W środę Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar po raz kolejny zabrał głos w sprawie przewidywanych ekshumacji ofiar katastrofy smoleńskiej; jak napisał, Kpk przewiduje zażalenie m.in. na "inne czynności" prokuratury, a w tym pojęciu można pomieścić również ekshumację.
"Prokuratura działa na podstawie kodeksu postępowania karnego, jego uregulowania nie dopuszczają możliwości złożenia zażalenia na postanowienie o zarządzeniu ekshumacji. Z uwagi, iż niedopuszczalne jest składanie zażaleń na decyzje prokuratury w tej sprawie, strony nie są pouczane o takiej możliwości" - poinformowała PAP prok. Bialik.
RPO powołał się na art. 236 par 1 Kpk, który mówi, że na postanowienie dot. przeszukania, zatrzymania rzeczy i w przedmiocie dowodów rzeczowych oraz na inne czynności przysługuje zażalenie osobom, których prawa zostały naruszone. Według rzecznika zażalenie na postanowienie wydane lub czynność dokonaną w postępowaniu przygotowawczym rozpoznaje sąd rejonowy, w okręgu którego prowadzone jest postępowanie.
Przyznał, że wprawdzie art. 236 Kpk znajduje się w rozdziale dotyczącym zatrzymania rzeczy i przeszukania, co nakazywałoby odnosić te "inne czynności" wyłącznie do czynności związanych z zatrzymaniem rzeczy i przeszukaniem, ale - zdaniem RPO - "takie podejście i zawężająca interpretacja prowadziłaby wprost do kolizji z konstytucją". Według RPO paradoksem byłoby, gdyby zażalenie przysługiwało na postanowienie dotyczące zatrzymania najdrobniejszego nawet przedmiotu, natomiast tak głęboka ingerencja prokuratury w sferę dóbr osobistych jednostki, jak ekshumacja, pozostawałaby poza jakąkolwiek zewnętrzną kontrolą.
W ubiegłym tygodniu RPO napisał, że rodziny ofiar katastrofy smoleńskiej, które nie godzą się na ekshumację bliskich, mogą złożyć do sądu zażalenie na decyzję prokuratora. Zastępca prokuratora generalnego Marek Pasionka odpowiedział mu wówczas, że nie ma prawnej możliwości składania zażaleń na decyzje prokuratury o zarządzeniu ekshumacji.
Prokuratora Krajowa podaje, że planowane ekshumacje ofiar katastrofy smoleńskiej mają naprawić poważne błędy i zaniechania, które popełniono sześć lat temu.
Według nieoficjalnych informacji medialnych, 14 listopada na Wawelu ma nastąpić ekshumacja Lecha i Marii Kaczyńskich. W sumie ma dojść do 83 ekshumacji. Rodziny kilkunastu ofiar nie godzą się na ekshumację swych bliskich. Część zapowiada złożenie do sądu zażaleń na decyzję prokuratury oraz wniosków o zaniechanie tych działań.