Dlaczego temat ustawy regulującej status tzw. neosędziów powraca właśnie teraz, mimo braku porozumienia na linii duży Pałac-mały Pałac?

Główni aktorzy sceny politycznej mają interes w tym, by ten spór trwał. Silna polaryzacja, którą wykorzystują największe partie, ogranicza przecież szansę na wzrost poparcia innych ugrupowań. A nawet tematy postrzegane jak ten przez opinię publiczną jako „zastępcze” nadają się do podtrzymywania podziałów, zmuszając także wielu z tych, którzy na co dzień nie utożsamiają się z Platformą Obywatelską czy Prawem i Sprawiedliwością, do opowiedzenia się po jednej ze stron.

Czy z perspektywy wyborców sprawa ma realne znaczenie i może wpłynąć na ich decyzje wyborcze w przyszłości?

Raczej nie. Podczas kampanii wyborczych temat wymiaru sprawiedliwości nie budzi wyjątkowo silnych emocji, w odróżnieniu od kwestii gospodarki czy choćby ochrony zdrowia. W Polsce nie miały też dotychczas miejsca procesy podobne do tych, które obserwowano w niektórych innych krajach, gdzie wymiar sprawiedliwości, niezależnie od tego, kto sprawował władzę, wymykał się kontroli polityków i stawał się podmiotem walki politycznej.

Jakie mogą być polityczne konsekwencje niewprowadzenia tej ustawy w życie?

Wątpię, czy konsekwencje tego będą znaczące. Konflikt trwa, bo dziś nie istnieje polityczny mechanizm pozwalający na jego rozstrzygnięcie. Prezydent stoi po jednej stronie, większość sejmowa – po drugiej. A spór wokół wymiaru sprawiedliwości zaszedł już tak daleko, że najprawdopodobniej nie da się go rozwiązać wyłącznie prawnie.

Zresztą ewentualne „zwycięstwo” miałoby krótkotrwały efekt – byłoby, powiedziałbym, sensacją na tydzień czy dwa, tematem do dyskusji. Obywatele interesują się wymiarem sprawiedliwości głównie w kwestii tego, ile trwają sprawy sądowe oraz czy głośne wyroki odpowiadają powszechnemu odczuciu, i nic poza tym. To jedno z takich zagadnień, w których emocje opinii publicznej są znacznie słabsze niż wśród elit – zarówno prawniczych, jak i politycznych.

Rozmawiali Marek Mikołajczyk i Karina Strzelińska