byłoby np. wprowadzanie wieloletnich umów z NFZ czy promowanie zawierania konsorcjów szpitali w celu wdrażania modelu.
Resort zdrowia, poproszony przez nas o ocenę tego pomysłu, podkreślił, że z zainteresowaniem śledzi wszelkie inicjatywy społeczne, jednak kształt reformy zaproponowany przez ZPP składa się z ogólnych tez bez szczegółowych propozycji rozwiązań prawnych i sposobów ich wdrożenia. Rządowy model jest bardziej kompleksowy, bowiem dotyczy wszystkich szpitali, zaś sama ustawa jest kamieniem milowym w ramach KPO z terminem realizacji określonym na III kw. 2022 r. Wskazuje przy tym, że projektowana ustawa zawiera rozwiązania pozwalające na zmianę profilu i dostosowanie działalności podmiotów szpitalnych do lokalnych, regionalnych i krajowych potrzeb, co jest zbieżne z modelem przedstawionym przez ZPP.
