Parlament Europejski w przyjętej w piątek rezolucji przestrzegł przed "ryzykiem nadużywania władzy" w czasie pandemii koronawirusa i wezwał Komisję Europejską do zwiększenia wysiłków poprzez podjęcie, w razie potrzeby, działań prawnych.

496 głosami za, przy 138 głosach przeciw i 49 wstrzymujących się PE przyjął rezolucję, w której podsumował stan europejskich wartości demokratycznych w kontekście krajowych środków walki z pandemią Covid-19.

Podczas czwartkowej debaty z komisarzem ds. sprawiedliwości Didierem Reyndersem prawie wszyscy mówcy wyrazili obawy dotyczące praw obywateli i słabszych grup społecznych w wielu krajach UE, w których wprowadzono środki nadzwyczajne.

W rezolucji Parlament podkreśla, że środki nadzwyczajne stwarzają "ryzyko nadużycia władzy" oraz że wszelkie ograniczenia mające wpływ na demokrację, praworządność i prawa podstawowe muszą być konieczne, proporcjonalne i ograniczone w czasie.

Rządy krajowe nie powinny "nadużywać uprawnień nadzwyczajnych do wydawania aktów prawnych niezwiązanych z zagrożeniem zdrowia Covid-19".

Ponadto członkowie PE wzywają kraje unijne m.in. do zapewnienia odpowiedniej kontroli parlamentarnej i sądowniczej nad środkami, powstrzymania się od bezpodstawnego ograniczania wolności zgromadzeń i zakazywania demonstracji w celu przyjęcia kontrowersyjnych decyzji oraz do powstrzymania się od przyjmowania środków, które mają głęboki wpływ na prawa podstawowe, np. zdrowie i prawa seksualne i reprodukcyjne (np. faktyczny zakaz aborcji w niektórych państwach członkowskich), kiedy obawy związane ze zdrowiem publicznym nie pozwalają na właściwą demokratyczną debatę i bezpieczny protest.

Apelują też o utrzymanie prawa do wolnych i uczciwych wyborów, szczególnie w odniesieniu do zmian w ordynacji wyborczej, oraz o zapewnienie równych praw osobom kandydującym w wyborach i podczas kampanii wyborczej oraz alternatywnych form głosowania.

Zdaniem europosłów kraje powinny zachować najwyższą powściągliwość w ograniczaniu swobody przemieszczania się, zwłaszcza w odniesieniu do prawa do życia rodzinnego, zagwarantować prawa do edukacji poprzez zapewnienie uczniom dostępu do nauki oraz zapewnić dostęp do procedur udzielania azylu pomimo pandemii.

Posłowie zwracają się również do Komisji Europejskiej o dokonanie dodatkowej oceny środków użytych podczas "pierwszej fali" epidemii oprócz uwag zawartych w pierwszym rocznym sprawozdaniu na temat praworządności oraz o zbadanie możliwości podjęcia działań prawnych w celu ochrony podstawowych wartości UE tam, gdzie jest to konieczne.